Chiều ngày 21/8, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh tiếp đoàn Nghị sĩ Nhật Bản sang thăm và kiểm tra các dự án ODA tại Việt Nam. Đoàn kiểm tra này của Nhật Bản đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra trên thế giới kể từ năm 2004 và đây là lần đầu tiên đoàn đến kiểm tra các dự án tại Việt Nam.

Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam-Nhật Bản ngày càng phát triển mạnh mẽ và sâu sắc, không chỉ ở thương mại, đầu tư mà còn cả trên lĩnh vực chính trị, văn hóa. Chính phủ Nhật Bản đã dành cho Việt Nam những khoản ODA to lớn, giúp Việt Nam xây dựng chính sách hạ tầng và đầu tư. Tất cả những công trình giao thông hiện đại nhất của Việt Nam đều có dấu ấn của ODA Nhật Bản, gần đây nhất là công trình cầu Nhật Tân. Ngoài ODA, Nhật Bản còn là trong những nước có FDI hàng đầu Việt Nam.

Bên cạnh, Nhật Bản còn giúp Việt Nam tham gia hoạch định những chính sách và các vấn đề lớn như: Nghị định Đối tác công tư, Nâng cao năng lực quản lý bộ máy nhà nước của Việt Nam…

Cách đây 3 năm, khi Nhật Bản xảy ra sóng thần động đất, chính phủ Nhật Bản đã nhận được sự hỗ trợ tinh thần và vật chất từ phía Việt Nam, như tặng khăn cho người dân gặp thiên tai… đó là điều quý giá. Năm 2013, đã có nhiều chuyến thăm cấp cao giữa hai nước, đây là thành quả lớn đối với quan hệ hai nước khi nâng tầm quan hệ chiến lược Việt Nam – Nhật Bản. Tuy nhiên, mối quan hệ đang tốt đẹp này lại có những hạt sạn đáng tiếc, như: vụ tham nhũng ODA, lần thứ nhất vào năm 2008 và lần thứ hai xảy ra hồi tháng 3 vừa qua, khiến người dân Nhật Bản không khỏi quan ngại.

Tại buổi tiếp, Thượng Nghị sỹ Nhật Bản Shimba Trưởng đoàn kiểm tra ODA lần này đã đánh giá cao nỗ lực giải quyết vấn đề từ phía Việt Nam. Thay mặt Chính phủ Nhật Bản, Thượng nghị sỹ thông báo việc tiếp tục nối lại tài trợ các dự án tạm thời bị ngưng.

“Điều quan trọng là, hai nước cần tiếp tục hợp tác để sự việc không tái diễn. Để thực hiện điều này, Nhật Bản trông chờ rất nhiều vào sự lãnh đạo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư”, ông phát biểu.

Về phía Việt Nam, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhấn mạnh, trong thời gian vừa qua, Việt Nam đã cố gắng sử dụng hiệu quả các nguồn viện trợ ODA từ phía Nhật Bản. Đây không chỉ là đòi hỏi của chính phủ Nhật Bản và người dân đóng thuế của Nhật Bản, mà còn là đòi hỏi của Việt Nam sử dụng khoản vay này sao cho hiệu quả.

Vì vậy, khi vụ việc xảy ra lần thứ hai, đã có sự vào cuộc rất quyết liệt của các cơ quan chức năng Việt Nam. Ngoài cách chức và điều tra một số lãnh đạo có liên quan, Bộ Giao thông Vận tải cũng đã thay một loạt các cán bộ, lãnh đạo ban quản lý liên quan đến vụ việc.

Trong tương lai, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xem xét giải quyết vấn đề này theo 3 hướng nhằm ngăn ngừa vụ việc tái diễn. Cụ thể:

Thứ nhất, đưa ra những quy định chặt chẽ để không cho phép những người lạm dụng khe hở này vi phạm. Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Quốc hội xây dựng Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu sửa đổi, Nghị định quy định lựa chọn nhà thầu… nhằm tạo ra một khuôn khổ pháp lý chặt chẽ hơn phòng chống tham nhũng.

Thứ hai, thanh tra, kiểm tra thường xuyên, kiểm toán nội bộ các đơn vị địa phương để sớm phát hiện và ngăn chặn những dấu hiệu không bình thường ngay từ đầu.

Thứ ba, có cơ chế xử lý thích đáng các cán bộ vi phạm.

Bộ trưởng cũng kiến nghị, sau chuyến kiểm tra này, nếu có vấn đề gì mong đoàn kiểm tra sẽ làm việc với Đại sứ quán Nhật Bản cũng như phía JICA để Việt Nam có thể tiếp thu các ý kiến đó.

Cũng nhân dịp này, ông Shimba hy vọng: “Hai nước cần tăng cường hợp tác về tự do hàng hải, hàng không hơn nữa. Bên cạnh đó, việc sử dụng nguồn viện trợ cần phải hiệu quả và minh bạch”. Trong 3 ngày 21-23/8, Đoàn kiểm tra sẽ đến làm việc và thăm các dự án ODA của Nhật Bản tại Việt Nam./.