Thuốc VIPDERVIR sẽ trải qua 3 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Trong đó, giai đoạn 1, đánh giá tính an toàn, sẽ được rút ngắn do thuốc có nguồn gốc hoàn toàn từ dược liệu y học cổ truyền. Giai đoạn 2 sẽ thử nghiệm lâm sàng trên 60 bệnh nhân COVID-19 để đánh giá khả năng giảm tải lượng virus của thuốc cũng như số liều tối ưu. Giai đoạn 3 sẽ thử nghiệm trên 200 bệnh nhân của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Đa khoa Đức Giang và Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.

Kỳ vọng Việt Nam sẽ có thuốc điều trị COVID-19 từ dược liệu
PGS.TS.NCVCC. Lê Quang Huấn (đứng giữa) và cộng sự nghiên cứu thuốc điều trị COVID-19 từ thảo dược quý của Việt Nam

Theo ông Nguyễn Ngô Quang, Việt Nam hiện nay đang rất cần loại thuốc điều trị COVID-19 có nguồn gốc từ dược liệu trong nước như VIPDERVIR để phục vụ điều trị cho bệnh nhân COVID-19 có triệu chứng nhẹ và vừa. Nếu kết quả thử nghiệm lâm sàng an toàn, hiệu quả, có thể sẽ giúp thay đổi chiến lược trong điều trị bệnh nhân COVID-19 ở Việt Nam. Ông Quang cũng cho biết, Bộ Y tế sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình thử nghiệm lâm sàng trên nguyên tắc khoa học nhất, khách quan nhất và nhanh nhất để có thể đưa sản phẩm ra phục vụ cho người dân.

“Chúng tôi sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho toàn bộ quá trình lâm sàng. Nếu đáp ứng đủ tiêu chuẩn, tính an toàn, hiệu quả, dự kiến đến cuối năm nay, chúng ta có thể xem xét cấp phép lưu hành sản phẩm này”, ông Nguyễn Ngô Quang cho biết.

Nguồn tin từ Cổng thông tin Chính phủ cho biết, thuốc VIPDERVIR là sản phẩm nghiên cứu của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam theo hợp đồng Hợp tác công nghệ sản xuất (chế phẩm VIPDERVIR) ký ngày 20/3/2020 giữa Viện Công nghệ sinh học và Công ty cổ phần dược phẩm Vinh Gia. Mục đích của các nhà nghiên cứu, như chia sẻ của PGS.TS.NCVCC. Lê Quang Huấn và cộng sự tại Viện Công nghệ sinh học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, là tìm ra thuốc ức chế virus SARS-CoV-2 từ thảo dược. Việc nghiên cứu được thực hiện ngay khi dịch COVID-19 bùng phát và đến nay, theo ông Huấn, nhóm đã tạo ra một chế phẩm thuốc y học cổ truyền thực sự có triển vọng trong điều trị bệnh COVID-19.

Kỳ vọng Việt Nam sẽ có thuốc điều trị COVID-19 từ dược liệu
Ảnh chụp các giếng thử nghiệm về sự hình thành vết tan của virus SARS-CoV-2 trên tế bào Vero E6 khi thử nghiệm với thuốc VIPDERVIR

Là chủ nhiệm đề tài, PGS.TS.NCVCC. Lê Quang Huấn chia sẻ, nhóm nghiên cứu đã sử dụng công nghệ hiện đại tin sinh học (Docking với phần mềm AutoDock) để sàng lọc các hoạt chất chính có trong các thảo dược Việt Nam có ái lực liên kết mạnh với các đích phân tử, là các phân tử liên quan tới quá trình xâm nhập và tăng sinh của virus SARS-CoV-2, phối hợp các tài liệu y văn xưa và nay, các công bố quốc tế gần đây để tạo được tổ hợp các loại thảo dược chứa các hoạt chất đã sàng lọc nhằm tạo ra sản phẩm có hiệu quả điều trị cao nhất trên cơ sở có được sự tương tác cộng hưởng của các hoạt chất theo các cơ chế khác nhau: Ngăn cản sự bám dính của virus với tế bào chủ, làm mất khả năng xâm nhập của virus vào trong tế bào chủ; Ức chế khả năng nhân lên của virus trong tế bào (đối với những hạt virus đã xâm nhập vào bên trong tế bào chủ); Kích hoạt các tế bào miễn dịch để chúng nhận biết, phong tỏa và loại trừ các hạt virus.

