Hà Giang là tỉnh biên giới, địa đầu của Tổ quốc, có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh và chủ quyền lãnh thổ và là một trong những cửa ngõ chính cho hàng hóa của Việt Nam và các nước ASEAN khác thông thương với thị trường Trung Quốc, động lực cho phát triển thương mại, dịch vụ trên cơ sở liên kết hành lang kinh tế Việt Nam - Trung Quốc và các nước ASEAN. Hà Giang cần tiếp tục phát huy hiệu quả việc hợp tác với nước bạn Trung Quốc, góp phần cùng với cả nước phát triển ổn định quan hệ hữu nghị truyền thống Việt - Trung, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước.

Hà Giang chiếm hơn 1/3 diện tích tiểu lưu vực sông Lô, sông Gâm trong ranh giới Việt Nam 35. Đây là vùng đầu nguồn quan trọng trong việc điều hòa nguồn nước các tỉnh Đồng bằng sông Hồng và thủ đô Hà Nội, là lá chắn ngăn chặn lũ quét, lũ ống cho các vùng hạ lưu như Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc... Đây là sứ mệnh quốc gia của tỉnh Hà Giang vì thế, Hà Giang cần được sự quan tâm, hỗ trợ thoả đáng cho việc hoàn thành sứ mệnh này.

Hà Giang nổi tiếng là nơi có đồi núi cao trùng điệp, nhiều thung lũng, cảnh sắc tự nhiên tuyệt đẹp, những địa danh du lịch nổi tiếng (Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn, Cột cờ Lũng Cú, Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Vị Xuyên, Cổng Trời…), có nhiều đồng bào dân tộc cùng sinh sống, với những nét văn hóa đặc trưng, phương thức canh tác đặc biệt trên đá, trên các thửa ruộng bậc thang... cùng với nhiều sản phẩm nông nghiệp được ưa chuộng (chè Shan tuyết - Tây Côn Lĩnh, lúa nếp đặc sản - Đồng Văn, hồng không hạt - Quản Bạ, Yên Minh…) là tiềm năng quan trọng để Hà Giang phát triển trở thành trung tâm du lịch lớn ở biên giới phía Bắc, một trong những địa bàn trọng điểm về du lịch của Vùng Trung du và miền núi Bắc bộ, và của cả nước, cầu nối giao thoa văn hóa Đông Bắc - Tây Bắc, cùng với đó là bảo vệ cho được vẻ đẹp thiên nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc nơi địa đầu Tổ quốc.

Trong tổng thể phát triển vùng và cả nước, Hà Giang là địa bàn chiến lược về đảm bảo quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia; Là cửa ngõ giao thương quốc tế, đầu mối giao thông, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh quan trọng, là cầu nối giữa tỉnh Vân Nam, Trung Quốc với miền Bắc Việt Nam & hành lang biển Đông, giữa các nước Asean và các nước Đông Bắc Á; Là địa bàn chiến lược về bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn, rừng đặc dụng, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ nguồn nước của Vùng Trung du và Miền núi phía Bắc và của quốc gia; Là địa bàn trọng điểm về du lịch của Vùng Trung du & miền núi phía Bắc và của cả quốc gia; Là địa phương có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chính sách, chương trình mục tiêu quốc gia về thúc đầy giảm nghèo bền vững; thu hẹp khoảng cách giữa các nhóm dân tộc và các vùng khác nhau của đất nước, bảo vệ ngôn ngữ, chữ viết riêng, gìn giữ bản sắc dân tộc & nuôi dưỡng các phong tục, truyền thống và văn hóa tốt đẹp.

Trình bày tóm tắt Quy hoạch tỉnh Hà Giang thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, ông Lưu Đức Cường, Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia chỉ rõ, Quy hoạch là cơ sở để lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý toàn diện, thống nhất trong phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hội nhập, đối ngoại trên địa bàn; là căn cứ để hoạch định chính sách, xây dựng kế hoạch đầu tư và kiến tạo động lực phát triển sản xuất, kinh doanh, an sinh xã hội, an ninh, an toàn, văn minh; đồng thời, loại bỏ các quy hoạch chồng chéo ảnh hưởng đến đầu tư phát triển. Xây dựng kịch bản phát triển, ý tưởng và phương án tổng thể, sắp xếp, bố trí không gian đáp ứng các nhu cầu phát triển trong thời kỳ quy hoạch.

Đánh giá đầy đủ các điều kiện, yếu tố và dự báo xu hướng, bối cảnh, tình hình quốc tế, khu vực, trong nước tác động đến phát triển của Tỉnh và khả năng cân đối, huy động các nguồn lực trong thời kỳ quy hoạch; đánh giá khả năng khai thác liên kết vùng, hợp tác với các địa phương trong vùng và cả nước, trước hết là kết nối giữa tỉnh Hà Giang với các tỉnh trong vùng Trung du miền núi phía Bắc, nhất là kết nối hạ tầng liên vùng, cùng quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và các cân đối thị trường hàng hóa, dịch vụ thiết yếu.

