"Tình hình kinh tế - xã hội tháng 9, quý 3 và 9 tháng tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng khích lệ. Các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục phát huy tinh thần đột phá, đổi mới, sáng tạo, quyết tâm hoàn thành cao nhất các nhiệm vụ, mục tiêu và khối lượng lớn công việc, nhất là trong hoàn thiện thể chế, pháp luật, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, nhằm đạt kết quả cao nhất kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024, củng cố các yếu tố nền tảng, tạo đà cho năm 2025 và các năm tiếp theo", Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư đánh giá.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, nền kinh tế đang duy trì xu hướng phục hồi tích cực dù vừa qua đã chịu những ảnh hưởng nặng nề của cơn bão số 3 Yagi. Ảnh: VGP |
Bộ trưởng cho hay, tình hình KTXH đã phục hồi nhanh sau thiên tai, bão lụt, tính chung 9 tháng tiếp tục đạt nhiều kết quả quan trọng, được các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp đánh giá cao. Nền kinh tế đã lấy lại được đà tăng trưởng như giai đoạn trước dịch Covid-19, với nhiều điểm sáng, nhất là trong sản xuất công nghiệp, xuất khẩu và thu hút FDI. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài thấp hơn nhiều phạm vi cho phép.
Trao đổi về bối cảnh hiện nay, Bộ trưởng chỉ rõ, tình hình thế giới tiếp tục diễn biến rất phức tạp, khó lường, nhiều khó khăn, thách thức. Các xung đột, điểm nóng trên thế giới leo thang lên cấp độ mới; xung đột quân sự Israel với Iran, lực lượng Hezbollah chuyển sang giai đoạn giao tranh trực diện, rủi ro lây lan, làm gia tăng bất ổn tại khu vực Trung Đông, tác động đến nguồn cung xăng dầu, hoạt động vận tải qua khu vực.
Tăng trưởng kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, thiếu vững chắc; EU, Trung Quốc, Mỹ dự báo tăng trưởng chậm lại trong năm 2024, 2025, thậm chí có rủi ro suy thoái; tăng trưởng sản xuất của Ấn Độ, một số nước ASEAN có dấu hiệu chững lại. Bảo hộ thương mại tiếp tục gia tăng, nhất là ở các nền kinh tế lớn.
Trong tháng 9, Fed đã cắt giảm lãi suất, Ngân hàng trung ương Châu Âu và các nền kinh tế mới nổi đồng loạt cắt giảm lãi suất; Trung Quốc ban hành gói kích thích kinh tế lớn nhất sau đại dịch để hỗ trợ tăng trưởng.
Trong nước, thiên tai, bão lụt, mưa lớn kéo dài trong tháng 9, đặc biệt là cơn bão số 3 đã ảnh hưởng lớn đến người dân, doanh nghiệp. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp phòng ngừa, ứng phó, hỗ trợ Nhân dân, doanh nghiệp nhanh chóng ổn định đời sống, phục hồi sản xuất, kinh doanh.
"Mặc dù vậy, nền kinh tế tiếp tục khẳng định sự phục hồi rõ nét, đạt tốc độ tăng trưởng cao trong quý III", Bộ trưởng nhấn mạnh. Các cấp, ngành, địa phương tiếp tục phát huy tinh thần đột phá, đổi mới, sáng tạo, quyết tâm hoàn thành cao nhất các nhiệm vụ, mục tiêu và khối lượng lớn công việc, nhất là trong hoàn thiện thể chế, pháp luật, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, nhằm đạt kết quả cao nhất kế hoạch phát triển KTXH năm 2024, củng cố các yếu tố nền tảng, tạo đà cho năm 2025 và các năm tiếp theo.
Khái quát tình hình KTXH tháng 9, quý III và 9 tháng, Bộ trưởng nhấn mạnh KTXH tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng khích lệ, thể hiện qua 10 nhóm kết quả nổi bật.
