Thông tin trên được chia sẻ tại Hội thảo “Thúc đẩy hoạt động đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp và Định hướng của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia giai đoạn 2021 - 2025” do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức ngày 7/12/2021.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng cùng một số lãnh đạo chia sẻ thông tin về hoạt động của Quỹ NATIF

Tiếp nhận trên 1.000 ý tưởng từ doanh nghiệp

Ông Nguyễn Đình Bình, Giám đốc Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Quỹ NATIF) cho biết, Quỹ được Chính phủ thành lập và đi vào hoạt động từ 2015, vừa là đơn vị sự nghiệp phục vụ quản lý nhà nước trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, vừa là tổ chức tài chính nhà nước, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, có chức năng cho vay ưu đãi, hỗ trợ lãi suất vay, bảo lãnh để vay vốn, tài trợ cho các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu, chuyển giao, đổi mới và hoàn thiện công nghệ. Ngay sau khi đi vào hoạt động, Quỹ tập trung ưu tiên tài trợ để thực hiện các nhiệm vụ KH&CN theo đặt hàng của Nhà nước; nhiệm vụ KH&CN có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, chuyển giao các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến do tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đề xuất.

Ông Nguyễn Đình Bình, Giám đốc Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia cho biết, sau khi đổi mới công nghệ, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp đều tăng

Sau 5 năm (2015-2020) triển khai, Quỹ đã tập trung đẩy mạnh hoạt động tài trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, theo tinh thần phục vụ, lấy doanh nghiệp làm trung tâm và là chủ thể của hoạt động đổi mới công nghệ. Quỹ đã tiếp nhận trên 1.000 ý tưởng đổi mới công nghệ do các doanh nghiệp đề xuất.

Các đối tượng được Quỹ xem xét, tài trợ là các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hoạt động tại 35 tỉnh, thành phố, tập trung chủ yếu vào: Nông nghiệp (nông nghiệp công nghệ cao, tạo giống cây trồng, vật nuôi, sản xuất thức ăn cho vật nuôi và phân bón cho cây trồng, công nghệ chế biến,…); Công nghiệp (công nghiệp hỗ trợ, điện tử, tự động hóa, an toàn, an ninh mạng, công nghệ Internet vạn vật, phân tích và xử lý dữ liệu lớn, mã nguồn mở, thương mại điện tử, các sản phẩm chủ lực cho thị trường trong nước và xuất khẩu,..); Y - dược (sản xuất vắc-xin, dược liệu, điều trị bệnh…).

Thông qua các nhiệm vụ tài trợ, đã huy động được 782 tỷ đồng từ doanh nghiệp cho các dự án đang thực hiện. Với các nhiệm vụ đang xem xét đề xuất, dự kiến huy động được 4.083 tỷ đồng từ doanh nghiệp có dự án đổi mới công nghệ tham gia. Doanh thu của các doanh nghiệp hàng năm sau khi đổi mới công nghệ tăng thêm 4.000 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 800 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước (NSNN) 300 tỷ đồng/năm (lớn hơn NSNN tài trợ). Theo cả chu kỳ công nghệ (5 - 7 năm), doanh thu, lợi nhuận, thuế nộp ngân sách sẽ lớn gấp nhiều lần phần NSNN tài trợ. Đổi mới, cải tiến và phát triển gần 50 công nghệ, giải pháp, dây chuyền và thiết bị được ứng dụng trực tiếp tại các doanh nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Nhiều nhiệm vụ KH&CN do Quỹ xem xét, tài trợ đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho doanh nghiệp và xã hội. Chẳng hạn, dự án “Hoàn thiện công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi - nước có hàm lượng VOC thấp với công suất 15.000 tấn/năm” do Công ty Sơn Hải Phòng chủ trì. Sơn Alkyd là một trong 11 loại sơn được sử dụng rộng rãi trong các công trình công nghiệp, giao thông và công trình dân sinh. Do yêu cầu bảo vệ môi trường và sức khỏe con người, năm 2009, Tổ chức bảo vệ môi trường thế giới khuyến cáo giảm dần và tiến tới không sử dụng một số loại sơn trong đó có sơn Alkyd vì có một số hoạt chất có hại cho sức khỏe con người.