Xây dựng quan điểm, thiết lập tầm nhìn và xác định mục tiêu, định hướng không gian phát triển mới để phát huy hiệu quả tiềm năng, lợi thế so sánh, lợi thế cạnh tranh đặc thù, riêng biệt, độc đáo của Hà Giang so với các địa phương lân cận trong khu vực, có tuyến đường biên giới dài thuận lợi cho giao lưu kinh tế, đối ngoại, hợp tác quốc tế với các tỉnh phía Tây, Tây Nam của Trung Quốc; chú trọng nghiên cứu phát triển một số nhóm ngành, lĩnh vực...

Dự thảo Quy hoạch đưa ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Hà Giang trở thành tỉnh phát triển khá của vùng Trung du và miền núi phía Bắc, điển hình về giảm nghèo bền vững, giảm dần số xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Hà Giang là một vùng không gian lãnh thổ phát triển bền vững “tỉnh Hà Giang xanh, bản sắc, kết nối, no ấm, vững bền”, có quy mô dân số khoảng 1,2 - 1,25 triệu người, trong đó khoảng 45% dân số sống tại 29 đô thị (phân bố hệ thống đô thị thành nhiều cấp, kết hợp giữa cải tạo đô thị cũ và xây dựng đô thị mới phù hợp với đặc thù riêng của từng vùng, trong đó TP Hà Giang là hạt nhân chính, thành phố du lịch quốc tế vùng cao), 55% dân số còn lại sống tại các vùng nông thôn với môi trường sống văn minh, hiện đại, giàu bản sắc được phục vụ bởi hệ thống kết cấu hạ tầng tiên tiến và hiệu quả.

Mục tiêu tổng quát và tầm nhìn dài hạn đến năm 2050, tỉnh Hà Giang phát huy mọi tiềm năng, lợi thế, nguồn lực và yếu tố con người để đưa Hà Giang phát triển toàn diện, bền vững, bản sắc; bảo đảm biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định.

Mục tiêu là: “Phát triển xanh, bản sắc, bền vững” với phương châm “Sống trên đá, thoát nghèo trên đá và tiến tới làm giàu trên đá”.

- Bản sắc: Một trọng điểm du lịch hấp dẫn của quốc gia với một nền văn hóa văn minh, giàu bản sắc, phát triển kinh tế sinh thái dựa trên phát huy thế mạnh các sản phẩm đặc hữu; một vùng cảnh quan thiên niên tươi đẹp, hùng vĩ gắn với bảo tồn nguồn vốn rừng của quốc gia và hệ giá trị đặc hữu của thiên nhiên Hà Giang. Phát triển mũi nhọn kinh tế du lịch, làm nền tảng để kích thích phát triển và liên kết cộng sinh các ngành lĩnh vực.

- Bền vững: Hà Giang là một vùng không gian lãnh thổ phát triển bền vững, đời sống nhân dân ấm no, hạnh phúc; một “chốt chặn” mạnh đảm bảo chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.

Đô thị và nông thôn phát triển cân bằng “Đô thị xanh - nông thôn sinh thái”. Có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hoàn chỉnh, kết nối thông suốt liên tỉnh, liên vùng.

Nông nghiệp phát triển theo hướng nông nghiệp đặc trưng, chất lượng cao. Xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, nhất là giao thông đối ngoại, hạ tầng biên giới, khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy thành trung tâm xuất nhập khẩu và logistic. Các khu đô thị được hình thành và mang đậm bản sắc đặc trưng của vùng, kiến trúc bản sắc văn hóa của các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Xây dựng các mô hình sinh kế cho đồng bào các dân tộc phát triển ổn định. Thực hiện giảm nghèo bền vững, đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Bên cạnh đó, tỉnh Hà Giang còn là một trung tâm kinh tế tổng hợp quan trọng của Vùng, một trọng điểm du lịch hấp dẫn của quốc gia với một nền văn hóa văn minh, giàu bản sắc, nền kinh tế tăng trưởng theo hướng thân thiện môi trường, có cơ cấu kinh tế và hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, bảo toàn và lưu giữ được vốn rừng (đảm bảo tỷ lệ che phủ rừng là 60%), những vùng cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn, những sản phẩm nông nghiệp đặc thù, những di tích lịch sử - cách mạng và bản sắc văn hóa các dân tộc; một “chốt chặn” mạnh đảm bảo chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.

Các định hướng về việc tổ chức hệ thống “đô thị xanh - nông thôn sinh thái”, khu chức năng đặc thù và hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và định hướng phát triển ngành, lĩnh vực trong địa giới hành chính tỉnh Hà Giang được tích hợp vào nội dung quy hoạch tỉnh Hà Giang tạo nên một bản quy hoạch hoàn thiện, thống nhất giữa các nội dung liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, khắc phục được sự chồng chéo, xung đột giữa các quy hoạch khi lập riêng lẻ. Nhờ đó, quy hoạch đảm bảo được mục tiêu phát triển cân đối, hiệu quả, bền vững giữa các ngành và toàn Tỉnh.