Sáng ngày 16/11/2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Diễn đàn Quốc gia “Nâng tầm kỹ năng lao động Việt Nam” cùng sự tham gia của các bộ, ban, ngành và 1.500 đại biểu.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn

Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định kỹ năng nghề là vấn đề lớn của toàn cầu, đặc biệt là vấn đề cấp bách với những nước đang phát triển như nước ta hiện nay. “Tôi đã nêu trước Quốc hội rằng nguồn lực phát triển đất nước ta không phải là rừng vàng biển bạc, cái chính là gần 100 triệu người Việt Nam. Cho nên kỹ năng lao động, kỹ năng quản trị quốc gia, kỹ năng quản trị từng ngành lĩnh vực địa phương, năng lực trí tuệ, năng lực nghề nghiệp của từng người trong đất nước quyết định sự phát triển", Thủ tướng nói.

Theo Thủ tướng, kinh nghiệm thành công của nhiều quốc gia phát triển cho thấy, khi các điều kiện khác không thay đổi thì nhân lực có kỹ năng, nhất là những người có tay nghề cao, đóng góp vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần tạo năng suất lao động vượt trội, thúc đẩy tăng trưởng GDP, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.Những năm gần đây, công tác đổi mới giáo dục nghề nghiệp đã có được hiệu quả bước đầu. Trong đó, xác định được 130 nghề trọng tâm, đã có 40 trường nghề trọng điểm, chất lượng cao. Nhiều trường có chương trình tốt và đặc biệt là 3 năm gần đây thì tuyển sinh của các trường dạy nghề vượt chỉ tiêu. Đây là dấu hiệu đáng mừng.

Việc gắn kết giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp có chuyển biến tích cực, có thể nêu ra rất nhiều tấm gương tốt về đào tạo trong doanh nghiệp, trường bên cạnh doanh nghiệp như THACO Chu Lai, Viettel, Vingroup, Vietjet… và trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài, có nhiều doanh nghiệp có trường dạy nghề tốt như Samsung, có thể đào tạo đến vài trăm nghìn lao động.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra rằng còn có những khó khăn, tồn tại trong công tác giáo dục nghề nghiệp. Đó là tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ nói chung còn thấp.Việt Nam có số lao động đứng thứ 3 ASEAN nhưng lực lượng lao động, nhất là lao động đã qua đào tạo mới đạt trên 22%, chỉ bằng 1/3 Hàn Quốc, Singapore.Cơ cấu lao động qua đào tạo, xu hướng chuyển dịch có sự bất hợp lý, vẫn còn phổ biến tình trạng thiếu thầy, thiếu cả thợ chứ không phải “thừa thầy, thiếu thợ”. Vẫn còn tâm lý của cha mẹ là con mình không vào được đại học thì mới học nghề;nhiều người làm trái ngành nghề.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, mạng lưới cơ sở dạy nghề của nước ta như chiếc áo ngũ sắc với không ít miếng vá víu từ vải cũ. Người ta nói tính đồng bộ của các trường dạy nghề là vấn đề cần quan tâm hơn, kể cả cơ sở thực hành, kỹ năng khác.

Đưa ra những định hướng trong thời gian tới, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng phải đảm bảo ba nguyên tắc: Cần bám sát hơn nữa nhu cầu thực tiễn thị trường, đảm bảo hài hòa cung cầu lao động có kỹ năng nghề, gắn kết các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp; Phát triển đào tạo nghề chất lượng chuẩn mực quốc tế; Nâng cao tính dự báo, nắm bắt nhanh nhạy, dự báo sớm nền kinh tế trong giai đoạn tới để định hướng doanh nghiệp, nhà trường cần mở rộng đào tạo nghề theo hướng nào, tránh dư thừa lao động.

Thủ tướng cũng đề nghị một số giải pháp như: hình thành "hiệp ước xã hội" cơ chế nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp trên một số ngành nghề trọng điểm, có chính sách rõ ràng; có trò giỏi, thầy hay, thầy ra thầy, thợ ra thợ. Trong đó, doanh nghiệp được tham gia xây dựng nội dung đào tạo, cử cán bộ tham gia đào tạo, tiếp nhận học viên thực tập liên thông doanh nghiệp - nhà trường trong quá trình đào tạo học viên khi tốt nghiệp. Đối với nhà trường, tập trung tạo điều kiện cho giảng viên nâng cao chất lượng chuyên môn, tiếp cận kỹ năng mới từ doanh nghiệp trong nước và quốc tế, nâng cao chất lượng giảng dạy, trang thiết bị học tập, thực hành. Với Chính phủ, sẽ thực hiện chính sách ưu đãi với một tinh thần cơ sở giáo dục nghề nghiệp nào, doanh nghiệp nào tham gia đào tạo, sử dụng nhiều học viên từ cơ sở thì được hưởng ưu đãi.

Cùng với đó, các tỉnh, thành có trường nghề có chính sách ưu tiên cho doanh nghiệp - nhà trường, khuyến khích doanh nghiệp tham gia hệ sinh thái nghề nghiệp; xây dựng giáo dục nghề nghiệp mở dự báo ngắn hạn, dài hạn; nhận thức của xã hội, gia đình, học sinh, sinh viên, tổ chức xã hội trong giáo dục nghề nghiệp, hiểu được "tiến bộ xã hội không thể thiếu những người lao động lành nghề".

Thủ tướng chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và các bộ, ngành đề xuất những mô hình mới về đào tạo nghề, thí điểm học sinh học hết Trung học phổ thông vào học cao đẳng nghề; tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình chuyển giao từ nước ngoài; đẩy nhanh việc sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo luật định; xây dựng dữ liệu mở giáo dục nghề nghiệp quốc gia để có dự báo ngắn hạn, trung hạn và dài hạn về nhu cầu nguồn nhân lực, việc làm, đào tạo theo lĩnh vực ngành nghề, cấp trình độ đào tạo. Từ đó phát triển ứng dụng, kết nối nhu cầu lao động làm cơ sở cho định hướng, phát triển giáo dục nghề nghiệp.

Nhắc lại một số câu tục ngữ: “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”, “Một nghề cho chín, còn hơn chín nghề” hay “Ruộng bề bề không bằng có nghề trong tay”,nhằm khẳng định rõsự nghiệp giáo dục nghề nghiệp có ảnh hưởng đến thành bại của công cuộc phát triển của một quốc gia trong quá trình chuyển đổi, Thủ tướng cho rằng, đây không phải là một hội nghị lý thuyết mà phải có hành động sau hội nghị.

“Phải có sản phẩm từ hội nghị, đó là một Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu nâng cao năng suất lao động của Việt Nam. Chỉ thị này sẽ do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì cùng với các bộ, ngành xây dựng, sớm trình Thủ tướng”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc gửi lời chúc mừng tốt đẹp nhất đến các thầy, cô giáo nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/, đặc biệt là gần 90.000 thầy cô trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp./.