Thiệt hại hàng trăm tỷ đồng do ách tắc lưu thông

Cụ thể, kết quả khảo sát nhanh các doanh nghiệp và Hiệp hội ngành nghề trong tháng 1-2 được Ban IV gửi báo cáo Thủ tướng Chính phủ mới đây cho thấy các doanh nghiệp đang tiếp tục phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát lần 3 tại Việt Nam vừa qua.

Ước tính thiệt hại của Hải Dương có thể lên 400 tỷ đồng do ách tắc lưu thông nông sản

Phần lớn các Hiệp hội đều phản ánh, trải qua 2 đợt bùng phát dịch tại Việt Nam, các doanh nghiệp đã xác định tinh thần “sống chung với lũ” và chủ động hơn rất nhiều để đồng hành cùng Chính phủ trên mặt trận chống dịch. Với đợt dịch lần ba, các doanh nghiệp phía Bắc hiện chịu ảnh hưởng nặng nề và trực tiếp hơn, còn các doanh nghiệp nằm chủ yếu ở phía Nam thì hiện không hoặc chưa bị ảnh hưởng nhiều.

Một số khó khăn hiện hữu được doanh nghiệp phản ánh cho thấy do ảnh hưởng của dịch nên nhiều người lao động có tâm lý ngại di chuyển và quay lại làm việc trong vùng có dịch, khiến doanh nghiệp nhìn chung đều gặp khó khăn trong việc thu hút lao động, đặc biệt là sau đợt nghỉ Tết kéo dài.

Cũng do ảnh hưởng của dịch bệnh nên lĩnh vực vận tải hành khách bị ảnh hưởng khá lớn. Nhiều đội vận tải hành khách chỉ hoạt động 20-30% lượng phương tiện hiện có.

Đáng chú ý, việc vận chuyển hàng hóa đi và đến Hải Dương, từ Hải Dương vào Hải Phòng, cũng như vận chuyển qua Hải Dương bị ảnh hưởng nặng nề, bắt đầu gây ra khó khăn cho các chuỗi cung ứng và chuỗi sản xuất ở nhiều khu công nghiệp. Một số khó khăn lớn hiện hữu như: lái xe từ Hải Dương không được ra khỏi tỉnh Hải Dương, người lái xe ngoài tỉnh Hải Dương cũng ngại lái xe vào tỉnh do lo ngại bệnh tật, các tập đoàn lớn cũng không muốn thuê lái xe từ Hải Dương, một số chốt kiểm tra không cho lái xe có chứng minh thư có nguyên quán Hải Dương được lái xe qua chốt kiểm tra...

Đồng thời, trong thời gian dịch bệnh xảy ra phải thực hiện giãn cách tại địa phương đã xuất hiện sự kỳ thị với các lái xe và xe có biển số Hải Dương, như từ chối bán hàng. Do các chính sách hạn chế đi lại và các biện pháp cách ly của các tỉnh lân cận, đặc biệt là Hải Phòng, việc thu mua và vận chuyển nông sản từ Hải Dương ra Cảng Hải Phòng bị ách tắc dẫn đến việc bị hủy lịch tàu, bị hủy hợp đồng của các công ty xuất khẩu nông sản từ Hải Dương.

Theo báo cáo của Hiệp hội vận tải Hải Dương gửi Hiệp hội Vận tải Việt Nam, từ khi có dịch và dừng lưu thông đến nay đã có trên 100 đơn hàng xuất khẩu nông sản - khoảng 650 container loại 40 Feet đã phải hủy lịch tàu và hủy hợp đồng, gây thiệt hại 100 tỷ đồng, nếu cà rốt và nông sản của Hải Dương tiếp tục không thể xuất khẩu từ nay đến đầu tháng 3/2021, tổng thiệt hại ước tính sẽ là trên 400 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp trong Hiệp hội vận tải và Hiệp hội Logistics cũng phản ánh việc lưu thông hàng hóa đi vào/ra Hải Phòng để xuất nhập khẩu hiện nay đang gặp khó khăn do các biện pháp phòng chống dịch. Việc phải đi vòng để tránh các vùng dịch đã làm phát sinh thêm chi phí khi các hãng vận tải phải đổi tuyến đường.

