Kinh tế nước ta tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, kinh tế nước ta tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới, nhất là xuất nhập khẩu, công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư…

Chính phủ tiếp tục nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng

Tại Phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khai mạc sáng nay (ngày 9/5), thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày báo cáo tóm tắt về tình hình kinh tế - xã hội (KT-XH).

Bộ trưởng cho biết, tình hình KT-XH năm 2022 nước ta đạt được nhiều thành quả quan trọng, khá toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Nền kinh tế phục hồi nhanh, là một trong số ít các quốc gia đạt tăng trưởng cao, kiểm soát được lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, với vị thế là một nền kinh tế có độ mở lớn, tuy nhiên quy mô còn khiêm tốn và năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế, kinh tế nước ta tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới, nhất là xuất nhập khẩu, công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư, kinh doanh bất động sản…

Mặc dù vậy, bước sang tháng 4/2023, nhiều chính sách, giải pháp tháo gỡ khó khăn ban hành từ đầu năm đến nay bắt đầu có hiệu ứng tác động. Tháng 4 cũng là tháng bước vào giai đoạn đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ, nhất là du lịch. Nhờ đó, đã có nhiều chuyển biến tích cực trong một số lĩnh vực như: thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, đầu tư công, khơi thông điểm nghẽn về dòng tiền trong nền kinh tế… Tình hình KT-XH tháng 4 và 4 tháng/2023 đã đạt nhiều kết quả tích cực. Báo cáo đầy đủ đã đánh giá chi tiết tình hình triển khai thực hiện, từ đó rút ra 9 nhóm kết quả đạt được; 4 nhóm hạn chế, khó khăn chủ yếu trong 4 tháng đầu năm; phân tích nguyên nhân, bối cảnh và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm những tháng cuối năm…

Bộ trưởng cho biết, tình hình triển khai thực hiện chương trình phục hồi và phát triển KT-XH đã bám sát các chủ trương, định hướng của Đảng, các nghị quyết của Quốc hội, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và phát triển.

Đề cập đến phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ tiếp tục nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hoạt động sản xuất kinh doanh đã ban hành; tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh.

Thực hiện tốt công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu lực, hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương; tiếp tục cơ cấu lại lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công.

Đồng thời, tích cực đẩy nhanh tiến độ các công trình hạ tầng giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia, có tính liên vùng, các dự án đường cao tốc, đường vành đai, đường ven biển và hạ tầng đô thị lớn; chú trọng phát triển toàn diện và đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, bảo đảm gắn kết hài hòa giữa phát triển kinh tế với văn hóa, xã hội; làm tốt công tác an sinh xã hội, nâng cao đời sống nhân dân…

Diễn biến tình hình KT-XH 4 tháng đầu năm 2023 bộc lộ những khó khăn, thách thức

Thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, năm 2022 nước ta đối diện với nhiều biến động nhanh, phức tạp, tiêu cực của tình hình thế giới. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, huy động được sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp cùng với sự chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh”, đã góp phần kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, mở cửa trở lại nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được cũng còn nhiều hạn chế, tồn tại, yếu kém cần khắc phục. 2 chỉ tiêu quan trọng phản ánh chất lượng tăng trưởng không đạt mục tiêu đề ra, tăng thêm 1 chỉ tiêu đã báo cáo là tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP. Chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động chỉ đạt 4,8% so với mục tiêu khoảng 5,5%. Tăng trưởng GDP giảm tốc đáng kể trong quý IV/2022 do xuất khẩu sụt giảm và sản xuất công nghiệp tăng thấp khi các điều kiện kinh doanh xấu đi và nhu cầu thế giới suy giảm mạnh, đơn hàng sụt giảm, trong khi chi phí đầu vào cho sản xuất vẫn ở mức cao và thiếu hụt nguồn cung nguyên vật liệu.

Về tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH những tháng đầu năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, tình hình kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế tiếp tục được bảo đảm. Thương mại, dịch vụ tiếp tục xu hướng tăng. Thị trường tiền tệ, tín dụng cơ bản ổn định. Nhiều giải pháp được triển khai để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản...

Bên cạnh những kết quả đạt được, diễn biến tình hình KT-XH 4 tháng đầu năm 2023 cũng bộc lộ những khó khăn, thách thức tiếp diễn từ quý IV/2022, gây áp lực lớn trong điều hành kinh tế vĩ mô và khả năng hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cả năm 2023. Cụ thể, tăng trưởng GDP quý I/2023 thấp. Doanh nghiệp còn gặp nhiều vướng mắc liên quan đến công tác quản lý nhà nước, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh…

Trong bối cảnh đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, đề nghị Chính phủ kiên trì thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tăng cường năng lực thích ứng, chống chịu của hệ thống tài chính, ngân hàng. Thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ khó khăn của thị trường tài chính, tiền tệ, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản. Điều hành chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm, chia sẻ vai trò hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế với chính sách tiền tệ. Cần điều chuyển, sử dụng vốn linh hoạt, hạn chế phát hành trái phiếu Chính phủ khi chưa giải ngân được nguồn vốn huy động cũ.

Cần điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa, chính sách vĩ mô khác; đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công; theo dõi chặt chẽ, chủ động phương án ứng phó, phòng chống, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19; tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa; đẩy mạnh phát triển, khai thác thị trường truyền thống, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Cần tiếp tục cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp

Theo luận về báo cáo bổ sung KT-XH, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần đánh giá đúng thực chất biểu đồ tăng trưởng của đất nước. Cần phân tích những tồn tại một cách khoa học, chặt chẽ và đầy đủ hơn…

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, cần kịp thời nghiên cứu, sửa đổi điều kiện cho vay sao cho hợp lý hơn; đẩy mạnh khai thác, tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do; tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp, tối ưu hóa quy trình các thủ tục hành chính liên ngành, tránh đùn đẩy, né tránh thực thi công vụ.

"Chính phủ, các bộ, ngành cần thực hiện quyết liệt và hiệu quả việc giải ngân vốn đầu tư công; triển khai Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài, phát triển du lịch để thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng…", ông Cường đề xuất.

Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn để có thời gian phục hồi, trả nợ, khắc phục nợ xấu

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị báo cáo Chính phủ bổ sung làm rõ một số nội dung như: cần có kịch bản phản ứng chính sách kịp thời để đáp ứng yêu cầu phức tạp khó lường của thực tiễn; nâng cao vai trò của nhà nước trong dẫn dắt, hỗ trợ, làm bệ đỡ, giúp doanh nghiệp giải quyết các vấn đề khó khăn, nâng cao khả năng tiếp cận vốn, tín dụng, hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển.

Cũng theo bà Thanh, cũng cần tiếp tục quan tâm tháo gỡ những vướng mắc cho thị trường trái phiếu, thị trường bất động sản; quan tâm hoàn thiện thể chế, hệ thống pháp luật; đẩy mạnh phân cấp phân quyền; khẩn trương ban hành văn bản quy phạm pháp luật để bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; đẩy mạnh phân bổ giải ngân vốn đầu tư công, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.

"Về việc triển khai dự toán ngân sách nhà nước, tình trạng phổ biến ở nhiều địa phương là xây dựng dự toán không sát với thực tiễn, không đảm bảo kỷ cương ngân sách. Vì vậy, trong những năm tới, cần có giải pháp triệt để, toàn diện để khắc phục tình trạng này…/.