Mối lo tăng giá năm 2016

11:44 | 08/01/2016 Print
- Cơ hội điều chỉnh giá đầu vào của nhiều mặt hàng thiết yếu, như: điện, dịch vụ y tế, giáo dục... khi lạm phát thấp năm 2015 đã bị bỏ lỡ đang đặt ra gánh nặng cho năm 2016…

Giá điện, than, xăng dầu... sẽ điều chỉnh theo giá thị trường

Tại Hội nghị tổng kết năm 2015 của Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) ngày 29/12/2015, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho biết, năm 2016 có nhiều thuận lợi nhưng còn không ít khó khăn. Theo đó, công tác quản lý giá sẽ tiếp tục kiên định theo cơ chế giá thị trường có sự quản lý của Nhà nước đối với các mặt hàng như điện, than, xăng dầu, giá dịch vụ công... Năm tới, dịch vụ y tế, giáo dục sẽ chuyển sang cơ chế giá, do đó, những người làm công tác quản lý, điều hành giá phải theo sát diễn biến thị trường để chủ động các phương án, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô theo chủ trương của Chính phủ. Việc điều hành giá sẽ phải bằng các thông tin và đòn bẩy kinh tế, không phải bằng mệnh lệnh hành chính.

Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định:Trường hợp điều chỉnh giá các mặt hàng nói trên sẽ phải xây dựng phương án, lộ trình điều chỉnh trên cơ sở đánh giá kỹ tác động của việc điều chỉnh giá, tránh điều chỉnh giá nhiều mặt hàng vào cùng một thời điểm để hạn chế thấp nhất tác động đến sản xuất và đời sống nhân dân, cũng như việc thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát…

Đặc biệt, đối với giá điện, ngày 06/01/2016, tại cuộc họp tổng kết của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), một trong những chỉ tiêu kế hoạch mà EVN đặt ra cho năm 2016 là giá điện bình quân của toàn Tập đoàn đạt 1.651,2 đ/kWh. Như vậy, so với mức giá bán điện bình quân toàn EVN năm 2015 ở mức 1.629,8 đ/kWh, thì chỉ tiêu giá điện bình quân mà EVN đặt ra cho năm 2016 cao hơn 21,2 - 21,4 đồng/kWh, tương đương tăng khoảng 1,3%.

Ngoài ra, nếu so với giá bán điện bình quân được Chính phủ điều chỉnh từ ngày 16/3/2015 ở mức 7,5% (tương ứng giá bán điện bình quân là 1.622,01 đ/kWh), thì giá bán điện bình quân của EVN năm qua cao hơn 6,99 đ/kWh.

Tại buổi tổng kết hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2015 mới đây, EVN cho biết, nhờ mức tăng giá điện và sản lượng tăng nên hiệu quả doanh thu bán điện tăng thêm 1.800 tỷ đồng. Tất cả các tổng công ty điện lực của Tập đoàn đều hoàn thành vượt chỉ tiêu kế hoạch giá bán điện bình quân từ 11 – 17 đ/kWh.

Theo đó, doanh thu bán điện của toàn Tập đoàn ước đạt 233.710 tỷ đồng, tăng 18,5% so với năm 2014. Không công bố chi tiết về lợi nhuận đạt được của năm 2015 song EVN cho biết lợi nhuận của cả công ty mẹ - EVN và 9 Tổng công ty đều đạt ở mức cao hơn so với kế hoạch, nhờ vậy EVN bảo toàn được vốn Nhà nước.

Trước đó tại cuộc họp báo công bố chỉ số giá tiêu dùng quý IV và cả năm 2015 ngày 24/12/2015 của Tổng cục Thống kê, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, cho biết trong điều kiện lạm phát tăng thấp sẽ tạo thuận lợi để điều chỉnh giá nhiều mặt hàng thiết yếu, trong đó có giá điện, để đưa giá điện tiến tới cơ chế thị trường.

Riêng về giá dầu, Bộ Tài chính nhận định cần tính phương án giá dầu có khả năng xuống trên dưới 20 USD/thùng. Năm 2016 theo dự toán giá dầu là 60 USD/thùng nhưng nay giá dầu đang xuống rất thấp. Bộ Tài chính đã có các phương án tính toán điều hành giá dầu ở mức 55 USD/thùng, 50 USD/thùng, 45 USD/thùng, 40 USD/thùng và 35 USD/thùng. Nhưng đến nay theo lãnh đạo ngành Tài chính có thể phải tính thêm phương án giá dầu 30 USD/thùng, thậm chí xuống trên dưới 20 USD/thùng để điều hành. Việc giảm giá dầu gây khó trực tiếp với thu ngân sách nhưng Việt Nam sẽ có được thuận lợi trong điều hành giá cả, giá dầu giảm giúp giảm chi phí đầu vào cho nền kinh tế.

Cần cân nhắc thận trọng

Nhìn ở góc độ cơ quan thống kê với các chỉ số mà Quốc hội đề ra trong năm 2016 là GDP tăng 6,7%, lạm phát dưới 5%, kim ngạch xuất khẩu tăng 10% và nhập siêu ở mức 5%, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê bộc lộ lo ngại rằng, việc điều chỉnh giá các mặt hàng này có thể là mối “đe dọa” cho tăng trưởng trong năm mới.

“Nhiều khả năng các bộ ngành liên quan điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục và giá điện theo thị trường, để ngành sản xuất dịch vụ công tiến tới thị trường. Song chúng tôi cho rằng đây không hẳn là yếu tố thuận lợi vì người dân phải chi tiêu nhiều hơn cho những dịch vụ này”, người đứng đầu ngành Thống kê nhận định.

Bên cạnh đó, cùng với giá dầu thô được dự báo sẽ tăng trở lại, kéo theo giá nguyên liệu hàng hóa đầu vào tăng lên, cộng với việc điều chỉnh giá dịch vụ công, tăng lương cũng sẽ khiến cho CPI tăng

“Cần phải lường được các thuận lợi và khó khăn cho nền kinh tế. Do điều chỉnh những dịch vụ này không kích thích cung và sản xuất nên nhiều khả năng làm giảm tăng trưởng kinh tế, vì khi chi phí cho y tế, giáo dục tăng thì ít chi tiêu cho các hoạt động khác”, ông Lâm phân tích.

Khi đánh giá về việc điều hành giá cả năm 2015 tại Hội nghị trực tuyến Tổng kết công tác Tài chính - Ngân sách nhà nước năm 2015, triển khai nhiệm vụ năm 2016, ngày 30/12/2015, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh bày tỏ sự "nuối tiếc” khi không tận dụng cơ hội lạm phát thấp của năm 2015 để điều chỉnh giá một số dịch vụ y tế, giáo dục.

"Giá cả liên quan rất lớn đến người dân nên việc điều chỉnh giá phải thận trọng, hợp lý. Năm 2015 lạm phát thấp, dự định là điều chỉnh giá các mặt hàng mà Nhà nước quản lý để tận dụng cơ hội này và giảm áp lực cho năm 2016 nhưng làm không kịp nên bị lỡ cơ hội và sang năm sẽ phải điều chỉnh”, Phó Thủ tướng khẳng định.

Bài học từ cú sốc lạm phát năm 2011 cho thấy việc điều chỉnh giá các mặt hàng thiết yếu, dịch vụ công không đúng thời điểm và cân nhắc liều lượng thích hợp, thì “bóng ma” lạm phát sẽ là nỗi ám ảnh tăng trưởng./.

Lê Vân

© Kinh tế và Dự báo - Bộ Kế hoạch và Đầu tư