Lãnh đạo Công ty Sơn Hải Phòng cho biết, sau khi đổi mới công nghệ, sản phẩm của Công ty đã được xuất khẩu đến 22 nước trên thế giới

Hàng năm, nhu cầu tiêu thụ sơn Alkyd tại Việt Nam là 40.000 tấn, trong đó 25% sản lượng do công ty Sơn Hải Phòng cung cấp. Các hợp chất có hại bay hơi ra không khí có nguồn gốc từ dung môi là một thành phần quan trọng chiếm tới 50% khối lượng sơn. Dự án nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất nhựa Alkyd thay thế sơn nhập ngoại và công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi bằng công nghệ sản xuất sơn Alkyd dung môi - nước, lượng chất có hại giảm từ 50% xuống còn 15-25%. Với công nghệ mới, Công ty có thể sản xuất 15.000 tấn sơn Alkyd dung môi - nước đem lại cho doanh nghiệp doanh số khoảng 225 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế trên 45 tỷ đồng, bảo đảm việc làm cho gần 100 lao động và là doanh nghiệp đầu tiên làm chủ công nghệ mới này.

Dự án “Đổi mới công nghệ sản xuất vắc xin virus thú y đạt tiêu chuẩn GMP - WHO bằng công nghệ nuôi cấy tế bào (Micro carrier) và phôi trứng” do công ty TNHH Dược Hanvet chủ trì. Ngành chăn nuôi là lĩnh vực mũi nhọn và nền tảng đóng góp vào sự phát triển kinh tế cho đất nước, với số lượng gần 30 triệu lợn, 8 triệu trâu bò và gần 500 triệu gia cầm. Hàng năm Việt nam cần một lượng lớn các loại vắc xin để phòng bệnh cho đàn vật nuôi. Tuy nhiên hiện nay nước ta chỉ tự cung cấp được 10-15% số vắc xin dùng trong chăn nuôi, thị trường vắc xin nhập khẩu chiếm 85-90%. Sự phụ thuộc vào nhập khẩu vắc xin và sinh phẩm từ nước ngoài gây nhiều khó khăn cho ngành chăn nuôi.

Dự án “Hoàn thiện công nghệ chế biến các sản phẩm dừa tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long” do Công ty Chế biến dừa Lương Quới, tỉnh Bến Tre chủ trì. Việt Nam có gần 150.000 ha trồng dừa với sản lượng gần 1.200 triệu quả/năm, đứng hàng thứ 07 trên thế giới. Riêng năng suất trồng dừa, Việt Nam đứng đầu thế giới. Bến Tre có trên 73.000 ha trồng dừa với sản lượng gần 600 triệu quả/năm. Cơm dừa và nước dừa là hai sản phẩm chính phục vụ trực tiếp người dùng, đồng thời cũng là hai nguyên liệu chính để sản xuất sữa dừa và nước giải khát đóng lon. Nhu cầu chế biến, sản xuất sản phẩm từ quả dừa vừa là thách thức, vừa là lợi thế của ngành dừa Bến Tre.

Công ty Chế biến dừa Lương Quới đã nghiên cứu ứng dụng công nghệ tách chiết ly tâm cao tốc để loại bỏ các axit béo không có lợi, công nghệ tiệt trùng không gia nhiệt để khử trùng nhưng không phá hủy các vitamin trong nước dừa. Đồng thời, áp dụng công nghệ đóng hộp phi kim loại đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường. Sản phẩm nước dừa đóng hộp được xuất khẩu tới 16 nước và nhận được đơn đặt hàng từ 30 nước trên thế giới. Bình quân mỗi năm doanh nghiệp tiêu thụ 75 triệu trái dừa, dự kiến sẽ mở rộng quy mô và tăng công suất lên gấp đôi để tiêu thụ 150 triệu trái dừa/năm. Hiện nay sản phẩm nước dừa giải khát đóng hộp đã đóng góp hơn 250 tỷ đồng vào doanh thu của doanh nghiệp với lợi nhuận trước thuế trên 85 tỷ đồng. Lãnh đạo Công ty cho biết, năm 2021, tổng doanh thu toàn Công ty dự kiến đạt 60 triệu USD.

