Thủy sản xuất khẩu: Nguy cơ bị “tẩy chay” do tồn dư kháng sinh cấm
Sử dụng kháng sinh cấm tràn lan
Tham gia hội nhập kinh tế quốc tế, ngành thủy sản Việt
Tuy nhiên, ngành thủy sản đang đứng trước những thách thức liên quan đến kháng sinh, liên tục bị các thị trường tiềm năng "cảnh báo" tình trạng sử dụng kháng sinh chất cấm trong nuôi trồng thủy sản. Tình trạng này đã diễn ra trong nhiều năm qua, phía cơ quan chức năng và doanh nghiệp đã có nhiều giải pháp để khắc phục nhưng trên thực tế, kết quả vẫn còn rất hạn chế. Theo Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (Nafiqad), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, từ năm 2010-2015, Việt Nam đã có 323 lô hàng bị cảnh báo không đảm bảo an toàn thực phẩm tại các thị trường này.
Mới đây nhất, ngày 30/5/2016, Nafiqad cho biết, Cơ quan thẩm quyền của Liên minh châu Âu (EU) đã có văn bản cảnh báo tới 28 nước thành viên EU về các lô hàng thủy sản Việt Nam dính kháng sinh cấm. EU thông báo sẽ đưa một số cơ sở chế biến thủy sản Việt
Cùng với các cảnh báo từ EU, Cơ quan Thanh tra về An toàn thực phẩm Hoa Kỳ (FSIS) mới đây cũng đã có thông báo về việc phát hiện 2 lô hàng cá da trơn họ Siluriformes của hai doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu vào nước này bị phát hiện nhiễm hoá chất, kháng sinh cấm (gồm Malachite Green, Enrofloxacine, Gentian Violet). FSIS yêu cầu phía Việt
Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Nafiqad, cho biết dù số lượng các lô hàng thủy sản của Việt Nam bị cảnh báo và trả về trong quý I/2016 đã giảm xuống, nhưng vẫn còn ở mức báo động, với 31 lô hàng của Việt Nam bị nhiễm kháng sinh vượt mức cho phép, buộc phải trả về (Trần Mạnh, Hải Đăng, 2016).
Xuất khẩu thủy sản có nguy cơ mất thị trường tiềm năng nếu không thực hiện quy trình nuôi an toàn
Liên tục tiếp diễn: do đâu?
Kết quả khảo sát của Cục Thú y về tình hình sử dụng kháng sinh tại các hộ nuôi trồng thủy sản năm 2015 và 3 tháng đầu năm 2016, cho thấy: có đến 79,4% số hộ nuôi cá tra (cả nuôi thương phẩm và cá giống) được khảo sát có sử dụng kháng sinh. Tỷ lệ này đối với các hộ nuôi tôm là khoảng 68%.
Câu hỏi được đặt ra là, vấn đề dư lượng kháng sinh cấm trong hàng thủy sản xuất khẩu là vấn đề không mới, nhưng vì sao vẫn cứ tiếp diễn?
Nguyên nhân của hiện trạng trên, theo lý giải của các nhà chuyên môn, là do việc nuôi trồng thủy sản hiện nay chưa tuân thủ đúng kỹ thuật, ít quan tâm đến môi trường. Vì thế, cá tôm nuôi mắc nhiều bệnh, buộc người nuôi phải dùng thuốc để điều trị. Trong khi, thị trường mua bán thuốc thú y thủy sản vẫn chưa được quản lý nghiêm ngặt.
Cục Thú y mới cấp phép lưu hành cho 642 sản phẩm thuốc thú y thủy sản, trong đó có 501 sản phẩm được sản xuất trong nước và 141 sản phẩm nhập khẩu. Song, do việc cấp phép nhập khẩu kháng sinh và công tác quản lý sử dụng kháng sinh trong thực tế là hai khâu tách rời, nên tình trạng nhiều loại kháng sinh cấm hoặc hạn chế sử dụng vẫn được nhập khẩu và buôn bán tự do.
