Doanh nghiệp tăng tốc chuyển đổi để bứt phá tiên phong phát triển bền vững

Phát triển bền vững toàn cầu đối diện nhiều thách thức

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhấn mạnh, năm 2022 được kỳ vọng là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, hồi phục, tích lũy và tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025. Bức tranh kinh tế Việt Nam trong năm qua đã có nhiều gam màu sáng, đặc biệt là sức bật sản xuất, kinh doanh của cả doanh nghiệp trong nước và FDI. Tuy nhiên, ổn định kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong thời gian tới đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, do những tác động không nhỏ từ thế giới, đặc biệt các vấn đề kinh tế vĩ mô như: lạm phát, tỉ giá, tăng lãi suất, các vấn đề về an ninh phi truyền thống, biến đổi khí hậu… sẽ tác động tiêu cực đến nền kinh tế các nước đang phát triển.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công phát biểu khai mạc Diễn đàn

Đáng chú ý, dẫn đánh giá của Liên hợp quốc, ông Công cho biết, toàn thế giới đang phải đối mặt với 3 thách thức lớn, đó là: Biến đổi khí hậu; cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên và suy giảm đa dạng sinh học, trong đó, nguy cơ biến đổi khí hậu là cấp bách và nghiêm trọng nhất. Do đó, phát triển bền vững đã trở thành xu thế tất yếu và chiến lược phát triển bền vững đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia. Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định Việt Nam ưu tiên áp dụng mô hình phát triển bền vững dựa trên xây dựng đồng thời 2 lộ trình: thích ứng với biến đổi khí hậu và xây dựng khả năng chống chịu, giảm thiểu biến đổi khí hậu bằng cách khử các-bon trong quá trình tăng trưởng, thực hiện cắt giảm lượng phát thải các-bon theo lộ trình phù hợp và hướng nền kinh tế theo hướng giảm dần các nguồn năng lượng thâm dụng các-bon, hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 như cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP26 năm 2021.

Trên góc nhìn cộng đồng kinh doanh, ông Công khuyến nghị doanh nghiệp cần được xây dựng dựa trên các trụ cột kinh tế, quản trị, xã hội và môi trường (ESG). Đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số sẽ giúp các doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình xây dựng các trụ cột bền vững.

Cũng theo ông Phạm Tấn Công, các giá trị của phát triển doanh nghiệp bền vững nêu ở trên cần được định hình và xây dựng dựa trên một hệ giá trị cốt lõi của doanh nhân, doanh nghiệp. Đó chính là đạo đức doanh nhân, văn hoá kinh doanh. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu, các yêu cầu về đạo đức trong sản xuất kinh doanh, về bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ môi trường đang được đề cao, vừa tạo ra các chuẩn mực mới, vừa tạo hàng rào kỹ thuật trong thâm nhập thị trường, nhất là thị trường các nước phát triển.

Chiến lược giảm phát thải để thúc đẩy tăng trưởng xanh

Chia sẻ về định hướng chiến lược tăng trưởng xanh hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Chiến lược Tăng trưởng xanh hướng tới giảm tối đa lượng phát thải ròng gắn với mục tiêu cơ cấu lại nền kinh tế, cùng với đổi mới mô hình tăng trưởng theo định hướng nền kinh tế xanh trung hòa các – bon, tập trung vào 4 trụ cột chính bao gồm: Giảm phát thải khí nhà kính, giảm phát thải của các ngành kinh tế, tăng năng lực chống chịu trong quá trình chuyển đổi và thúc đẩy lối sống, hành vi tiêu dùng bền vững. Theo đó, Kế hoạch quốc gia về tăng trưởng xanh cụ thể hóa các mục tiêu này thông qua việc đặt ra 10 chủ đề ngành ưu tiên và 8 chủ đề tổng thể, trong đó đáng chú ý tập trung các giải pháp đẩy mạnh chuyển đối xanh đối với ngành năng lượng thông qua các chính sách huy động nguồn lực tài chính, đầu tư và công nghệ.

