Hướng đến một năm 2023 với nhiều thành công cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng lạc quan, trong không khí những ngày cuối năm 2022, chúng ta cùng hướng đến một năm 2023 với nhiều thành công cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Hoạt động đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo đã được Chính phủ hết sức quan tâm

Hôm nay (ngày 19/12), Diễn đàn Quỹ đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam năm 2022, được Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, giao Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia phối hợp cùng Quỹ Golden Gate Ventures tổ chức.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, sau một năm tạm hoãn tổ chức do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Diễn đàn Quỹ đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam năm 2022 được tổ chức, để tiếp tục trao đổi, đánh giá các cơ hội đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam, nhất là trong giai đoạn phục hồi và phát triển sau Covid…

Cũng theo Bộ trưởng, kể từ năm 2019, Diễn đàn Quỹ đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam – Vietnam Venture Summit đã trở thành một sự kiện thường niên, là nơi quy tụ, kết nối hiệu quả các quỹ đầu tư quốc tế với cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam. Tại Diễn đàn các năm 2019 và 2020, các quỹ đầu tư đã cam kết đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam với số vốn cam kết tăng dần qua các năm, từ 425 triệu USD năm 2019 lên 815 triệu USD năm 2020. Trong giai đoạn 2020 - 2022, số vốn đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đã đạt gần 2 tỷ USD. Điều này cho thấy, hoạt động khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư quốc tế và trong khu vực.

Người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều chính sách về tài khóa và tiền tệ, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh sau Covid, tạo điền đề cho nhiều quỹ đầu tư kết nối, tổ chức nhiều hoạt động trao đổi, gặp gỡ doanh nghiệp, thúc đẩy các thương vụ đầu tư tại Việt Nam. Riêng 6 tháng đầu năm 2022, tổng số thương vụ thành công tại Việt Nam chiếm 19% số thương vụ của toàn khu vực Đông Nam Á. Các quỹ đầu tư cũng đồng thời đóng vai trò như các đơn vị ươm tạo, tăng tốc cho nhiều startups. Các quỹ đã hỗ trợ toàn diện cho các startups về nguồn hỗ trợ tài chính, kiến thức, năng lực vận hành, phát triển, thương mại hóa sản phẩm, góp phần tạo ra những giá trị vượt trội cho startups Việt Nam khi vươn ra thị trường quốc tế, giúp hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam ngày càng sôi động, hấp dẫn và chất lượng hơn.

“Là cơ quan tham mưu về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, trong nhiều năm qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hết sức quan tâm đến những chuyển biến của hoạt động đầu tư toàn cầu, những tác động và khả năng ảnh hưởng đến thị trường Việt Nam trong giai đoạn này. Như quý vị đã biết, kinh tế thế giới đang trải qua những biến động lớn do các vấn đề xung đột địa chính trị, sự gián đoạn của chuỗi cung ứng về năng lượng và hàng hóa, nguy cơ lạm phát cao, suy thoái hiện hữu tại nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ. Việt Nam với vị trí đặc thù và là một nền kinh tế mở, nên sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ những biến động của kinh tế toàn cầu…”, Bộ trưởng chia sẻ.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết thêm, đối với đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, trong 9 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã thu hút gần 500 triệu USD đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ. Số lượng các thương vụ đầu tư ở các vòng gọi vốn giai đoạn sau đã cao hơn so với cùng kỳ năm 2021, chứng tỏ một lượng lớn các công ty startups Việt Nam đang dần lớn mạnh, thu hút được nguồn vốn lớn hơn qua các năm. Đây cũng là những tín hiệu đáng mừng cho hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam.

