Hạ tầng kho, bãi, đường bộ vào ga không đáp ứng được yêu cầu

Báo cáo tại cuộc họp, Tổng giám đốc Tổng Công ty đường sắt Việt Nam Đặng Sỹ Mạnh cho biết, năm 2021 vận tải hàng hóa liên vận quốc tế tăng 34% chỉ tiêu tấn xếp so với cùng kỳ. Trong đó, hàng hóa qua ga Đồng Đăng tăng 82%. Đặc biệt, trong quý IV/2021 hàng hóa xuất nhập khẩu qua đường sắt tăng mạnh so với cùng kỳ, ga Đồng Đăng tăng 117% lượt toa xe qua lại.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải: Vận tải đường sắt không thể kéo dài lỗ
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải chủ trì buổi họp

“Tổng Công ty đường sắt Việt Nam đã tổ chức được các đoàn tàu đi thẳng từ Việt Nam sang châu Âu, sản lượng vận chuyển container liên vận quốc tế tăng hơn 100% so với cùng kỳ; Mở thêm được các đoàn tàu chuyên tuyến container đến các thành phố của Trung Quốc”, ông Đặng Sỹ Mạnh cũng cho biết.

Tuy nhiên, theo ông Mạnh, hàng hóa đi bằng đường sắt qua các cửa khẩu chủ yếu là quặng, lưu huỳnh, DAP, hóa chất, hàng điện tử, dệt may, linh phụ kiện, hàng tiêu dùng… Tất cả các loại hóa này đều là hàng xuất nhập khẩu chính ngạch, hàng xuất khẩu bằng hình thức tiểu ngạch không vận chuyển được bằng đường sắt. Bên cạnh đó, do lượng hàng hóa tăng trưởng mạnh liên tục qua các năm nên đến thời điểm này đã có hiện tượng ùn tắc tại cửa khẩu các ga và các ga sâu trong nội địa của cả 2 nước. Hiện tại, có hơn 600 toa xe Trung Quốc đang chờ để sang Việt Nam. Các ga khu vực xung quanh Hà Nội đều đã quá tải do năng lực bãi hàng hiện không đáp ứng được nhu cầu.

“Các ga trên tuyến Bắc - Nam hạ tầng kho, bãi, đường bộ vào ga cũng xuống cấp, năng lực rất hạn chế, không đáp ứng được yêu cầu đầu tư thiết bị bốc xếp, xe container tải trọng lớn ra vào nên gây nhiều khó khăn trong việc thu hút hàng container vận chuyển từ phía Nam ra, cũng như xuất qua Trung Quốc bằng đường sắt”, ông Đặng Sỹ Mạnh báo cáo.

Theo Tổng Công ty đường sắt Việt Nam, trước mắt, khẩn trương chuẩn bị hạ tầng, tăng năng lực xếp dỡ các bãi hàng tại các ga, như: Kép, Đông Anh, Yên Viên để nâng năng lực sức chứa hàng hóa, container nhằm giải tỏa ách tắc cho các ga Đồng Đăng, Lào Cai.

“Bộ Giao thông vận tải báo cáo Chính phủ để làm việc với phía Trung Quốc cho phép hoạt động kiểm dịch tại ga Bằng Tường để tiếp nhận hàng nông sản, hoa quả từ Việt Nam sang bằng đường sắt. Cùng đó, kiến nghị Tổng cục Hải quan bố trí nhân viên, thời gian làm thêm để giải quyết thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường sắt”, ông Mạnh kiến nghị.

Về dài hạn, Tổng Công ty đường sắt Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông vận tải sớm bố trí nguồn vốn để cải tạo, nâng cấp và mở rộng bãi hàng, đường ga, kho ga tại các nhà ga, đặc biệt ưu tiên ga Đồng Đăng hiện đang là điểm nóng ách tắc hàng hóa liên vận quốc tế.

“Bổ sung thêm các ga liên vận quốc tế tại khu vực miền Trung và phía Nam để hàng hóa xuất nhập khẩu đi bằng đường sắt được làm thủ tục hải quan sâu trong nội địa, góp phần giảm ách tắc tại các ga biên giới”, ông Mạnh kiến nghị.

Nghiên cứu mở ga mới trên các tuyến gần các khu công nghiệp, thuận lợi về đường bộ kết nối

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết, hiện các cửa khẩu đường bộ đang ách tắc, trong khi hàng hóa qua các ga đường sắt biên giới vẫn thông suốt cho thấy thuận lợi của vận tải đường sắt. Bên cạnh đó, chi phí vận chuyển của đường sắt cũng thấp hơn rất nhiều so với đường biển, hàng không và thậm chí là so với cả đường bộ. Do đó, Tổng Công ty đường sắt và các cơ quan tham mưu phải tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy vận tải hàng hóa từ phía Nam, cũng như hàng xuất đi châu Âu bằng đường sắt.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải: Vận tải đường sắt không thể kéo dài lỗ
Phải nhanh chóng tìm giải pháp để Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đổi mới, phát triển bền vững

“Đây là cơ hội, là hướng ra cho vận tải đường sắt, không thể kéo dài lỗ. Phải nhanh chóng tìm giải pháp để Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đổi mới, phát triển bền vững”, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đề nghị.

Đồng thời, yêu cầu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam chủ động đề xuất các giải pháp, cơ chế cụ thể, báo cáo Bộ Giao thông vận tải để trên cơ sở đó Bộ Giao thông vận tải xem xét, báo cáo Chính phủ, làm việc với các bộ, ngành; nhất là tuyến Bắc - Nam và vận tải hàng đi châu Âu

Đối với vận tải nội địa, theo Bộ trưởng, cần rà soát, xác định một số ga hiện hữu còn quỹ đất hoặc có thể mở rộng, nâng cấp kho bãi thành điểm tập kết hàng hóa bằng đường bộ, từ đó vận chuyển bằng tàu và đề xuất cơ chế đầu tư.

“Có thể nghiên cứu mở ga mới trên các tuyến gần các khu công nghiệp, thuận lợi về đường bộ kết nối, mặt bằng rộng, không vướng về giải phóng mặt bằng để làm ga tập kết, trung chuyển hàng hóa. Cùng đó, đề xuất cơ chế, hình thức đầu tư, có thể Tổng công ty tự đầu tư 100%, hoặc liên doanh, liên kết, kêu gọi vốn. Có thể chọn một, hai điểm làm mẫu, thí điểm”, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải gợi ý.

Đối với vận tải đường sắt đi châu Âu, Bộ trưởng yêu cầu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đề xuất cụ thể, nêu rõ các ga nào có thể mở mới ga liên vận quốc tế; Thủ tục hải quan, biên phòng cần đơn giản hóa; Việc chuyển container, chuyển hàng từ phía Nam ra bằng tàu khổ 1.000 mm sang tàu khổ 1.435 mm để đi châu Âu cần đầu tư những gì?

“Các đơn vị nghiên cứu thúc đẩy hạ tầng đường sắt kết nối với Lào, Trung Quốc, nhất là đường sắt kết nối Lào với tuyến đường sắt Bắc - Nam hiện có để đẩy mạnh khai thác hàng quá cảnh từ Lào sang”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói./.