Chiến lược tăng trưởng xanh hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Cụ thể hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế trung hòa các-bon và thích ứng với biến đổi khí hậu - định hướng đến năm 2050 của Việt Nam, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết, để đạt các theo lộ trình về phát thải ròng bằng “0” và thích ứng với biến đổi khí hậu, Việt Nam phải đối diện với ba thách thức lớn, đó là: nhu cầu tài chính cho việc thực hiện các mục tiêu là rất hơn, đến năm 2050, Việt Nam cần trên 380 tỷ USD, trong khi nguồn lực hạn chế; trình độ kỹ thuật và năng lực công nghệ của Việt Nam, đặc biệt là công nghệ năng lượng tái tạo như: điện gió, điện mặt trời, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính còn hạn chế; cần xem xét, cân nhắc vấn đề quản trị, quản lý và đảm bảo công ăn việc làm và ổn định xã hội khi thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế. Ông Quang cũng nhấn mạnh, doanh nghiệp biết tận dụng các cơ hội từ biến đổi khí hậu sẽ tiếp nhận được các mô hình kinh tế, tài chính mới; có cơ hội tham gia thị trường các-bon, cũng như tạo ra sự đổi mới về công nghệ, phát triển sản xuất, kinh doanh từ các nguồn năng lượng tái tạo để tăng tính cạnh tranh, tạo ra lợi nhuận bền vững.

Đại diện cho tiếng nói của cộng đồng doanh nghiệp, bà Hà Thị Thu Thanh, Phó Chủ tịch VBCSD, Chủ tịch HĐTV công ty Deloitte Việt Nam cho biết, xu hướng thực hành ESG đang ngày càng nhận được sự quan tâm nhiều hơn của cộng đồng doanh nghiệp, bởi ESG giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp từ việc giúp doanh nghiệp nắm bắt các cơ hội “đại dương xanh”, giảm thiểu chi phí và rủi ro, cũng như nâng cao hình ảnh doanh nghiệp.

Cũng theo bà Thanh, từ khi thành lập vào năm 2010, VBCSD đã nỗ lực bền bỉ để thúc đẩy kinh doanh bền vững tại Việt Nam. Trong thời gian tới đây, VBCSD sẽ tập trung vào việc xây dựng năng lực triển khai ESG cho khu vực tư nhân, áp dụng Bộ chỉ số doanh nghiệp bền vững vào quản trị doanh nghiệp, cũng như phát triển mạng lưới đối tác nhằm lan tỏa và củng cố các thực hành kinh doanh bền vững, chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn.

Doanh nghiệp dẫn dắt tiên phong hành trình xây tương lai xanh

Tại phần tọa đàm với chủ đề “Đổi mới tư duy, kết nối hợp tác, xây tương lai xanh” với sự tham gia của các doanh nghiệp đi đầu trong tăng trưởng xanh điển hình như: Nestlé Việt Nam, Vinamilk, Công ty British American Tobacco Việt Nam, Coca-Cola Việt Nam, các doanh nghiệp đã chia sẻ về các kinh nghiệm thực hành phát triển bền vững, chuyển đổi và vận hành các mô hình kinh tế tuần hoàn, tái sinh.

Đại diện các doanh nghiệp cùng các chuyên gia cũng thảo luận về các thách thức và đưa ra nhiều kiến nghị lên Chính phủ, nhằm thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp tiếp cận hiệu quả hơn đến kinh doanh bền vững, đồng thời đưa ra những ý kiến, góc nhìn đa dạng, từ khía cạnh tăng cường sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp vào thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững tại địa phương, chuyển dịch sang mô hình kinh tế tuần hoàn, cũng như sự quan tâm và định hướng hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế.

Các doanh nghiệp chia sẻ tại phiên tọa đàm với chủ đề “Đổi mới tư duy, kết nối hợp tác, xây tương lai xanh”

Chia sẻ về kinh nghiệm thực hành phát triển bền vững, sản xuất xanh tại doanh nghiệp mình, đặc biệt là các sáng kiến đổi mới sáng tạo, hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, ông Binu Jacob, đồng Chủ tịch VBCSD, Tổng giám đốc Nestle Việt Nam cho biết, nhận thức được vai trò đi tiên phong của doanh nghiệp dẫn đầu thế giới về sản xuất, chế biến thực phẩm và đồ uống, Tập đoàn Nestlé luôn luôn coi trọng những nguyên tắc phát triển bền vững trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh gắn liền với việc thực hiện trách nhiệm xã hội. “Chúng tôi tin vào sức mạnh của thực phẩm để nâng cao chất lượng cuộc sống. Chính niềm tin này đã thúc đẩy cam kết của chúng tôi trong việc sử dụng quy mô toàn cầu, nguồn lực và chuyên môn của mình để đóng góp vào một tương lai lành mạnh hơn cho con người và hành tinh”, đại diện Nestle nhấn mạnh.

