“Phe diều hâu” của chính quyền Tổng thống Donald Trump tung đòn tấn công mới

Cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang ngày càng xấu đi. Sau một mùa hè dài, nóng bỏng dành để cân đo những rủi ro và “bắn đi những viên đạn cảnh báo”, phe có thái độ đối đầu với Trung Quốc hay còn gọi là “phe diều hâu” trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã lấy được thế thượng phong và họ chuẩn bị tung ra một đợt tấn công mới.

Các cuộc đàm phán ở Washington giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã không mang lại một chút tiến bộ rõ rệt nào trong tuần trước về việc ngừng bắn. Thay vào đó là những mức thuế mới mà Trump đã đe dọa sẽ áp đặt lên khoảng 200 tỷ USD hàng nhập khẩu hàng năm từ Trung Quốc, và sự trả đũa đã được hứa hẹn của Bắc Kinh.

Đàm phán Mỹ - Trung đi vào ngõ cụt tạo điều kiện cho "phe diều hâu" tung đòn tấn công mới BR

David Dollar thuộc Viện Brookings, người từng là người đứng đầu Bộ Tài chính Mỹ phụ trách vấn đề Trung Quốc dưới thời chính quyền Obama, nhận định: “Chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc chiến thương mại leo thang trong vài tháng tới”.

Ngay cả trước khi các cuộc đàm phán tuần trước diễn ra, có quá nhiều dấu hiệu rõ ràng chỉ ra rằng kết quả của các cuộc đàm phán này sẽ không mấy khả quan. Đầu năm nay, Tổng thống Trump đã công khai gạt bỏ ý kiến của Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và đi ngược lại với một thỏa thuận mà ông Mnuchin đã ký với ông Liu He, người đồng nhiệm từ Trung Quốc.

“Phe diều hâu” giành chiến thắng

Trong tuần vừa qua, trong khi hai bên đang đàm phán, Mỹ đã áp thuế nhập khẩu lên thêm 16 tỷ USD hàng của Trung Quốc. Việc trả thù của Bắc Kinh sẽ mang tổng giá trị lượng hàng hóa bị ảnh hưởng bởi tranh chấp của cả hai bên lên tới 100 tỷ USD. Con số này sẽ còn tiếp tục tăng lên.

Trong khi những bình luận về chính sách thương mại của ông Trump trong những ngày gần đây đã tập trung vào việc đảm bảo thỏa thuận NAFTA với Mexico, Tổng thống cũng đã áp đặt thêm các giới hạn đối với dòng vốn đầu tư từ Trung Quốc.

“Chúng ta chưa tập trung đủ vào Trung Quốc, và điều đó đã được một thời gian dài”, Tổng thống Trump nói với các nhà lập pháp tập trung tại Nhà Trắng hôm 23/8 để đánh dấu sự thông qua đạo luật trao thêm quyền hạn cho Ủy ban đầu tư nước ngoài ở Mỹ. Theo đó, cơ quan này có thể chặn đứng các vụ sáp nhập với lý do an ninh quốc gia.

Và một ngày sau đó (24/8), các quan chức của Tổng thống Trump đã tập trung ở Washington với các người đồng nhiệm từ châu Âu và Nhật Bản, cùng thảo luận về việc thúc đẩy Trung Quốc phải thay đổi cách hành xử trong vấn đề thương mại.

Tất cả những dấu hiệu này được giới phân tích đánh giá là 1 chiến thắng cho “phe diều hâu”, trong cuộc tranh luận về cách giải quyết đối thủ chiến lược lớn nhất mà Mỹ phải đối mặt kể từ khi chiến tranh Lạnh kết thúc.

Sự thay đổi lớn

Scott Kennedy, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nhận định chiến thắng của “phe diều hâu” được phản ánh theo cách mà các yêu cầu từ phía Mỹ biến đổi trong những tuần gần đây.

Khi ông Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross dẫn đầu đoàn đàm phán sang Bắc Kinh hồi đầu năm nay, một ưu tiên hàng đầu là đảm bảo Trung Quốc sẽ tăng nhập khẩu đậu tương, khí hóa lỏng và một số hàng hóa khác từ Mỹ để giảm thâm hụt thương mại song phương – thứ luôn là nỗi ám ảnh đối với Tổng thống Trump.

