Cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu đang gây nhiều tranh cãi

Dẫn nguồn tin Báo Tiền phong Online cho biết, Bộ Tài chính vừa có công văn phúc đáp các kiến nghị của Bộ Công Thương về vấn đề này, theo đề nghị của Văn phòng Chính phủ, trong đó cho rằng đây là cách “hợp lý nhất trong giai đoạn này”. Ngược lại, các doanh nghiệp và Bộ Công Thương lại cho rằng, cách tính này chưa đúng với yêu cầu của Nghị định 83 là giá trong nước phải bám sát, tiệm cận và phản ánh xu hướng giá xăng dầu thế giới.

Văn bản của Bộ Tài chính cho biết: Bộ Công Thương đã báo cáo Thủ tướng về thuế nhập khẩu xăng dầu tại Công văn số 184 (ngày 29/04/2016) với 4 điểm kiến nghị chủ yếu liên quan đến cách tính thuế trong giá cơ sở.

Theo đó, các kiến nghị được Bộ Tài chính liệt kê bao gồm:

Thứ nhất, phương pháp tính thuế bình quân gia quyền chưa phản ánh đúng tinh thần điều hành của Nghị định 83, chưa đúng diễn biến giá thế giới và có thể ngược chiều với giá thế giới.

Thứ hai, cách tính này gây dư luận là việc điều hành thiếu tính công khai, minh bạch và số liệu cụ thể để tính toán mức thuế bình quân gia quyền khó theo dõi, giám sát. Bên cạnh đó, cách tính này cũng chưa giải quyết được hài hòa quyền lợi giữa Nhà nước, người tiêu dùng, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xăng dầu và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Thứ ba, hạn chế việc tiêu thụ sản phẩm của các nhà máy xăng dầu trong nước, cụ thể ở đây là Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, khi thuế xăng của nhà máy này cao hơn thuế ưu đãi đặc biệt của xăng nhập từ Hàn Quốc là 10% và thuế dầu diesel cao hơn nhập từ ASEAN là 7%.

Với tất cả những vấn đề trên, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và các cơ quan liên quan sớm có giải pháp xử lý hài hòa sự khác nhau giữa các mức thuế suất theo MFN, theo các FTAs cũng như với cơ chế tài chính, thỏa thuận bảo lãnh và cam kết của Chính phủ đối với các dự án lọc dầu trong nước.

Tại văn bản trả lời, Bộ Tài chính cho rằng, thuế nhập khẩu chỉ là một trong các yếu tố cấu thành giá cơ sở, lại được tính ổn định theo quý (lấy quý trước để tính cho quý sau), nên vẫn “biến động lên xuống theo giá xăng dầu thế giới”.

Bộ Tài chính cũng cho rằng “trong giai đoạn này”, thuế bình quân gia quyền “là hợp lý nhất, giải quyết được hài hòa quyền lợi giữa Nhà nước, người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xăng dầu; đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia”.

Tuy nhiên, thực tế diễn biến hơi khác so với nhận định của Bộ Tài chính, khi ngay kỳ điều hành đầu tiên của quý II năm nay (tức ngày 05/04/2016, cũng là kỳ điều hành đầu tiên áp thuế bình quân gia quyền của quý mới), giá dầu trong nước đã diễn biến ngược với giá thế giới.

Cụ thể, trong khi giá diesel thế giới giảm 0,4% thì dầu diesel trong nước phải tăng sử dụng quỹ bình ổn từ 983 đồng lên 1.017 đồng/lít mới giữ được nguyên giá bán. Nguyên nhân do thuế bình quân gia quyền đối với dầu diesel quý II cao hơn đến gần 3,9 lần so với quý I (2,32% so với 0,6%).

Đang có nhiều ý kiến trái chiều xung quanh cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu

Dẫn nguồn tin của Báo VOV điện tử cho biết, hồi cuối tháng 4/2016, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ nêu một số bất cập trong cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu hiện hành.

Theo đó, VINPA cho biết, việc Bộ Tài chính áp dụng cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu theo bình quân gia quyền hiện nay đã phát sinh chênh lệch giữa thuế nhập khẩu thực tế doanh nghiệp phải nộp với mức thuế bình quân.

Điều này tạo ra sự không minh bạch cũng như thiếu cơ sở pháp lý trong điều hành xăng dầu. Đặc biệt, cách tính thuế mới gây ra khó khăn cho dự án Lọc dầu Dung Quất.