(1) Tăng trưởng GDP Quý III ước đạt 7,4% so với cùng kỳ, cao hơn 0,7% so với kịch bản tại Nghị quyết 01 (6,7%), tương đương với kịch bản tăng trưởng cả năm 7% đã báo cáo tại Phiên họp Chính phủ tháng 6. Tăng trưởng GDP 09 tháng đạt 6,82%, trong đó: khu vực nông, lâm, thủy sản tăng 3,2%, công nghiệp và xây dựng tăng 8,19%, dịch vụ tăng 6,95%.
Các địa phương có tốc độ tăng trưởng cao như Bắc Giang (13,89%), Thanh Hóa (12,46%), Lai Châu (11,63%), Hà Nam (10,89%)… Một số địa phương bị ảnh hưởng nặng nề bởi bão số 3 vẫn giữ được đà tăng trưởng cao như Hải Phòng (9,77%), Quảng Ninh (8,02%), Phú Thọ (9,56%), Lào Cai (7,71%), Cao Bằng (7%), Yên Bái (7,15%)…
(2) Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm; bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài trong giới hạn cho phép. Chỉ số CPI 09 tháng tăng 3,88% so với cùng kỳ trong bối cảnh đã thực hiện việc tăng lương từ ngày 01/7/2024, điều chỉnh giá một số dịch vụ. Tỷ giá được điều hành chủ động, linh hoạt, kịp thời. Thu NSNN 09 tháng ước đạt 85,1% dự toán, tăng 17,9% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu, nhập khẩu 09 tháng tăng 16,3%, 15,4% và 17,3%; xuất siêu ước đạt 20,8 tỷ USD. Các cân đối lớn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực được bảo đảm.
(3) Các động lực tăng trưởng từ phía cung tiếp tục chuyển biến tích cực. Sản xuất nông nghiệp duy trì tăng trưởng, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Khu vực dịch vụ tăng khá, tích cực hơn qua từng tháng, từng quý. Sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi nhanh, là động lực dẫn dắt cho tăng trưởng kinh tế; các địa phương đã kịp thời khắc phục các sự cố về điện, viễn thông, giúp doanh nghiệp tổ chức sản xuất trở lại ngay sau bão lụt. Giá trị tăng thêm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo quý III tăng 11,4% so với cùng kỳ, cao nhất từ năm 2019 đến nay; chỉ số tiêu thụ tăng 12,5%, tỷ lệ tồn kho giảm.
Trong tháng 9, có khoảng 17,7 nghìn doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường, tính chung 09 tháng có khoảng 183 nghìn doanh nghiệp, cao hơn số rút lui khỏi thị trường (163,8 nghìn doanh nghiệp). Khoảng 82,6% doanh nghiệp trong ngành chế biến, chế tạo đánh giá tình hình kinh doanh trong Quý IV sẽ ổn định hoặc tốt lên so với Quý III, cho thấy niềm tin của doanh nghiệp vào sự phục hồi tích cực của nền kinh tế trong năm 2024.
(4) Các động lực tăng trưởng từ phía cầu phục hồi tích cực hơn. Vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội phục hồi qua từng quý, Quý III tăng 7,0% so với cùng kỳ; 09 tháng tăng 6,8%, trong đó đầu tư tư nhân tăng 7,1%. Thu hút FDI tiếp tục là điểm sáng, tổng vốn FDI đăng ký 09 tháng khoảng 24,8 tỷ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ, trong đó FDI đăng ký mới khoảng 13,6 tỷ USD, tăng 11,3%; vốn FDI thực hiện khoảng 17,3 tỷ USD, tăng 8,9%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 9 tăng 7,6% so với cùng kỳ, 09 tháng tăng 8,8%; khách quốc tế 09 tháng khoảng 12,7 triệu lượt người, tăng 43%. Xuất khẩu tiếp tục là điểm sáng, hầu hết các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực tăng trưởng cao.