Vài tháng sau, mục tiêu của chính quyền Trump đã tăng lên đáng kể. Mỹ đòi hỏi những thay đổi về cấu trúc lâu dài đối với chính sách của Trung Quốc - chẳng hạn như kết thúc trợ cấp công nghiệp và trộm cắp tài sản trí tuệ. Đó là những yêu cầu mà những người thuộc “phe diều hâu” như trưởng đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro luôn chú trọng. Ông Kennedy đã gọi đó là “Một sự thay đổi lớn”.

Hai nền kinh tế được gỡ rối

Nhưng điều đó không có nghĩa là trận chiến thương mại trong nội bộ Nhà Trắng đã kết thúc. “Phe diều hâu” đang chú ý đến một chương trình nghị sự đầy tham vọng hơn nữa, Kennedy cho hay: “Về dài hạn, nó sẽ tháo mọi nút thắt đang ràng buộc 2 nền kinh tế Mỹ - Trung, với mục tiêu đưa chuỗi cung ứng từ châu Á quay trở lại Mỹ”.

“Sau vài vòng tấn công thương mại, hai bên vẫn không hiểu rõ nhau lắm”, theo Zhou Xiaoming, một cựu quan chức Bộ Thương mại và Ngoại giao, người hiện là quan chức cao cấp tại Trung tâm Trung Quốc và toàn cầu hóa ở Bắc Kinh. “Mỹ muốn đè bẹp Trung Quốc bằng cách leo thang chiến tranh thương mại, nhưng họ sẽ không thành công”.

Những người tiêu dùng Mỹ nghĩ gì

Chad Bown, chuyên gia thương mại tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho rằng chưa thể chắc chắn về kết quả cuối cùng của cuộc chiến này.

Tại Mỹ, ngày càng có nhiều bất ổn trong cộng đồng doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng. Trong phiên điều trần tuần trước, một nhóm đông đảo các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã lên tiếng phàn nàn về làn sóng thuế quan tiếp theo, trong đó khoảng 6.000 sản phẩm từ thủy hải sản đến những chiếc xe đạp sẽ bị ảnh hưởng.

Ông Bown đã chứng kiến tận mắt ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại đến các hộ gia đình Mỹ. Thuế quan sắp sửa làm cho nguồn cung cấp những chiếc chăn làm bằng vải quilt của mẹ ông trở nên đắt đỏ hơn. Và có rất nhiều người phải chịu ảnh hưởng như vậy.

“Ngày càng nhiều người Mỹ phải chịu ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại này”, ông Bown cho biết. “Chúng tôi chưa từng trải qua những gì chúng tôi đang phải hứng chịu. Tôi không chắc nó sẽ kết thúc như thế nào về mặt chính trị”.

Sức khỏe của nền kinh tế Mỹ có thể tạo điều kiện để ông Trump tiếp tục đẩy căng thẳng thương mại lên cao. Các doanh nghiệp có thể phàn nàn về thuế quan nhưng họ vẫn đang được hưởng lợi lớn từ chính sách cắt giảm thuế của Tổng thống. Ông Dollar, chuyên gia phân tích của viện Brookings, nhận định rằng, phải đến năm 2019 mới có thể thực sự cảm nhận những tác động kinh tế của chính sách thương mại mà Tổng thống Trump đang theo đuổi.

Các nhà hoạch định chính sách thuộc Cục dự trữ liên bang Mỹ đã nêu rõ chiến tranh thương mại là một nguy cơ lớn đối với nền kinh tế, nhưng dường như nguy cơ ấy vẫn ở xa tận chân trời. Hôm thứ Sáu (24/8), Chủ tịch Fed Jerome Powell dự đoán rằng, sẽ có “tăng trưởng mạnh” kèm theo lãi suất tăng lên dần dần. Ông hoàn toàn không đề cập đến thương mại.

Loretta Mester, Chủ tịch của Ngân hàng dự trữ liên bang Cleveland, đã nói với Bloomberg TV trong một cuộc phỏng vấn rằng, các nhà hoạch định chính sách cần theo dõi chặt chẽ cách thức phản ứng của doanh nghiệp Mỹ đối với thuế quan. Trong khu vực riêng của mình, bà Mester nói, các công ty đang nghiên cứu tác động của họ.

“Nhưng cho đến nay họ vẫn không có những phản ứng mạnh mẽ”, bà nói. “Họ đã không thực hiện đầu tư như những gì họ đã lên kế hoạch”.

Dịch từ nguồn:

https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-08-24/trump-s-china-hawks-prepare-to-swoop-as-trade-talks-go-nowhere

Như Quỳnh (dịch)