Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình chủ trì Hội nghị

Đến tháng 5/2017, cả nước có 824 mỏ cát, sỏi được cấp phép

Theo báo cáo của Bộ Công an, tính đến tháng 5/2017, cả nước có 824 mỏ cát, sỏi được cấp phép; đến hết năm 2016, có 90 dự án nạo vét, khơi thông luồng hàng hải, đường thuỷ nội địa có tận thu sản phẩm cát được Bộ Giao thông vận tải cấp phép. Hiện trên cả nước, các cơ quan thẩm quyền đã cấp hơn 500 giấy phép bến bãi kinh doanh, tập kết, trung chuyển cát.

Bên cạnh đó, còn có hàng trăm bến bãi hoạt động tự phát, không được cấp có thẩm quyền cho phép, hoặc chỉ có hợp đồng thuê đất của cấp xã, phường; các bãi chứa đều chất tải quá mức quy định.

Tại nhiều địa phương, việc khai thác cát, sỏi không phép hoặc trái phép vẫn diễn ra với nhiều thủ đoạn tinh vi. Những đối tượng khai thác cát thường hoạt động vào ban đêm. Có nơi, các đối tượng này còn dùng bạo lực đe dọa, tranh giành địa bàn, phương tiện và đối phó với các cơ quan chức năng.

Báo cáo kết quả xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi và công tác đấu tranh chống "cát tặc", Thượng tướng Lê Quý Vương - Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, sau một năm thực hiện Kế hoạch 102 của Bộ Công an, công an các cấp đã tiến hành phối hợp tuần tra kiểm soát hơn 8.000 lượt, phát hiện và bắt giữ xử lý 4.300 vụ với gần 3.000 đối tượng; thu giữ trên 1.000 phương tiện, thiết bị, và hơn 10.000 m3 cát các loại, hoàn nguyên hơn 3.600 m3. Tổng số tiền phạt nộp vào ngân sách hơn 41,7 tỷ đồng, lập hồ sơ khởi tố 2 vụ vi phạm quy định về khai thác tài nguyên.

Bộ Giao thông vận tải đã yêu cầu tạm dừng hoạt động đối với hầu hết các dự án nạo vét, khơi thông luồng hàng hải, luồng đường thuỷ nội địa tận thu sản phẩm cát để bổ sung, hoàn thiện thủ tục theo quy định của pháp luật. Tình hình khai thác cát, sỏi trái phép đã giảm đi, một số địa bàn trọng điểm đã được kiểm soát.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều đối tượng vẫn lén lút khai thác trên các tuyến sông Hồng, sông Đà, sông Lô, sông Thái Bình, sông Lai Vu, sông Mã, sông Lam, sông Hiếu, sông Trà Khúc, sông Hương, sông Đồng Nai, sông Sài Gòn, sông Tiền, sông Hậu… Việc khai thác cát, sỏi trái phép chuyển sang khai thác vào ban đêm, ngày lễ, ngày nghỉ. Có những trường hợp “cát tặc” đã sử dụng bạo lực đe dọa, đối phó với các lực lượng chức năng, tranh giành địa bàn, phương tiện để khai thác trái phép.

Nguyên nhân của thực trạng trên là công tác quản lý của các bộ, ngành, địa phương chưa thật quyết liệt, chưa hiệu quả, chặt chẽ, một số quy định còn bất cập, phân công trách nhiệm chưa rõ ràng, một số nơi buông lỏng, dư luận cho rằng có lợi ích nhóm, bao che cho các hoạt động khai thác cát sỏi.

Mặt khác, do nhu cầu sử dụng cát để san lấp mặt bằng và xây dựng hiện nay rất lớn, việc khai thác và kinh doanh cát sỏi đem lại nguồn thu lớn nên việc khai thác cát sỏi trái phép vẫn diễn ra.

Sẽ ban hành Chỉ thị về tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình lo lắng: “Với tình hình khai thác cát như hiện nay thì nguồn tài nguyên này ở nước ta sẽ sớm cạn kiệt và gây ra tình trạng sói mòn, sạt lở bờ sông, làm thay đổi dòng chảy tự nhiên, thất thoát tài nguyên, tác động xấu đến các công trình ven bờ, gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của người dân sinh sống ở khu vực liền kề, mất an ninh trật tự, gây bức xúc trong nhân dân”.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản, chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi. Đồng thời, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trong hoạt động khai thác cát, sỏi.

Nhấn mạnh một số nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và cơ quan có liên quan khẩn trương xây dựng dự thảo Nghị định ban hành Quy chế quản lý hoạt động nạo vét, duy tu các tuyến luồng hàng hải, vùng nước cảng biển và đường thuỷ nội địa, trình Thủ tướng trước ngày 30/9/2017.

Chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra các phương tiện giao thông đường thuỷ, tiếp tục dừng cấp mới giấy phép các dự án xã hội hoá nạo vét, duy tu tuyến luồng hàng hải, không gia hạn hoặc cấp lại giấy phép đã hết hạn đối với các dự án này.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xem xét, đánh giá tình trạng biển xâm thực, nghiên cứu, lập phương án sử dụng nguồn cát nhiễm mặn được thu hồi từ các dự án nạo vét để bồi đắp vào các khu vực bị biển xâm thực; tăng cường các biện pháp bảo đảm an toàn, phát triển bền vững khu vực bị ảnh hưởng từ việc khai thác cát.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm hoàn thiện Chỉ thị của Thủ tướng về nhiệm vụ, giải pháp tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động khai thác cát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20/7/2017. Đồng thời, khẩn trương ban hành văn bản quy định quản lý cát, sỏi lòng sông, bãi sông, quy định rõ thẩm quyền và trách nhiệm khi có vi phạm. Hướng dẫn các địa phương lập thăm dò, quy hoạch, khai thác cát sỏi, khắc phục các bất cập hiện nay. Phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan trong việc kiểm tra, giám sát hoạt động nạo vét, khơi thông luồng, kết hợp thu hồi cát, đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý dự án, nhất là dự án gây bức xúc dư luận nhân dân.

Đối với Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ yêu cầu tăng cường hướng dẫn sản xuất và sử dụng cát nhân tạo thay thế cát tự nhiên trong lĩnh vực xây dựng, bổ sung các quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật sử dụng vật liệu xây dựng cát tự nhiên trong san lấp. Khẩn trương rà soát, xác định cân đối cung cầu cát, sỏi xây dựng và cát san lấp trong cả nước, báo cáo Thủ tướng.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu Bộ Công an mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm trong lĩnh vực này, chỉ đạo công an các địa phương phối hợp với các cơ quan tăng cường kiểm tra, xử lý đối với các hoạt động khai thác cát trái phép, trường hợp vi phạm chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự. Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, ngăn chặn việc vận chuyển, kinh doanh cát trái phép./.