Kỷ luật đầu tư công chưa nghiêm khiến giải ngân nửa đầu năm 2021 chưa đạt yêu cầ

Giải ngân đến 30/6/2021 mới đạt 29,02% kế hoạch

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện 6 tháng đầu năm 2021 đạt 1.169,7 nghìn tỷ đồng, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm 2020 (cùng kỳ tăng 3%), bao gồm: vốn khu vực nhà nước đạt 295,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 25,3% tổng vốn và tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước; khu vực ngoài nhà nước đạt 660,1 nghìn tỷ đồng, bằng 56,4% và tăng 7,4%; khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 214,4 nghìn tỷ đồng, bằng 18,3% và tăng 6,7%.

Theo Bộ Tài chính, dự kiến giải ngân đến 30/6/2021 là 133.890,16 tỷ đồng, đạt 29,02% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, giảm so với cùng kỳ năm 2020 (34%), trong đó vốn trong nước đạt 31,75%, vốn nước ngoài đạt 7,37%.

Nếu không tính những khoản vốn chưa được phân bổ, giao kế hoạch và giải ngân theo quy định của Luật Đầu tư công và Nghị quyết số 129/2020/QH14 của Quốc hội về phân bổ ngân sách trung ương năm 2021 như đã nêu ở trên thì tỷ lệ giải ngân đạt 34,3%, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước.

Có 09 bộ và 32 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức trung bình của cả nước (29,02%), trong đó, một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân ca,o như: Thành phố Hải Phòng (76,2%), Thái Bình (64,4%), Thái Nguyên (60%), Nam Định (59,8%), Quảng Ninh (59,6%), Thanh Hóa (57,9%), Hưng Yên (54,6%), Kiểm toán Nhà nước (51,7%)...

Báo cáo của cũng điểm mặt chỉ tên 03 bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân dưới 1% là: Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Quốc phòng, Đài Truyền hình Việt Nam.

09 bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân kế hoạch vốn: Gồm: Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Dân tộc, Liên minh hợp tác xã Việt Nam, Văn phòng Chính phủ, Hội Nhà báo Việt Nam, Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam, Ban Quản lý Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

6 nguyên nhân khiến giải ngân chưa đạt yêu cầu

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng chỉ rõ, giải ngân vốn ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm 2021 chưa đạt yêu cầu chủ yếu do nhiều nguyên nhân.

Trước tiên là do một số quy định pháp luật còn chưa đồng bộ, thống nhất, khả thi, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Một số bất cập trong cơ chế, chính sách tuy đã được phát hiện nhưng còn chậm được sửa đổi, bổ sung. Cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, giữa trung ương và địa phương trong việc xử lý vướng mắc đầu tư công chưa hiệu quả, nhiều vướng mắc tồn tại từ lâu nhưng vẫn chưa có giải pháp căn cơ, xử lý dứt điểm như công tác giải phóng mặt bằng.

Thứ đó, công tác xây dựng kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021 chưa được các bộ, cơ quan trung ương và địa phương quan tâm đúng mức, chỉ đạo sát sao. Nhiều dự án chuyển tiếp thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 đến năm 2021 đã hết thời hạn bố trí vốn theo quy định nhưng các bộ, cơ quan trung ương và địa phương không chủ động trình cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời hạn bố trí vốn. Khi kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021 được Thủ tướng Chính phủ giao, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương mới bắt đầu đề xuất kéo dài thời hạn bố trí vốn cho các dự án này, làm chậm tiến độ giao kế hoạch.

Cùng với đó, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, công tác triển khai thực hiện còn nhiều hạn chế, chưa hiệu quả, chưa quyết liệt. Đặc biệt, người đứng đầu ở một số nơi còn chưa sâu sát, thiếu đôn đốc, kiểm tra; trách nhiệm trong phối hợp xử lý công việc và tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách còn chưa chặt chẽ, còn tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm; buông lỏng quản lý, dẫn tới tình trạng “trên nóng dưới lạnh”, cùng một mặt bằng pháp luật nhưng có nơi làm tốt, có nơi làm chưa tốt. Năng lực lập kế hoạch, tổ chức triển khai thực hiện còn nhiều bất cập, nhất là năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công... dẫn tới tình trạng nhiều dự án chậm tiến độ, chậm giải ngân, chậm quyết toán...

Riêng nguồn vốn ODA, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, việc giải ngân chậm do nhiều dự án phải thực hiện điều chỉnh hiệp định vay mặc dù dự án đã có khối lượng hoàn thành nhưng không thể giải ngân; công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án còn tồn tại bất cập, dẫn tới tính sẵn sàng của dự án thấp; một số dự án không được bố trí vốn đối ứng đầy đủ, kịp thời đã ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ, giải ngân vốn nước ngoài; nhiều dự án gặp vướng mắc về thủ tục kiểm soát chi, giải ngân, rút vốn; vẫn còn tình trạng hồ sơ rút vốn sai, thiếu thủ tục, thời gian xử lý hồ sơ kéo dài; việc chuyển nguồn, hạch toán ghi thu - ghi chi, tạm ứng còn chậm, ảnh hưởng đến công tác tổng hợp, phê duyệt đơn rút vốn...

Kỷ luật đầu tư công chưa nghiêm, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương phân bổ vốn chưa bám sát nguyên tắc, tiêu chí quy định tại Luật Đầu tư công, Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định số 2185/QĐ-TTg ngày 21 tháng 12 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ dẫn đến phải điều chỉnh lại phương án phân bổ; dễ thỏa hiệp khi phê duyệt các dự án chưa đạt yêu cầu về pháp lý, hiệu quả.../.