Các doanh nghiệp vận tải đi đường cũ là Quốc lộ 5, hiện tại phải đi vòng Cao tốc quốc lộ 5 khiến phí cầu đường bị chênh lên từ 1.000.000 đồng - 1.500.000 đồng tùy tuyến đường. Điều này làm phát sinh chi phí cho nhiều doanh nghiệp và cũng gây ảnh hưởng đến dòng hàng cung ứng cho các doanh nghiệp vẫn đang thực hiện vừa sản xuất vừa chống dịch.

Ngoài ra, việc thực hiện giãn cách xã hội, hạn chế đi lại, đóng cửa hàng quán ở các thành phố lớn cũng đã làm suy giảm lượng cầu hàng hóa nông sản nói chung và một số sản phẩm như cà phê, chè, thủy sản... Riêng với các doanh nghiệp xuất khẩu, bên cạnh các ảnh hưởng tức thời nêu trên, khó khăn lớn nhất vẫn là vấn đề thiếu container rỗng.

Cần giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp cạn kiệt nguồn lực sau 1 năm bùng phát dịch

Đặc biệt, kết quả khảo sát cũng chỉ ra một thực tế đáng lo ngại là tính đến thời điểm hiện tại, phần lớn các doanh nghiệp trong nước đang cạn kiệt nguồn lực tài chính để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh sau hơn 1 năm chống chọi kể từ khi đại dịch bùng phát.

Mỗi loại thuế, phí vào thời điểm hiện tại đều là gánh nặng không nhỏ đối với doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp hầu hết đều trông mong các chính sách hỗ trợ tiếp theo của Chính phủ, đặc biệt là các hỗ trợ liên quan đến giãn, hoãn thuế, phí và lệ phí để có thể hạn chế dòng tiền chi ra nhằm duy trì nguồn lực mỏng còn lại vào việc vực dậy sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng rất mong sự chủ động của các địa phương trong đánh giá và hỗ trợ thêm doanh nghiệp một cách cụ thể, đúng đối tượng và thiết thực nhất.

Theo đánh giá của Ban IV, các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn trước tác động của dịch bệnh là cấp thiết nhưng chỉ là ngắn hạn. Để tạo động lực cho doanh nghiệp tăng tốc và phát triển bền vững vẫn phải là cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh.

“Nhiều bất cập ở cả khâu quy định cơ chế, chính sách và khung pháp luật lẫn thực thi trên nhiều lĩnh vực đã phản ánh trong các báo cáo tổng hợp trước đây vẫn còn tồn tại, đang gây nhiều cản trở cho cộng đồng doanh nghiệp trong tình cảnh vốn đã rất khó khăn vì dịch bệnh. Đây là các nội dung rất cần sự chỉ đạo liên tục và mạnh mẽ từ Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp”, đại diện Ban IV khuyến nghị trong báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ.

Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Phó giám đốc thường trực Văn phòng Ban IV cho biết các doanh nghiệp đánh giá cao sự đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp từ phía các cơ quan ban ngành như Bộ Công thương, Bộ Tài chính (Tổng Cục Hải quan), Bộ Giao thông Vận tải... đã tích cực tìm cách tháo gỡ việc thiếu container rỗng cho doanh nghiệp trong thời gian qua.

“Tuy nhiên, các doanh nghiệp mong muốn thông tin từ phía cơ quan nhà nước được minh bạch hơn, đồng thời các cơ quan nhà nước cần rà soát để nắm bắt cụ thể số lượng container không chủ đang tồn đọng, đẩy mạnh việc giải phóng các container này, thống kê được cầu về số lượng container để tránh tình trạng một số hãng lợi dụng tăng giá”, bà Thủy nhấn mạnh.