Dự án “Đổi mới công nghệ sản xuất vắc xin virus thú y đạt tiêu chuẩn GMP - WHO bằng công nghệ nuôi cấy tế bào (Micro carrier) và phôi trứng” do Công ty TNHH Dược Hanvet chủ trì. Ngành chăn nuôi là lĩnh vực mũi nhọn và nền tảng đóng góp vào sự phát triển kinh tế cho đất nước, với số lượng gần 30 triệu lợn, 8 triệu trâu bò và gần 500 triệu gia cầm. Hàng năm Việt nam cần một lượng lớn các loại vắc xin để phòng bệnh cho đàn vật nuôi. Tuy nhiên hiện nay nước ta chỉ tự cung cấp được 10-15% số vắc xin dùng trong chăn nuôi, thị trường vắc xin nhập khẩu chiếm 85-90%. Sự phụ thuộc vào nhập khẩu vắc xin và sinh phẩm từ nước ngoài gây nhiều khó khăn cho ngành chăn nuôi.

Giám đốc Công ty TNHH Dược Hanvet cho biết, từ sự giúp đỡ của Bộ KH&CN, Quỹ NATIF, Công ty đã đổi mới công nghệ và sau 3 năm, đạt được những kết quả không ngờ

Một số công nghệ tiên tiến đã được Công ty ứng dụng, đổi mới công nghệ thông qua việc thực hiện Dự án này như: Công nghệ sản xuất vắc xin vi rút bằng nuôi cấy tế bào trên Micro carrie, công nghệ được triển khai và hoàn thiện với 3 sản phẩm vắc xin Tai xanh, Dịch tả lợn, Đậu gà; Công nghệ sản xuất vắc xin vi rút trên phôi trứng sạch bằng thiết bị tự động; Công nghệ được triển khai và hoàn thiện với 3 sản phẩm vắc xin (Dịch tả vịt, Newcaslte hệ I, Lasota).

Việc đổi mới công nghệ thành công đã giúp Hanvet hoàn thiện được hai công nghệ nuôi cấy tế bào Micro carrier và phôi trứng với các thiết bị tiên tiến hiện đại đã mang lại các loại vắc xin có chất lượng vượt trội và năng xuất tăng lên. Quy trình sản xuất được tối ưu hóa giúp giảm giá thành sản phẩm xuống một nửa. Chất lượng vắc xin được cải thiện giúp cho vắc xin nội có sức cạnh tranh tốt hơn so với các vắc xin ngoại nhập. Hiệu quả của dự án cũng được phản ánh rõ nét qua doanh thu từ các sản phẩm triển khai trong dự án. Năm 2020, trước khi kết thúc dự án, doanh thu các sản phẩm của Hanvet chỉ đạt khoảng 23,5 tỷ đồng với lợi nhuận khoảng 2,3 tỷ đồng. Riêng 6 tháng đầu năm 2021, doanh thu đã đạt trên 29 tỷ đồng với lợi nhuận tạm tính là trên 3 tỷ đồng, tăng 23,4% về doanh thu và 30% về lợi nhuận so với cùng kỳ 2020. Đặc biệt trong năm 2021 hàng triệu liều vắc xin được sản xuất trên công nghệ của Dự án đã được Hanvet xuất khẩu sang Myanmar, Philipine, Bangladesh....

Các sản phẩm ngày càng được người sử dụng tin dùng, từng bước thay thế các vắc xin ngoại nhập. Dự kiến nhờ đổi mới công nghệ các sản phẩm vắc xin của Hanvet sẽ tiếp tục tăng trưởng thị phần từ 15 - 20%/năm, đóng góp vào sự phát triển của ngành chăn nuôi Việt Nam, tiết kiệm ngân sách nhập khẩu vắc xin hàng năm cho đất nước.

