Sáng ngày 3/6/2019, Quốc hội họp phiên toàn thể hội trường nghe trình bày Tờ trình và thảo luận về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020.

Mở đầu phiên họp, trình bày Tờ trình về dự kiến chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, tính đến ngày 23/3/2019, Tổng Thư ký Quốc hội đã nhận được văn bản trả lời của 77 cơ quan với 183 nội dung kiến nghị, đề xuất. Trên cơ sở dự kiến số lượng, tiêu chí lựa chọn và nghiên cứu kiến nghị, đề xuất của các cơ quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định 1 trong 2 chuyên đề nội dung:

Chuyên đề 1: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em (dự kiến giao Ủy ban Tư pháp chủ trì về nội dung).

Chuyên đề 2: Việc thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên (dự kiến giao Ủy ban Đối ngoại chủ trì về nội dung).

Kết quả lấy ý kiến đại biểu Quốc hội về nội dung giám sát chuyên đề của Quốc hội năm 2020

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Triệu Thị Thu Phương - Bắc Kạn đề nghị Quốc hội giám sát chuyên đề thứ nhất về việc thực hiện chính sách pháp luật về việc phòng, chống xâm hại trẻ em. Bởi vì, trẻ em là đối tượng quan trọng được cả gia đình và xã hội bảo vệ. Tuy nhiên, thời gian gần đây liên tục xảy ra các vụ việc xâm hại trẻ em đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc cần có một cơ chế bảo vệ, hình thành lá chắn vững chắc hơn để bảo vệ trẻ em, ngăn chặn các hành vi xâm hại trẻ em.

Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã luôn quan tâm, chỉ đạo sâu sát đến công tác bảo vệ trẻ em; như việc Quốc hội đã ban hành Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Luật Trẻ em năm 2016 và Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành nhiều văn bản nhằm tăng cường các giải pháp phòng chống bạo lực, xâm hại trẻ em, phê duyệt chương trình bảo vệ trẻ em giai đoạn năm 2016 - 2020, thành lập Ủy ban Quốc gia về trẻ em... Tuy nhiên, công tác bảo vệ trẻ em, tình hình xâm hại trẻ em, đặc biệt là tình hình xâm hại tình dục, bạo lực học đường vẫn diễn biến hết sức phức tạp, gây bức xúc trong xã hội.

Theo số liệu báo cáo, thống kê của Thư viện Quốc hội cung cấp cho thấy tình hình trẻ em bị bạo lực, xâm hại trong hai năm 2017 - 2018 và quý 1 năm 2019 toàn quốc xảy ra 3.499 vụ với 3.546 trường hợp trẻ em bị bạo lực xâm hại được phát hiện, trong đó trẻ em bị xâm hại tình dục chiếm hơn 60%. Những hành vi, vụ việc bạo lực xâm hại trẻ em chỉ khi chạm ngưỡng hình sự mới bị phát hiện, xử lý. Do đó, những con số được nêu ra có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Trên thực tế, con số này còn rất lớn vì trẻ em và gia đình của nạn nhân không tố giác vì e ngại lộ thông tin, ảnh hưởng đến trẻ em và gia đình.

Đáng chú ý, trẻ em bị xâm hại tình dục, bởi người thân trong gia đình chiếm tỷ lệ cao với 21,3%; gần 60% số trẻ em bị xâm hại bởi người quen, hàng xóm, ước tính khoảng 68,4% trẻ em từ 1 đến 14 tuổi phải chịu ít nhất một hình phạt về thể chất hoặc tâm lý bởi các thành viên trong gia đình.

Tính chất vụ việc bạo lực xâm hại trẻ em ngày càng nghiêm trọng, gây bức xúc trong xã hội; hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em vi phạm nghiêm trọng chuẩn mực đạo đức.

Nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em báo động về sự suy đồi đạo đức như hiếp dâm tập thể, hiếp dâm rồi giết trẻ em, người cao tuổi xâm hại tình dục trẻ em nhỏ tuổi, thầy giáo xâm hại tình dục nhiều học sinh; xâm hại tình dục trẻ em mang tính loạn luân như cha đẻ xâm hại tình dục con gái ruột, cha dượng hiếp dâm con gái riêng của vợ trong một thời gian dài gây bức xúc trong dư luận trong thời gian qua.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do công tác bảo vệ trẻ em ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời, không ít trẻ em vẫn chưa nhận được sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục, bảo vệ cần thiết nên bị xâm hại cả về thể xác lẫn tinh thần; nhiều vụ việc, hành vi xâm hại trẻ em chưa được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, có vụ việc xử lý chưa nghiêm; văn bản quy phạm pháp luật còn có những khoảng trống nhất định, còn thiếu các quy định triển khai chính sách về bảo vệ trẻ em; thiếu đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em và còn thiếu sự quan tâm, giám sát của các cơ quan dân cử.

Với độ “nóng” của tình hình xâm hại trẻ em thời gian qua, kết quả là đã có 383 đại biểu đồng ý trên 426 số đại biểu tham gia bấm nút chuyên đề 1, bằng 79,13%. Như vậy, Quốc hội “chốt” năm 2020 sẽ thực hiện giám sát về việc thực hiện chính sách pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em.

Dự kiến tại kỳ họp này, sau khi quyết định chuyên đề giám sát tối cao, Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết thành lập đoàn giám sát chuyên đề./.