Bộ trưởng chia sẻ thêm, có thể nói, trong nhiều năm qua, hoạt động đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo đã được Chính phủ và các cơ quan quản lý hết sức quan tâm và đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái theo pháp luật về đầu tư, pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, các chương trình, đề án hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, hỗ trợ chuyển đổi số quốc gia và chuyển đổi số cho doanh nghiệp… Đến nay, Việt Nam có 20 quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo tư nhân được thành lập theo Nghị định số 38/2019/NĐ-CP với tổng số vốn điều lệ đạt hơn 100 tỷ đồng. Những cơ chế, chính sách hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tạo ra tiền đề cần thiết cho sự phát triển mạnh mẽ các chủ thể của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, bước đầu thiết lập được hệ thống các đơn vị hỗ trợ, ươm tạo từ viện, trường, đến doanh nghiệp, các mạng lưới tư vấn, cố vấn khởi nghiệp sáng tạo trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng, ngoài việc phát triển các chủ thể hệ sinh thái, cần sớm hình thành một môi trường đầu tư khởi nghiệp sáng tạo thực chất, hiệu quả để nhà đầu tư trong nước và quốc tế có thể rót vốn, cũng như rút vốn một cách chủ động, linh hoạt và minh bạch. Trong nội dung phát biểu của Thủ tướng tại Techfest Việt Nam 2022 cách đây 2 tuần, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh cần tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách thúc đẩy thị trường vốn theo hướng phù hợp với cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế. Tại Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành cũng đã đề ra định hướng rà soát, sửa đổi thể chế về đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo hướng tạo thuận lợi cho các hoạt động góp vốn, mua cổ phần, mua bán sáp nhập doanh nghiệp công nghệ.

“Chủ đề của Diễn đàn năm nay là ‘Dịch chuyển của dòng vốn đầu tư toàn cầu’, để phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư quốc tế. Sự dịch chuyển đó không chỉ là dòng vốn mà chính là dòng chảy của tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chính tri thức, công nghệ trong các sản phẩm, dịch vụ được tạo nên từ quá trình đổi mới sáng tạo sẽ là thước đo giá trị cho hoạt động đầu tư tài chính. Bởi vậy, tôi đề nghị Diễn đàn sẽ trao đổi sâu hơn, toàn diện hơn về dòng chảy giá trị, bao gồm cả tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn vốn trên thị trường, để thấy được những xu hướng, những thách thức và cả cơ hội của khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam nằm trong bối cảnh chung của khu vực và toàn cầu. Tôi cũng tin tưởng các nhà đầu tư, cộng đồng đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tham gia Diễn đàn sẽ tìm được những kết nối mới, cơ hội mới và quan trọng hơn là nhìn thấy Việt Nam như một điểm đến tin cậy...”, Bộ trưởng chia sẻ.

Xây dựng Luật Đầu tư mạo hiểm

Để thực hiện được yêu cầu, nhiệm vụ nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ là những đối tác quan trọng của Chính phủ, các bộ, ngành để cùng chia sẻ, hỗ trợ và đóng góp ý kiến trong việc hoạch định chính sách về đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo, giúp Việt Nam có được một môi trường kinh doanh ngày càng hấp dẫn hơn trong khu vực và trên thế giới.

Cũng theo Bộ trưởng, nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong thời gian tới sẽ là nghiên cứu, báo cáo khả năng xây dựng Luật Đầu tư mạo hiểm và đề xuất cơ chế thành lập quỹ hỗ trợ cho đổi mới sáng tạo huy động từ nguồn vốn xã hội hóa, không sử dụng ngân sách nhà nước với mục tiêu hỗ trợ nhanh chóng, hiệu quả cho các dự án khởi nghiệp sáng tạo tiềm năng.

“Tôi đề nghị các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp, tập đoàn, các startups cùng đồng hành với Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, thành lập cơ chế đầu tư, hỗ trợ thật hiệu quả, khai thác tốt các nguồn lực dành cho đổi mới sáng tạo…”, Bộ trưởng nói.