Sản phẩm VIPDERVIR do nhóm nghiên cứu tạo ra đã được đánh giá độc tính cấp, độc tính bán trường diễn tại Bộ môn Dược lý thuộc Đại học Y Hà Nội, Viện Kiểm nghiệm Thuốc Trung ương; được đánh giá khả năng ức chế virus H5N1 tại Viện Công nghệ sinh học, ức chế virus SARS-CoV-2 tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.

Kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng đã chứng minh tính an toàn và khả năng ức chế phát triển của virus SARS-CoV-2 cũng như tác dụng tăng cường miễn dịch. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để tiếp tục nghiên cứu hiệu quả điều trị COVID-19 trên người bệnh ở giai đoạn lâm sàng.

Sản xuất chế phẩm VIPDERVIR: Cần làm rõ mối quan hệ hợp tác

Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ cho biết, ngày 12/8, Viện Công nghệ sinh học đã ban hành công văn số 421/CHSH nêu rõ việc Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia đơn phương sản xuất, đăng ký lưu hành thực phẩm bảo vệ sức khỏe VIPDERVIR-C là không đúng với nội dung hợp đồng Hợp tác công nghệ sản xuất (chế phẩm VIPDERVIR) ký ngày 20/3/2020 giữa Viện Công nghệ sinh học và Công ty cổ phần dược phẩm Vinh Gia; yêu cầu Công ty cổ phần Dược phẩm Vinh Gia thay đổi tên thực phẩm bảo vệ sức khoẻ VIPDERVIR-C để tránh hiểu nhầm cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trong thông tin ra công chúng ngày 11/8/2021, dược sỹ Lê Thị Phương, Giám đốc Dược phẩm Vinh Gia cho biết, sản phẩm VIPDERVIR-C đã được công bố tại Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, số công bố 5932/2021/DKSP cấp ngày 29/6/2021 với công dụng "tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ giảm nguy cơ mắc các bệnh do virus, do sức đề kháng kém gây ra". Sản phẩm tuân thủ mọi quy định của pháp luật về công bố và lưu hành sản phẩm.

Dược sỹ Lê Thị Phương cũng cho biết, vì nhiều lý do chủ quan và khách quan, cho đến nay, Công ty chưa tiến hành truyền thông, quảng bá cho sản phẩm này trên bất kỳ phương tiện truyền thông nào. Sản phẩm cũng chưa được bán tại các nhà thuốc.

Về việc Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam tổ chức họp báo, công bố kết quả nghiên cứu tiền lâm sàng thuốc VIPDERVIR, theo Giám đốc Công ty Dược phẩm Vinh Gia, đó là việc công bố công trình nghiên cứu khoa học, với mục tiêu của nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19. Công ty Dược phẩm Vinh Gia không phải là đơn vị tổ chức, không tham gia tổ chức cuộc họp báo.

Dịch bệnh tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp, Chính phủ, người dân chờ đợi các nhà khoa học cùng các doanh nghiệp hợp sức lại để sản xuất được vắc-xin và đặc biệt là thuốc điều trị vắc-xin để chiến thắng đại dịch. Việc hợp tác sản xuất chế phẩm VIPDERVIR cần phải sớm minh bạch và thông tin chuẩn xác ra công chúng, chứ không thể để tình trạng Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam và Dược phẩm Vinh Gia chia sẻ thông tin theo 2 hướng khác nhau như trên.

Hồng Lĩnh