Mô hình nông nghiệp tái sinh của Nestle

Ông Binu Jacob chia sẻ, tại Việt Nam đối với chiến lược bền vững liên quan đến môi trường, Tập đoàn Nestle ưu tiên tập trung vào 4 lĩnh vực: Hành động chống biến đổi khí hậu, giải pháp bao bì bền vững, mua hàng có trách nhiệm và quản lý nguồn nước. Các ưu tiên này nhằm góp phần hiện thực hóa mục tiêu chung của tập đoàn trong Lộ trình đạt phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050.

Để thực hiện mục tiêu này, một trong những điều quan trọng mà Nestlé đang làm là giới thiệu khái niệm nông nghiệp tái sinh và áp dụng cách tiếp cận này trong nông nghiệp tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Nông nghiệp tái sinh là cách tiếp cận theo đó hoạt động sản xuất nông nghiệp hướng đến mục tiêu giúp cải thiện chất lượng và độ phì nhiêu của đất, cũng như bảo vệ nguồn tài nguyên nước và đa dạng sinh học. Cải tạo chất lượng đất, giúp tăng khả năng hấp thụ khí CO2 vào đất và tạo ra nhiên liệu sinh khối từ thực vật. Chất lượng đất trồng tốt hơn sẽ tăng khả năng chống chọi với những tác động của biến đổi khí hậu, giúp tăng năng suất và cải thiện thu nhập và sinh kế cho người nông dân. Những tác động tích cực này sẽ góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho việc sản xuất thực phẩm một cách bền vững và góp phần vào mục tiêu chống biến đổi khí hậu của Nestlé.

Thúc đẩy thực hiện lộ trình mục tiêu phát thải ròng bằng 0 của doanh nghiệp

Ông Nguyễn Quốc Khánh, Giám đốc điều hành Nghiên cứu và Phát triển của Vinamilk cho biết, chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp dựa trên 3 trụ cột chính là: thiên nhiên, sản phẩm và con người, đầu tư công nghệ tiên tiến, hiện đại để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao và thân thiện với môi trường. Điển hình như hệ thống trang trại Vinamilk đã sử dụng năng lượng tái tạo, công nghệ để giảm phát thải…

“Hiện nay lợi ích lớn nhất của chúng tôi đạt được là hình ảnh với người tiêu dùng. Họ ngày càng khó tính, đòi hỏi không chỉ sản phẩm chất lượng cao, giá thành tốt mà còn phải thân thiện với môi trường. Những doanh nghiệp có giải pháp kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững sẽ được người tiêu dùng tin yêu, giá trị thương hiệu mạnh, giúp cho việc phát triển kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng tốt hơn”, ông Khánh chia sẻ.

Tuy nhiên, đại diện Vinamilk cũng nêu một thực tế là việc phát triển theo hướng phát triển bền vững, thì chi phí lớn, nhưng một số người tiêu dùng vẫn chưa sẵn sàng trả chi phí cao cho sản phẩm xanh, sạch. Bên cạnh đó, một số cơ chế chính sách chưa chưa đồng bộ, nên việc thực hiện còn khó khăn, do đó thời gian tới, cơ quan nhà nước cần có chính sách đồng bộ để thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn.

Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn, ông Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương đã nhấn mạnh sự phát triển của doanh nghiệp chính là sự phồn vinh của quốc gia. Ở cấp độ quốc gia, địa phương, tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp luật, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, địa phương, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy hợp tác công tư, tăng cường hợp tác quốc tế nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi và nguồn lực cho phát triển bền vững. Ở cấp độ doanh nghiệp, đó là sự đổi mới tư duy, đảm bảo sự liêm chính trong kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, gia tăng giá trị doanh nghiệp thông qua thực hành quản trị kinh doanh bền vững, thúc đẩy tính đa dạng hòa nhập, bao trùm trong kinh doanh, theo đuổi mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thực hiện tốt Bộ chỉ số doanh nghiệp bền vững do VCCI xây dựng./.

Hiếu Phương