Giảm giá tiền đồng- động thái đi trước để giảm áp lực

Kể từ khi Trung Quốc điều chỉnh cơ chế xác định tỷ giá đồng Nhân dân tệ vào ngày 11/08/2015 vừa qua, NHNN đã nới biên độ giao dịch hai lần, từ +/-1% lên +/-3% và cũng tăng tỷ giá bình quân của USD/VND lên 1%.

Chưa đầy một tuần nhưng đây là lần thứ hai NHNN nới rộng biên độ giao dịch sau khi đã thực hiện việc này từ mức +/-1% lên +/-2% vào ngày 12/08/2015. Việc thay đổi này có hiệu lực ngay trong ngày 19/08/2015, có ý nghĩa rằng tỷ giá bình quân USD/VND là 21.980 với mức trần giao dịch là 22.547 và giá sàn là 21.233.

Cụ thể, ngày 19/08/2015, NHNN ra thông báo tăng tỷ giá bình quân USD/VND lên 1% và đây là lần giảm giá tiền đồng lần thứ ba trong năm nay. Ngoài ra, NHNN cũng quyết định nới rộng biên độ giao dịch lên +/-3%.

Động thái phá giá của NHNN nêu bật những thách thức sâu sắc, mà tiền đồng đang phải đối mặt trong thời điểm hiện tại. Động thái này cũng ghi dấu một sự thay đổi đáng ghi nhận về chính sách tỷ giá của NHNN mà từ đầu năm đã tuyên bố là không muốn giảm giá tiền đồng so với USD quá 2% trong năm 2015.

Những thay đổi mới đây của cơ cấu xác định tỷ giá đồng Nhân dân tệ và việc ngân hàng Trung ương Trung Quốc phá giá Nhân dân tệ có lẽ là những lý do quan trọng nhất nằm sau quyết định giảm giá tiền đồng của NHNN.

Trung Quốc sau cùng vẫn là một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, chiếm tới 21% tổng thương mại. Một đồng Nhân dân tệ yếu hơn sẽ làm trầm trọng hơn nỗi lo sợ xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm sút, từ đó có thể đẩy cán cân thương mại của Việt Nam rơi vào ngưỡng thâm hụt sâu hơn.

Thậm chí vấn đề đáng quan tâm hơn là việc Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh xuất khẩu chính yếu của Việt Nam đặc biệt ở các mặt hàng sản xuất.

NHNN đã nhấn mạnh trong tuyên bố của mình rằng, việc phá giá tiền đồng lần này là một bước đi cần thiết để đảm bảo các nhà xuất khẩu của Việt Nam duy trì năng lực cạnh tranh trên các thị trường quốc tế.

Nỗi lo sợ tỷ giá sẽ làm tổn thương khả năng cạnh tranh hàng xuất khẩu của Việt Nam có căn cứ. Trước khi có việc giảm giá tiền đồng và nới biên độ giao dịch gần đây quyết định của NHNN để đảm bảo sự ổn định của đồng nội tệ thực sự có ý nghĩa rằng tiền đồng là một trong những loại tiền tệ mạnh nhất châu Á trong năm 2015.

Điều này có nghĩa rằng, ở cả hai cách tính tỷ giá hối đoái hiệu quả danh nghĩa (NEER) và tỷ giá hối đoái hiệu quả thực (REER), tiền đồng về cơ bản đã tăng giá.

Thực tế, ước tính tiền đồng đã tăng 9% so với năm trước trên cơ sở tính tỷ giá hối đoái hiệu quả thực, đây là mức độ tăng giá nhanh nhất kể từ năm 2000.

Điều này cũng đã được NHNN thể hiện rõ khi quyết định giảm giá tiền đồng là một động thái đi trước để giảm áp lực của ngoại tệ trước khả năng FED bắt tay vào chu kỳ xiết chặt trước khi kết thúc năm 2015.

Theo đánh giá của các chuyên gia của ngân hàng HSBC, không giống như cách đây vài năm, NHNN hiện nay cũng có nhiều dư địa để thực hiện việc giảm giá tiền đồng.

Hiện nay, lạm phát đang ở mực thấp lịch sử nhờ vào giá dầu trên toàn cầu giảm và có ít lo ngại việc tỷ giá suy yếu sẽ dẫn đến việc giá cả tăng vọt. Thêm nữa, lãi suất thực cao hơn cũng giảm thiểu nhiều rủi ro từ các dòng vốn nội địa chảy ra ngoài.

Bên cạnh đó, tiền đồng giảm giá dường như cũng không tạo ra nhiều áp lực lên hệ thống tài chính trong nước trong bối cảnh mức nợ nước ngoài ngắn hạn khá nhỏ và có thể kiểm soát được (Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ nợ ngắn hạn thấp nhất thứ ba trong khu vực châu Á), mặc dù tổng số nợ nước ngoài đã tăng lên nhanh chóng trong những năm gần đây.

Dự báo diễn biến của tiền đồng

Trên cơ sở đánh giá, khả năng đồng Nhân dân tệ sẽ còn giảm giá thêm khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cho phép tỷ giá do thị trường quyết định, các chuyên gia của HSBC dự báo, NHNN sẽ phải thực hiện việc giảm giá tiền đồng thêm nữa nếu như họ muốn các doanh nghiệp xuất khẩu duy trì trì năng lực cạnh tranh với Trung Quốc.

Ngoài ra, nếu như FED bắt đầu tăng lãi suất trong năm nay, tiền đồng cũng đối mặt với áp lực đồng tiền xuất ngoại thêm nữa.

NHNN rõ ràng có nguồn dự trữ ngoại tệ mà họ có thể sử dụng để duy trì một mức độ ổn định tiền tệ nhất định. Nhưng mức dự trữ vẫn đang thấp hơn so với hầu hết các cách tính thông thường.

“Nếu như dự trữ ngoại hối của NHNN được sử dụng nhằm cấp vốn cho các dự án chính phủ, điều này sẽ khiến NHNN thiếu cơ sở để giúp họ thực hiện cam kết của mình”, các chuyên gia của HSBC cho biết.

Tuy nhiên, về lâu dài, các chuyên gia của HSBC cho rằng, đồng Việt Nam sẽ không giảm giá mạnh. Họ dự báo, tiền đồng sẽ giảm giá thêm so với USD là 2% trong năm 2015 và thêm 2% nữa trong năm 2016.

Như vậy, dự báo trong năm nay, Việt Nam tiền đồng sẽ giảm giá tổng cộng 5% (chưa tính phần nới biên độ từ +/-1% đầu năm lên +/-3%), và sang năm tiếp tục thêm 2%.

Dự báo cuối năm 2015 tỷ giá USD/VND sẽ ở mức 22.800 và cuối năm 2016 là 23.300./.