Tổng giá trị đầu tư khởi nghiệp sáng tạo trong 3 năm dự kiến đạt 5 tỷ USD

Trong khuôn khổ Diễn đàn đã diễn ra phiên chuyên đề và phiên tọa đàm, các diễn giả đã đưa ra những nhận định, đánh giá về xu hướng chuyển dịch dòng vốn đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo trên toàn cầu và khu vực Đông Nam Á. Trong đó, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo trên toàn cầu. Điều này thể hiện rõ qua giá trị vốn đầu tư khởi nghiệp trong 2 năm 2020 và 2021 đạt gần 2 tỷ USD, vượt số vốn mà các quỹ đầu tư đã cam kết tại diễn đàn năm 2020.

Đặc biệt, Diễn đàn đã được nghe công bố số vốn cam kết đầu tư của 39 quỹ đầu tư giai đoạn 2023-2025 là 1,5 tỷ USD. Tổng giá trị đầu tư khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam trong 3 năm 2023-2025 dự kiến sẽ đạt 5 tỷ USD.

Theo ông Vinnie Lauria, Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Golden Gate Ventures, trong thập kỷ đầu tiên của hệ sinh thái khởi nghiệp Đông Nam Á, Singapore và Indonesia là những động lực tăng trưởng hàng đầu, trong đó Singapore mang đến nguồn tài chính và con người, trong khi Indonesia mang đến một thị trường nội địa khổng lồ.

“Đến năm 2022, Việt Nam là trụ cột thứ ba của tam giác vàng này, mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa tài năng công nghệ hàng đầu, một văn hóa khởi nghiệp vốn có của Việt Nam và thị trường nội địa đang phát triển nhanh chóng. Khi kết hợp các yếu tố này với nhau đã giải thích được tại sao ngày càng có nhiều nhà đầu tư toàn cầu đặt cược lớn vào Đông Nam Á. Việt Nam không những là trụ cột tam giác vàng, mà là quốc gia được thế giới đánh giá cao về tăng trưởng…”, ông Vinnie Lauria nói.

Mặt khác, các chuyên gia, doanh nghiệp chia sẻ quan điểm thẳng thắn về đầu tư, tạo mối quan hệ mật thiết giữa các quỹ đầu tư và doanh nghiệp, đề xuất các chính sách cho Chính phủ Việt Nam nhằm khơi thông nguồn vốn đầu tư mạo hiểm, tạo môi trường đầu tư thuận lợi và minh bạch, thúc đẩy hoạt động đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo theo hướng bền vững...

Tạo thuận lợi hơn nữa cho các dòng vốn đầu tư khởi nghiệp sáng tạo

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông nhấn mạnh, với những thành tựu quan trọng trong quá trình phát triển, Việt Nam được cộng đồng quốc tế nhìn nhận, đánh giá là một nền kinh tế năng động, hội nhập sâu rộng, với những cải cách và mở cửa. Để tiếp nối được những kết quả đã đạt được, cũng như đảm bảo một tương lai phát triển nhanh, bền vững, nhất là trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam kiên định đường lối đổi mới, cải cách và phát triển, chủ động và tích cực cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực quan trọng, là chìa khóa của tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững.

“Để tận dụng kịp thời và hiệu quả những thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cho sự phát triển kinh tế - xã hội đất nước, Việt Nam đã có những chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng này với những định hướng, chính sách về hoàn thiện thể chế cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo; những nhiệm vụ, giải pháp cụ thể như: Nâng cao nhận thức, hoàn thiện cơ chế chính sách, kiện toàn hạ tầng công nghệ thông tin, kiện toàn chính sách về giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân nguồn lực; đặc biệt là chủ trương cho phép áp dụng thử nghiệm các cơ chế, chính sách đặc thù cho đổi mới sáng tạo…”, Thứ trưởng chia sẻ.

Thứ trưởng Trần Duy Đông khẳng định, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp ý kiến tại Diễn đàn và sẽ phối hợp với các bộ, ngành để báo cáo Chính phủ, cơ quan có thẩm quyền để tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các dòng vốn đầu tư cho khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo và đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.../.