Ngoài ra, còn nhiều nhiệm vụ khác đã được Quỹ triển khai, nghiệm thu và đã được Hội đồng KH&CN đánh giá cao. Các nhiệm vụ đã hỗ trợ việc đổi mới công nghệ, làm chủ công nghệ của các doanh nghiệp, từng bước nội địa hóa công nghệ, thiết bị, giảm phụ thuộc vào các công nghệ nhập khẩu, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, cạnh tranh với các sản phẩm khác trên trường quốc tế. Đồng thời, kết quả của nhiệm vụ có hiệu quả rõ rệt trong việc nâng cao trình độ, năng lực công nghệ và sự phát triển của doanh nghiệp; có tác động lan tỏa, thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển.

Các hoạt động chính của Quỹ giai đoạn 2021-2025

Trong thời gian tới, Quỹ NATIF sẽ hợp tác trong và ngoài nước về đổi mới công nghệ, cung cấp giải pháp về công nghệ và vốn cho doanh nghiệp

Ngày 29/01/2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 04/2021/QĐ-TTg Ban hành Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia. Theo Điều lệ mới, quy mô vốn điều lệ của Quỹ tăng từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng. Theo đó, trong giai đoạn 2021-2025, Quỹ sẽ triển khai một số hoạt động.

Thứ nhất, cho vay ưu đãi theo hai phương thức thức cho vay trực tiếp và cho vay gián tiếp, Quỹ NATIF phối hợp với ngân hàng thương mại để cho vay ưu đãi cho các doanh nghiệp có dự án, nhiệm vụ đầu tư đổi mới công nghệ, có nhu cầu vay vốn, đáp ứng về đối tượng, nội dung, tiêu chí và điều kiện cho vay gián tiếp của Quỹ. Bên cạnh đó, Quỹ NATIF trực tiếp cho vay đối với doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư đổi mới công nghệ nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ, chuyển giao, đổi mới công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo. Căn cứ vào khả năng, năng lực thực hiện của Quỹ cũng như xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp, Quỹ triển khai các hoạt động cho vay gián tiếp và cho vay trực tiếp.

Thứ hai, hỗ trợ vốn bằng nguồn kinh phí của Quỹ và Hỗ trợ vốn từ nguồn kinh phí NSNN: Quỹ hỗ trợ vốn theo hình thức tài trợ toàn phần hoặc tài trợ một phần vốn đầu tư cho thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo từ nguồn kinh phí của Quỹ. Bên cạnh đó, thông qua các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ do Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ giao cho Quỹ, Quỹ hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, chuyển giao, đổi mới, hoàn thiện công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo theo quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Thứ ba, hợp tác trong và ngoài nước về đổi mới công nghệ: Quỹ và doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước xây dựng các chương trình hợp tác nhằm hỗ trợ các dự án đổi mới công nghệ của doanh nghiệp; Nâng cao năng lực; Thúc đẩy giải mã, chuyển giao, ứng dụng và đổi mới công nghệ; Tăng cường kết nối, phát triển mạng lưới và nhân lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nâng cao năng lực quản trị và hoạt động của Quỹ và đặc biệt là xây dựng và phát triển các cơ sở dữ liệu lớn về doanh nghiệp, công nghệ và các chuyên gia phục vụ đổi mới công nghệ.

Thứ tư, hỗ trợ lãi suất vay vốn: Quỹ hỗ trợ lãi suất vay đối với doanh nghiệp đã hoàn thành các dự án đầu tư đổi mới công nghệ nhằm thực hiện nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ, chuyển giao, đổi mới công nghệ.

Thứ năm, tiếp nhận vốn viện trợ, đóng góp: Quỹ tiếp nhận nguồn tài trợ, viện trợ, đóng góp tự nguyện từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật để thực hiện chức năng và nhiệm vụ của Quỹ. Quá trình tiếp nhận, sử dụng khoản viện trợ, đóng đóp đảm bảo phù hợp với những cam kết, điều kiện của các bên tham gia, phù hợp với nội dung và cơ chế tài chính của các đối tác đảm bảo hiệu quả, tác động về kinh tế - xã hội, và ứng dụng đổi mới công nghệ vào thực tiễn.

Thứ sáu, bảo lãnh để vay vốn: Quỹ cấp bảo lãnh để vay vốn cho các doanh nghiệp thực hiện các dự án đầu tư thương mại hóa công nghệ sau khi được phát triển trong các chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia./.