Doanh nghiệp kiến nghị sớm giải tỏa ách tắc

Để hỗ trợ giảm bớt các khó khăn cho doanh nghiệp trong đợt bùng phát dịch lần này, các hiệp hội và doanh nghiệp đã tập trung kiến nghị Chính phủ lưu tâm có giải pháp hỗ trợ kịp thời, góp phần giải tỏa ách tắc cho doanh nghiệp tại các địa phương chịu tác động nặng nề bởi dịch bệnh.

Thứ nhất, kiến nghị UBND thành phố Hải Phòng và UBND tỉnh Hải Dương chỉ đạo các cơ quan chuyên môn cùng phối hợp để khảo sát, lựa chọn địa điểm có đủ điều kiện (ví dụ như trạm dừng nghỉ trên Quốc lộ hoặc đường Cao tốc) làm “vùng đệm” để xử lý các biện pháp phòng chống dịch đối với lái xe, xe và hàng hóa; thực hiện việc đổi lái xe có đủ điều kiện để điều khiển phương tiện vào địa bàn địa phương mình. Việc đổi lái xe có thể cho phép các doanh nghiệp tự thỏa thuận bố trí hoặc có thể có đội lái xe chuyên nghiệp phục vụ tương tự như việc tổ chức ở cửa khẩu Hữu Nghị - Lạng Sơn.

Thứ hai, đối với xe phục vụ hàng xuất nhập khẩu vào các cảng của Hải Phòng, nghiên cứu việc xây dựng hành lang lưu thông riêng của các phương tiện này để không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa; có thể áp dụng việc đăng ký danh sách lái xe đã thực hiện các biện pháp phòng chống dịch để làm điều kiện điều khiển phương tiện, đồng thời cơ quan chuyên môn thực hiện việc giám sát hoạt động của phương tiện qua thiết bị giám sát hành trình.

Thứ ba, việc xét nghiệm Covid-19 đối với lái xe đang cư trú tại địa phương nào được cơ quan y tế của địa phương đó tạo điều kiện lấy mẫu và trả kết quả xét nghiệm, không bắt buộc lái xe phải về địa phương nơi đăng ký hộ khẩu thường trú để xét nghiệm và lấy kết quả.

Thứ tư, kiến nghị Chính phủ có thể xem xét việc giảm phí cầu đường trong thời gian có dịch bệnh bùng phát tại các cao tốc mà các hãng vận tải phải đổi hành trình do các lộ trình cũ bị cách ly do có dịch.

Thứ năm, đề xuất Chính phủ nghiên cứu và có thể chỉ đạo Văn phòng Chính phủ thiết lập nhanh một kênh thông tin để cập nhật mọi văn bản chỉ đạo điều hành từ cấp trung ương tới cấp địa phương về chống dịch để doanh nghiệp, người dân nắm bắt thông tin kịp thời, đồng bộ. Điều này giúp doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong quá trình bố trí các phương án về nhân lực, kế hoạch lưu thông hàng hóa, tính toán các chi phí lưu thông hợp lý để vừa chấp hành hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ và yêu cầu của từng địa phương vừa đảm bảo duy trì liên tục sản xuất, kinh doanh.

Theo Ban IV, trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đã thực sự cạn kiệt nguồn lực sau 1 năm vật lộn chống chọi với dịch bệnh, rất cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các Bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các chủ trương của Chính phủ nhằm sớm đưa ra các chính sách hỗ trợ tiếp theo vào thực tiễn, có những giải pháp phối hợp đồng bộ hơn nữa từ phía các cơ quan nhà nước để giúp doanh nghiệp giảm bớt thiệt hại, tạo động lực cho cộng đồng doanh nghiệp hồi phục, vươn lên mạnh mẽ trong năm 2021./.