Trả lời Báo Tiền phong Online, theo ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch VINPA, do tác động trực tiếp của việc thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo cam kết quốc tế và chính sách áp thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở như nêu trên, Nhà máy lọc dầu Dung Quất sẽ khó cạnh tranh với hàng nhập khẩu cũng như cơ chế điều tiết thu và ưu đãi theo Quyết định 952/QĐ-TTg nhằm đảm bảo hàng sản xuất trong nước tương đương hàng nhập khẩu đã dần bị phá vỡ và không đem lại hiệu quả thiết thực.

Để tránh nguy cơ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất bị ứ đọng sản phẩm, giãn hoặc dừng sản xuất; theo ông Ruệ, doanh nghiệp cần kiến nghị Thủ tướng cho phép điều chỉnh mức thuế nhập khẩu của Công ty TNHH một thành viên Lọc hóa dầu Bình Sơn đối với xăng từ 20% xuống 10%; các loại dầu và xăng máy bay JetA1 về 0% để có thể cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại nhập khẩu từ các nước.

“Cách xử lý tốt nhất những bất cập hiện nay trong áp thuế bình quân gia quyền với mặt hàng xăng dầu chính là đưa đồng loạt mức thuế nhập khẩu của các thị trường xuống còn 10% đối với xăng và 0% với dầu và tăng phụ thu thuế nội địa lên. Như vậy người người tiêu dùng sẽ không bị thiệt do không phải trích quỹ bình ổn giá để bù đắp phần chênh lệch giá cơ sở cho các doanh nghiệp đầu mối. Với cách tính thuế như hiện nay, các doanh nghiệp xăng dầu lớn như Petrolimex, PVOil, SaiGon Petro sẽ có lợi thế hơn 21 doanh nghiệp đầu mối khác trong nhập khẩu”, một chuyên gia về xăng dầu đề xuất.

Cụ thể, từ ngày 21/03/2016, Bộ Tài chính áp mức thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở là bình quân gia quyền các mức thuế nhập khẩu ưu đãi theo thực tế nhập khẩu hàng quý, lấy số liệu quý trước tính cho quý sau. Hiện mức thuế nhập khẩu đang áp dụng để tính giá cơ sở là 18,35% đối với xăng, 2,32% đối với diesel và 0% đối với dầu hỏa và madut.

Tuy nhiên, hiện Việt Nam đang thực hiện lộ trình giảm thuế nhập khẩu xăng dầu theo các cam kết hiệp định thương mại với ASEAN và Hàn Quốc. Theo đó, thuế nhập khẩu xăng từ ASEAN ở mức 20% và dầu là 0%; tương tự, đối với Hàn Quốc là 10% và 5%. Trong khi đó, phần lớn xăng dầu nhập khẩu về Việt Nam xuất phát từ thị trường ASEAN và Hàn Quốc.

Như vậy, nếu các doanh nghiệp nhập khẩu xăng từ Hàn Quốc sẽ chỉ phải nộp thuế nhập khẩu 10%; trong khi đó mức thuế nhập khẩu để tính giá cơ sở đến tay người tiêu dùng hiện hành vẫn ở mức hơn 18%.

Để khắc phục sự chênh lệch trên, VINPA đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép giảm thuế nhập khẩu xuống còn 10% đối với xăng và 0% đối với các mặt hàng dầu trong biểu thuế nhập khẩu ưu đãi. Bởi mức thuế nhập khẩu thấp nhất theo các cam kết của Việt Nam với quốc tế là 10% đối với xăng và 0% đối với các mặt hàng dầu. Do vậy, VINPA đề nghị lấy mức thuế này để tính giá cơ sở.

VINPA cũng cho rằng, việc giảm thuế nhập khẩu xăng dầu sẽ ảnh hưởng đến thu ngân sách, nhưng bù lại, Nhà nước có thể tăng thu thuế nội địa như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, VINPA cũng đề xuất cho phép tiếp tục điều chỉnh mức thuế nhập khẩu của lọc hóa dầu Dung Quất đối với xăng từ 20% xuống 10%; các loại dầu và xăng máy bay JetA1 về 0%. Việc giảm thuế này sẽ tạo điều kiện cho Nhà máy lọc dầu Dung Quất cạnh tranh với hàng nhập khẩu/.

Tham khảo từ các nguồn:

http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/ap-thue-binh-quan-voi-xang-dau-cac-doanh-nghiep-lon-huong-loi-1000869.tpo

http://vov.vn/kinh-te/bo-tai-chinh-noi-gi-ve-thue-nhap-khau-xang-dau-hien-nay-520548.vov

http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/hai-bo-choi-nhau-ve-thue-xang-dau-20160619221534654.htm

Lê Vân