Lợi nhuận quý IV/2022 khối doanh nghiệp niêm yết giảm mạnh

Tăng trưởng lợi nhuận ròng quý IV/2022 thấp so với kỳ vọng

Theo ước tính của VNDirect, tổng lợi nhuận ròng quý IV/2022 của các công ty niêm yết trên 3 sàn (HOSE, HNX, UPCoM) giảm 30,4% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm lớn nhất kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát. Kết quả lợi nhuận quý IV thấp đã kéo tăng trưởng lợi nhuận ròng của thị trường năm 2022 xuống chỉ còn 7,1% so với năm trước, thấp hơn nhiều so với mức dự báo 16,7%.

Đáng chú ý, theo báo cáo ngành cập nhật của VNDirect, trong số 64 doanh nghiệp niêm yết đã công bố kết quả kinh doanh năm 2022, 36% theo sát dự phóng, trong khi 12% vượt dự báo và 52% không đạt kì vọng. Khó khăn tiếp nối với các doanh nghiệp ngành: Thép, Thực phẩm và Chứng khoán, trong đó, lợi nhuận ròng quý IV/2022 của các nhà sản xuất thép niêm yết giảm sâu 155,6% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân được đánh giá là do suy giảm sản lượng tiêu thụ và biên lợi nhuận gộp giảm 1,8 điểm % so với quý III/2022.

Tương tự, ngành Thực phẩm kéo dài xu hướng giảm với lợi nhuận ròng các quý II, III, IV/2022 giảm lần lượt 7,7%/13,8%/80,7% so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận ròng quý IV/2022 của ngành Thực phẩm giảm mạnh có chịu tác động từ yếu tố MSN đạt lợi ròng quý IV/2022 giảm 93,1% so với cùng kỳ năm trước khi ghi nhận khoản thu nhập bất thường đáng kể (gần 5.700 tỷ đồng) trong quý IV/2021.

Tăng trưởng lợi nhuận ròng quý IV/2022 theo nhóm ngành so với cùng kỳ. Nguồn: VNDirect

Trong lĩnh vực chứng khoán, các công ty chứng khoán tiếp tục ghi nhận lợi nhuận ròng quý IV/2022 sụt giảm mạnh 96,6% so với cùng kỳ năm trước, do thanh khoản thị trường chứng khoán giảm 58,4% so với cùng kỳ năm trước. Với bức tranh không được sáng sủa này, các công ty trong ngành: Thép, Sản xuất thực phẩm và Chứng khoán cùng nhau làm tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường giảm 24,8 điểm % trong quý IV/2022.

Trong khi đó, Ngân hàng và Dịch vụ tiện ích là điểm sáng với lợi nhuận ròng các ngân hàng niêm yết quý IV/2022 tăng 23,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó phần lớn nhờ đóng góp của VCB (+53,9%) và BID (+88,8%) nhờ giảm chi phí dự phòng. Ngành Dịch vụ Tiện ích ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận ròng cao nhất toàn thị trường trong quý IV/2022 (+30,4%), xấp xỉ mức tăng quý III/2022, nhưng giảm mạnh so với đỉnh tăng trưởng trong quý II/2022 (+88,7%). GAS là động lực chính, đóng góp 34,2 điểm % vào tăng trưởng lợi nhuận ròng quý IV/2022 của ngành Tiện ích. Với kết quả này, các doanh nghiệp niêm yết ngành Ngân hàng và Tiện ích cùng nhau đóng góp 7,6 điểm % vào tăng trưởng lợi nhuận ròng quý IV/2022 của thị trường.

Đáng chú ý, mặc dù đang trong thời điểm khó khăn, kết quả lợi nhuận quý IV/2022 của các doanh nghiệp lĩnh vực Bất động sản vẫn tăng 0,9% so với cùng kỳ năm trước nhờ lợi nhuận của VIC trong quý IV/2022 tăng mạnh, đạt 1.559 tỷ đồng so với mức -5.964 tỷ đồng) trong quý IV/2021 và VRE tăng tới 549% so với cùng kỳ năm trước. Biên lợi nhuận gộp cải thiện, tỷ lệ đòn bẩy giảm, biên lợi nhuận gộp thị trường (không bao gồm ngân hàng) quý IV/2022 tăng nhẹ 0,1 điểm % so với quý trước, lần đầu tiên kể từ quý III/2021 với sự cải thiện lớn nhất đến từ ngành Dịch vụ tiện ích (+3,6 điểm %), Bất động sản (+2,8 điểm %) và Dầu khí (+2,5 điểm %).

Tỷ lệ đòn bẩy của thị trường (không bao gồm ngân hàng) tiếp tục kéo dài xu hướng giảm kể từ quý I/2022, là kết quả của việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp và nhu cầu huy động vốn yếu do các doanh nghiệp có xu hướng trì hoãn việc mở rộng kinh doanh. Lãi suất cao cũng làm tăng chi phí vốn vay trung bình trên thị trường từ 5,8% lên 5,9% trong quý IV/2022.