Nguồn: Tổng cục Thống kê |
(5) Quyết liệt tập trung hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; xử lý tồn đọng, vướng mắc; đẩy mạnh đầu tư các dự án hạ tầng chiến lược, quan trọng; thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt công tác hoàn thiện thể chế theo tinh thần cải cách, đổi mới về tư duy xây dựng pháp luật và quản lý nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Trung ương, Chính phủ, Quốc hội giữ vai trò kiến tạo, tăng cường hoàn thiện thể chế và kiểm tra, giám sát.
Bảo đảm chất lượng, tiến độ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 các Luật Đầu tư công (sửa đổi), luật sửa đổi, bổ sung các luật về quy hoạch, đầu tư, tài chính, ngân sách, quản lý nợ công...
"Trong 09 tháng, đã miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất khoảng 116,4 nghìn tỷ đồng. Ngân hàng Nhà nước đã nâng quy mô gói tín dụng lâm sản, thủy sản lên gấp 2 lần, khoảng 60 nghìn tỷ đồng; chỉ đạo triển khai các giải pháp tín dụng để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi bão số 3. Tiến độ giải ngân gói 120 nghìn tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội được đẩy nhanh", Bộ trưởng báo cáo.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa 4 phương quyết liệt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án trọng điểm, bảo đảm tiến độ trình Quốc hội chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam tại Kỳ họp thứ 8; xử lý các doanh nghiệp, ngân hàng yếu kém, ngân hàng “0 đồng”…; triển khai Đề án đầu tư 01 triệu căn nhà ở xã hội; đẩy nhanh tiến độ quy hoạch và ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch; phát triển kinh tế số, chuyển đổi số, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, triển khai Đề án 06… Ngày hội Đổi mới sáng tạo Việt Nam được tổ chức gắn với kỷ niệm 05 năm thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC), với nhiều sự kiện ý nghĩa, được các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp công nghệ cao toàn cầu đánh giá cao, thu hút hàng trăm doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế, chuyên gia, nhà khoa học. Qua đó, đã góp phần khơi dậy và thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp quốc gia. Thủ tướng Chính phủ đã tuyên bố lấy ngày 01/10 là Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia hằng năm.
(6) Các lĩnh vực văn hóa, xã hội tiếp tục được quan tâm; an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống người dân tiếp tục được nâng lên. Các chương trình tín dụng 09 tháng đã hỗ trợ vay vốn cho trên 1,8 triệu đối tượng, tạo việc làm cho hơn 533 nghìn lao động. Làm tốt công tác ứng phó khẩn cấp, hỗ trợ người dân với tinh thần không để dân đói, dân rét, không có chỗ ở, học sinh sớm được đến trường, người bệnh phải được cứu chữa; trong đó, đã kịp thời xuất cấp 432,6 tấn gạo cứu đói, hỗ trợ giống cây trồng, hóa chất khử trùng, khử khuẩn... để giúp Nhân dân khắc phục hậu quả bão số 3. Tỷ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm Quý III lần lượt là 2,24% và 1,87%, giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ hộ dân đánh giá thu nhập được cải thiện tháng 9 đạt 96,2%, cao hơn cùng kỳ (94,1%).
Phong trào xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo trên cả nước tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ. Càng trong khó khăn, hoạn nạn, tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, truyền thống “lá lành đùm lá rách” của dân tộc càng được phát huy; các tổ chức, cá nhân đã ủng hộ trên 3,4 nghìn tỷ đồng và hàng nghìn tấn vật tư, nhu yếu phẩm để hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi bão số 3. Nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật được tổ chức để kêu gọi ủng hộ, động viên, khích lệ tinh thần người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc.
(7) Ngành giáo dục đã tổ chức khai giảng năm học mới 2024-2025, bảo đảm an toàn, nghiêm túc, đúng kế hoạch; hỗ trợ sách, vở, đồ dùng học tập, vệ sinh trường lớp, bố trí địa điểm cho học sinh đi học trở lại sau thiên tai.
(8) Ngành y tế làm tốt công tác phòng, chống các bệnh truyền nhiễm; phòng, chống dịch bệnh, vệ sinh môi trường, khắc phục cơ sở y tế để duy trì cấp cứu, điều trị cho người bệnh trong và sau thiên tai; bảo đảm thuốc, vật tư y tế phục vụ khám chữa bệnh, triển khai Chương trình tiêm chủng mở rộng...