Về vấn đề này, Cục Thú y cung cấp thêm thông tin, trong năm 2015, có 16 doanh nghiệp nhập khẩu hơn 109,4 tấn nguyên liệu Enrofloxacin, khoảng 15 công ty nhập 284,9 tấn nguyên liệu Oxytetracyclin và 5 công ty nhập khẩu hơn 6,8 tấn nguyên liệu kháng sinh Tetracycline, đều được đăng ký nhập khẩu với mục đích sản xuất thuốc thú y. Đây là ba nhóm nguyên liệu kháng sinh cấm và hạn chế sử dụng trong nuôi trồng thủy sản. Song, các loại kháng sinh này đã được sử dụng tràn lan trong nuôi trồng thủy sản.
Cần kiểm soát chất lượng sản phẩm trước khi xuất khẩu
Để kiểm soát được việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, Cục Thú y đã khuyến cáo người dân sử dụng một cách có trách nhiệm, phải làm kháng sinh đồ trước khi sử dụng và hạn chế hiện tượng tồn dư kháng sinh trong sản phẩm.
Cục Thú y cũng đề xuất các cơ quan chức năng liên quan tập trung thanh tra, kiểm tra việc nhập khẩu và lạm dụng đối với các loại kháng sinh. Do đó, kể từ ngày 15/04/2016, Cục Thú y tạm dừng nhập khẩu 03 tháng đối với nguyên liệu kháng sinh Enrofloxacin để kinh doanh, sản xuất thuốc thú y cho mục đích sử dụng trong nước.
Các giấy phép nhập khẩu nguyên liệu kháng sinh này đã được Cục Thú y cấp phép không còn hiệu lực kể từ ngày 15/04/2016. Các lô hàng nguyên liệu Enrofloxacin đã làm thủ tục xuất khẩu về Việt
Tại Hội thảo "Quy định quốc tế và Việt Nam về hóa chất và kháng sinh sử dụng trong sản xuất thủy sản" do Dự án hỗ trợ chính sách Thương mại và đầu tư của châu Âu (EU-Mutrap) tổ chức ngày 27/5, tại Hà Nội, ông Nguyễn Tử Cương, chuyên gia EU-Mutrap cho biết, đối với ngành thủy sản, các doanh nghiệp phải chú trọng đến nhóm hóa chất và kháng sinh mà con người chủ động đưa vào sản xuất, trong đó cần hiểu rõ kháng sinh nào nằm trong danh mục được phép hoặc cấm sử dụng. Nếu doanh nghiệp xuất khẩu có sử dụng các hóa chất, kháng sinh trong sản xuất thủy sản cần truy cập website của các nước nhập khẩu để đánh giá thử nghiệm và khảo nghiệm của từng loại, qua đó nắm được liều dùng, đường dùng và phải ngưng thời gian sử dụng trước khi thu hoạch vì sẽ tồn lưu trong cơ thể thủy sản, gây khó khăn cho người nuôi khi xuất bán cũng như xuất khẩu ra các thị trường nước ngoài do ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Theo ông Lý Tuấn Kiệt, chuyên gia về kỹ thuật sắc ký tại Trung tâm Dịch vụ Phân tích Thí nghiệm TP. Hồ Chí Minh – CASE, các doanh nghiệp cần xây dựng bộ phận kiểm nghiệm nội bộ để tự kiểm tra những mẫu thủy sản thu mua ngay tại chỗ. Những mẫu thử nào dương tính thì tiếp tục đem đến trung tâm phân tích để đối chứng lại. Khi kết quả giám định được trả về, doanh nghiệp có thể đề ra phương án xuất lô hàng đó sang các nước có chỉ tiêu yêu cầu phù hợp, tránh tình trạng xuất khẩu không được mà tiêu thụ trong nước cũng không xong. Vì vậy, việc phân tích một cách chính xác chỉ số các chất, đặc biệt là dư lượng kháng sinh trong thủy sản là rất quan trọng (PV, 2015)./.
Dự án hỗ trợ chính sách Thương mại và đầu tư của châu Âu (EU-Mutrap) (2016). Hội thảo "Quy định quốc tế và Việt
PV (2015). Để thủy sản Việt
Trần Mạnh, Hải Đăng (2016). Kháng sinh tràn lan trong thực phẩm bẩn hại sức khỏe cả một dân tộc, truy cập từ http://tuoitre.vn/tin/kinh-te/20160420/dau-doc-thuc-pham-bang-khang-sinh/1087165.html?google_editors_picks=true
Bình luận