Nhóm doanh nghiệp VN30 vững vàng trước sóng gió

Theo kết quả sản xuất kinh doanh quý IV/2022, trong kỳ lợi nhuận ròng của nhóm VN30 giảm 11,5% so với cùng kỳ năm trước, tốt hơn so với của nhóm vốn hóa lớn (-18,4%). Lợi nhuận của nhóm vốn hóa lớn sụt giảm nhiều hơn so với VN30 trong quý IV/2022 chủ yếu là do BSR giảm 44,2% so với cùng kỳ năm trước, DPM giảm 30,2% và DGC giảm 20,8%. Trong khi đó, lợi nhuận ròng quý IV/2022 của nhóm vốn hóa vừa và nhỏ giảm mạnh lần lượt 64,8% và 83,3% so với cùng kỳ năm trước do nhu cầu xuất khẩu yếu, biên lợi nhuận sụt giảm và lỗ tỷ giá

Lợi nhuận ròng của VN30 tăng 4,9% trong năm 2022 so với cùng kỳ năm trước, do 16 doanh nghiệp trong rổ VN30 có tăng trưởng lợi nhuận ròng dương trong năm 2022, dẫn đầu là VRE (tăng 108%), BID (72%) và GAS (70%). VRE đã hoạt động bình thường trở lại trong năm 2022 so với việc đóng cửa/giãn cách xã hội vào năm 2021 do sự bùng phát của Covid-19. BID ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận ròng mạnh mẽ trong năm 2022 nhờ giảm bớt chi phí trích lập dự phòng, trong khi vẫn có mức tăng trưởng thu nhập lãi thuần vững chắc. Năm 2022, GAS đã ghi nhận sản lượng tiêu thụ khí khô tăng 7,8% so với năm trước nhờ huy động điện khí phục hồi sau đại dịch và giá khí bùng nổ trong bối cảnh giá dầu FO của Singapore tăng 30% so với cùng kỳ năm trước.

Biên lợi nhuận gộp theo nhóm ngành (không bao gồm ngân hàng)

Đáng chú ý, VIC ghi nhận lợi nhuận ròng trong năm 2022 là 8.352 tỷ đồng so với lỗ ròng 2.771 tỷ đồng trong năm 2021. Ở chiều ngược lại, năm 2022, lợi nhuận ròng của HPG giảm mạnh 75% so với năm trước, chủ yếu do than coke đầu vào tăng gần 140% trong năm 2022 và sản lượng tiêu thụ giảm 6,5% so với cùng kỳ năm trước trong bối cảnh thị trường bất động sản gặp nhiều thách thức.

MSN giảm 58% so với mức lợi nhuận ròng tăng ở mức cao trong năm 2021 là 8.563 tỷ đồng) nhờ khoản thu nhập bất thường lớn 5.700 tỷ đồng. PLX cũng giảm 48% lợi nhuận ròng, do phải tăng tỷ trọng nguồn nhập khẩu để đảm bảo xăng dầu cho thị trường trong nước 9 tháng năm 2022 trong bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới không thuận lợi và chi phí kinh doanh xăng dầu tăng cao.

Đáng chú ý, VJC ghi nhận khoản lỗ 2.172 tỷ đồng trong năm 2022 so với mức tăng 95 tỷ đồng trong năm 2021 do không ghi nhận lợi nhuận từ hoạt động bán và cho thuê lại; cũng như các khoản thu nhập tài chính khác như năm 2021 và giá nguyên liệu tăng cao.

Biên lợi nhuận gộp của thị trường kết thúc xu hướng giảm trong quý VI/2022

Theo ước tính của VNDirect, tỷ suất lợi nhuận gộp của thị trường (không bao gồm ngân hàng) trong quý IV/2022 đã tăng lên 15,6% từ mức 15,5% trong quý III/2022. Nhóm ngành có biên lợi nhuận gộp tăng cao nhất so với quý III/2022 bao gồm: Tiện ích, Bất động sản, Bán lẻ và Dầu khí. Đáng chú ý, thị trường vẫn duy trì tình trạng chi phí vốn vay tăng trong khi đòn bẩy tài chính giảm nhẹ. Tỷ lệ đòn bẩy tài chính toàn thị trường (không bao gồm ngân hàng) đã kéo dài xu hướng giảm kể từ quý I/2022 là kết quả của việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp và nhu cầu huy động vốn yếu do các doanh nghiệp có xu hướng trì hoãn việc mở rộng kinh doanh. Lãi suất cao cũng làm tăng chi phí vốn vay trung bình trên thị trường từ 5,8% lên 5,9% trong quý IV/2022/.

Hiếu Phương