(9) Ổn định chính trị, độc lập, chủ quyền quốc gia được giữ vững; tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường. Tình hình an ninh, trật tự cơ bản ổn định; huy động tối đa lực lượng quân đội, công an để triển khai cứu hộ, 5 cứu nạn thiên tai, bão lụt, sơ tán người dân tại các khu vực có nguy cơ cao, tìm kiếm người bị mất tích, vận chuyển hàng hóa viện trợ, tiếp tế; tăng cường phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, lừa đảo qua mạng, tội phạm công nghệ cao. Công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực được chú trọng.
(10) Công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế, nhất là đối ngoại cấp cao được triển khai chủ động, đồng bộ, toàn diện, hiệu quả, không ngừng củng cố và nâng cao vị thế, uy tín đất nước, mở ra các cơ hội hợp tác, hướng phát triển mới. Các chương trình tiếp xúc, đối ngoại cấp cao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước được tổ chức chu đáo, thành công, đạt nhiều kết quả cụ thể, thiết thực.
Nguồn: Tổng cục Thống kê |
Bên cạnh kết quả đạt được, Bộ trưởng cũng chỉ rõ, những khó khăn, thách thức chung của thế giới, khu vực tiếp tục tác động không nhỏ đến KTXH nước ta. Trong đó, nổi lên 5 vấn đề sau:
(1) Các động lực tăng trưởng còn nhiều khó khăn, thách thức, cần quyết liệt hơn nữa để cải thiện, tháo gỡ Về phía cung, bão số 3 đã ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp và du lịch tại miền Bắc. Cần đẩy mạnh, tiếp tục triển khai hiệu quả, kịp thời các giải pháp hỗ trợ để sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, hạn chế tác động tiêu cực đến tăng trưởng quý IV và đầu năm 2025.
Về phía cầu, tốc độ phục hồi đầu tư còn chậm; nguồn lực đầu tư của khu vực nhà nước chưa được thúc đẩy, kích hoạt một cách hiệu quả, 09 tháng chỉ tăng 4,1% so với cùng kỳ (cùng kỳ năm 2023 tăng 15,9%). Xuất khẩu dự báo có thể khó khăn hơn trong thời gian tới, nhất là từ đầu năm 2025; áp lực cạnh tranh từ các nước có cơ cấu sản xuất, xuất khẩu tương đồng với Việt Nam gia tăng. Do đó, thị trường trong nước cần được quan tâm, thúc đẩy, khai thác hiệu quả hơn để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, tăng cường khả năng chống chịu với các thách thức từ bên ngoài.
Tuy nhiên, hiện nay sức mua trong nước 09 tháng tăng thấp hơn cùng kỳ năm 2023 và giai đoạn 2015-2019; tốc độ tăng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng (nếu loại trừ yếu tố giá) chưa có nhiều chuyển biến rõ nét.
Việc thực hiện mục tiêu 18 triệu lượt khách quốc tế năm 2024 còn nhiều khó khăn. Thị trường bất động sản mặc dù đã có chuyển biến nhưng còn khó khăn; các vấn đề pháp lý tồn đọng của một số doanh nghiệp, dự án chưa được giải quyết dứt điểm, dẫn đến nguồn lực chưa được khai thác hiệu quả.
(2) Ổn định kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro, nhất là do bên ngoài. Áp lực 6 lạm phát tiếp tục cần được theo dõi sát, nhất là biến động nguồn cung, giá dầu, hàng hóa thế giới. Tín dụng tăng trưởng chưa cao; khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu; áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp bất động sản lớn.
(3) Thể chế, pháp luật mặc dù đã được quan tâm, chỉ đạo nhưng vẫn còn một số vướng mắc, bất cập, chưa được kịp thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển. Tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật chưa được khắc phục triệt để. Việc phân cấp, phân quyền, cắt giảm một số quy định, thủ tục hành chính, tiêu chuẩn, quy chuẩn, điều kiện kinh doanh... chưa triệt để; công tác thực thi có lúc, có nơi còn chưa thống nhất.
