Nhận định trên được Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ông Hoàng Văn Thắng đưa ra tại Hội thảo Điều phối Công tác ứng phó với biến đổi khí hậu, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Chương trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức ngày 17/8, tại Hà Nội.

Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn của thế kỷ XXI, là vấn đề đang nhận được sự quan tâm của thế giới. Theo Báo cáo của Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường – Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Đồng bằng sông Cửu Long nằm trong nhóm 05 châu thổ có khả năng bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất trên thế giới do biến đổi khí hậu.

Với diện tích chiếm 12% tổng diện tích tự nhiên của cả nước, bao gồm 13 tỉnh và thành phố với dân số trên 17 triệu người, hàng năm Đồng bằng sông Cửu Long đóng góp 27% GDP, 50% tổng lượng lúa…

Tuy nhiên, khu vực này đang phải đối mặt với các thách thức lớn liên quan đến vấn đề nguồn nước, xâm nhập mặn, xói lở bờ biển và những thách thức của biến đổi khí hậu.

Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng (cập nhật năm 2012), nếu nước biển dâng 1m thì khoảng 39% diện tích Đồng bằng sông Cửu Long có nguy cơ bị ngập, gần 35% dân số thuộc các tỉnh vùng bị ảnh hưởng. Khi nước biển dâng 1m sẽ đe dọa 930.000 ha đất sản xuất nông nghiệp của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Theo từng giai đoạn, năng suất lúa dự báo giảm 8%-15% vào năm 2030; 9%-30% vào năm 2050. Biến đổi khí hậu sẽ làm tăng rủi ro cho lâm nghiệp, như: tăng tính dễ bị tổn thương 6%-40% vào năm 2020; 16%-52% vào năm 2050 và 51%-85% vào năm 2100, đe dọa thiếu nguồn nước sinh hoạt, sức khỏe và sản xuất do xâm mặn… ảnh hưởng đến nuôi trồng và đánh bắt các loại thủy, hải sản…

Thực tế cho thấy, nông nghiệp là ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ biến đổi khí hậu. Do đó, để giảm thiểu những thiệt hại do biến đổi khí hậu, đã có nhiều dự án hỗ trợ ứng phó với biến đổi khí hậu đang được triển khai thực hiện tại Đồng bằng sông Cửu Long, như: trong lĩnh vực nông nghiệp: có dự án “Nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu” với ngân sách 1 triệu USD do FAO/EC viện trợ không hoàn lại; dự án “Hỗ trợ kỹ thuật thích ứng với biến đổi khí hậu để phát triển nông nghiệp bền vững vùng Đồng bằng sông Cửu Long” do JICA viện trợ không hoàn lại với tổng số tiền 3,5 triệu USD; Trong lĩnh vực lâm nghiệp: dự án “Chương trình Un-REDD Việt Nam hỗ trợ kỹ thuật 30 triệu USD”; Trong lĩnh vực thủy sản: dự án “Phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản” vay vốn WB 100 triệu USD...

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Chương trình bảo vệ tổng hợp vùng ven biển và rừng ngập mặn Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng biến đổi khí hậu, các giải pháp tạo vành đai rừng ngập mặn cần tập trung đầu tư đúng mức, bởi vì có những vùng xói lở nhiều thì yêu cầu phải cao hơn về định mức cũng như nguồn lực.

Bên cạnh đó, để nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu, ông Sơn cho rằng, cần chú trọng các hoạt động nghiên cứu, cảnh báo sớm, can thiệp thí điểm nhằm nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu của các địa phương, cộng đồng người dân sinh sống tại những địa bàn nguy cơ cao về thiên tai.

Đặc biệt cần có sự cam kết rõ ràng giữa các bên trong việc đưa ra những giải pháp mang tính đồng bộ, song song đó cần có các cơ chế, chính sách về tài chính trong xây dựng thể chế, cũng như đề xuất các giải pháp lâu dài về quản lý nguồn nước, quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng và hệ sinh thái….

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Hoàng Văn Thắng cho rằng: trước những diễn biến phức tạp và các yếu tố bất thường của biến đổi khí hậu việc nhận dạng và chủ động ứng phó tác động của biến đổi khí hậu là hết sức quan trọng. Bên cạnh đó, xây dựng nhiều kịch bản và lựa chọn kịch bản cho phù hợp về ứng phó với biến đổi khí hậu, đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao nhận thức để tất cả cùng chung tay thực hiện một cách đồng bộ và khẩn trương

Thứ trưởng cũng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thành các dự án Quy hoạch lũ vùng Đồng bằng sông Cửu Long, rà soát quy hoạch đê biển từ Quảng Ngãi đến Kiên Giang.

Phối hợp với các đơn vị liên quan trình Thủ tướng Chính phủ tiếp tục bố trí kinh phí từ nguồn ngân sách, vận động tài trợ của các tổ chức quốc tế để thực hiện củng cố nâng cấp hệ thống đê biển và gây bồi tạo bãi, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn ven biển các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, trước mắt ưu tiên các khu vực biển xung yếu và khu vực bờ biển bị xói lở mạnh. Bên cạnh đó, tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về biến đổi khí hậu và tăng cường trồng cây chắn sóng bảo vệ đê biển./.