(4) Chất lượng nguồn nhân lực, nhất là trong các ngành công nghệ cao chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Các ngành, lĩnh vực kinh tế số, kinh tế xanh, trí tuệ nhân tạo, chíp, bán dẫn… chưa thực sự chuyển biến rõ nét, nguy cơ không bắt kịp được với thế giới nếu không đổi mới về tư duy, kịp thời có cơ chế, chính sách, nguồn lực bố trí để thực hiện một cách đột phá.
(5) Đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn. Vấn đề ngập úng, ùn tắc, tai nạn giao thông, phòng cháy, chữa cháy, ô nhiễm môi trường... vẫn là thách thức lớn. Thiên tai, bão lũ, thiếu nước, xâm nhập mặn… diễn biến khó lường, gây thiệt hại nghiêm trọng. Tình hình an ninh, trật tự ở một số địa bàn, tội phạm công nghệ cao, buôn lậu, lừa đảo qua mạng… còn phức tạp.
Trên cơ sở kết quả Quý III, 9 tháng, dự báo cả năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị phấn đấu tăng trưởng Quý IV khoảng 7,6-8%, giúp tăng trưởng cả năm đạt và vượt 7%, dựa trên 06 yếu tố sau:
(1) Xu hướng tăng trưởng tích cực từ các khu vực kinh tế; sản xuất nông nghiệp và du lịch tại miền Bắc cần sớm khắc phục hậu quả bão số 3, phục hồi nhanh hơn;
(2) Đầu tư của khu vực nhà nước phải được thúc đẩy mạnh mẽ hơn;
(3) Các điểm sáng về thu hút FDI và xuất khẩu giữ vững tốc độ tăng tích cực;
(4) Thúc đẩy và khai thác hiệu quả hơn thị trường nội địa; đạt và vượt mục tiêu thu hút khách du lịch quốc tế;
(5) Ban hành và triển khai hiệu quả các chính sách, quy định pháp 8 luật mới;
(6) Sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; nỗ lực, quyết tâm của các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là 02 thành phố lớn Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, mặc dù đã rất nỗ lực, quyết tâm thúc đẩy sản xuất công nghiệp, thu NSNN, đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn trong quý III, nhưng cần phát huy hơn nữa vai trò đầu tàu, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn trong Quý IV để giúp tăng trưởng cả nước vượt 7%.
Ảnh: VGP
Để đạt được mức tăng trưởng này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã đề xuất 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong quý IV/2024. Trong đó, nhấn mạnh giải pháp cần sớm khắc phục hậu quả sao bão để khôi phục sản xuất - kinh doanh, tranh thủ được cơ hội từ xu hướng tiêu dùng dịp cuối năm và Tết Nguyên đán.
Tiếp tục ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện chính sách, pháp luật, tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng, thu hút các dự án đầu tư quy mô lớn, công nghệ cao. Tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ và làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống về đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý giải pháp thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới từ kinh tế số, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh...; đẩy mạnh liên kết vùng, phát huy hiệu quả hoạt động của các hội đồng điều phối vùng.
"Tăng cường hợp tác, tổ chức đối thoại kinh tế với các đối tác chiến lược toàn diện, đối tác chiến lược, tiếp tục phát huy hiệu quả cơ chế tổ công tác làm việc với từng doanh nghiệp, nhà đầu tư để thu hút các tập đoàn đa quốc gia, nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực chip, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh nhiệm vụ cần tập trung trong nhóm giải pháp này.
Cùng với đó, nghiên cứu các gói chính sách với quy mô đủ lớn, phù hợp, khả thi để hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới. Triển khai hiệu quả Chiến lược Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Chương trình Phát triển nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn. Đồng thời, tập trung nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện Đề án Trung tâm tài chính quốc tế, khu vực; Đề án Phát triển thị trường carbon, khu thương mại tự do tại các địa phương.../.