Nếu nói về những người đang khởi nghiệp. Bạn sẽ mô tả họ như thế nào? Có lẽ bằng những từ ngữ như “trẻ tuổi”, “đầy tham vọng”, “sáng tạo”, họ luôn có những biểu hiện đầy khí chất như “Không có gì là không thể”. Đây chính là văn hóa khởi nghiệp hiện nay và nền văn hóa ấy đã vô tình tạo nên những câu chuyện huyền thoại có sức mạnh hủy hoại tử tưởng của một bộ phận giới trẻ trên thế giới.

Hàng trăm ngàn thanh niên ở Anh sắp tràn vào thị trường kinh doanh. Theo UnLtd, hơn một nửa trong số những người trẻ tuổi đang có tham vọng thành lập công ty của riêng họ và con số các công ty được điều hành bởi những người trẻ tuổi tăng vọt chưa từng thấy. Trong quá trình theo đuổi giấc mơ, họ được nuôi dưỡng bởi văn hóa khởi nghiệp với những ý tưởng mang tính cách mạng như hệ thống cửa hàng bao cao su, hay một trang web truyền thông xã hội không giống Facebook, nhưng cũng để theo dõi những người ghé thăm trang web và xác định số người sẽ chịu ảnh hưởng theo.

Chúng ta đều không phải là huyền thoại Steve Jobs

Nền văn hóa chúng tôi đang nói đến có một cách để thu hút các nhà khởi nghiệp dễ dàng nhất là tổ chức một buổi gặp mặt tại các nhà hàng, khách sạn cao cấp, chia sẻ về những người siêu giàu có với một lịch làm việc linh hoạt và được công nhận là người nổi tiếng, tất cả họ đều có “tham vọng, khao khát thành công”. Không ngạc nhiên khi các công ty đầu tư mạo hiểm- một nạn nhân khác nằm trong nền văn hóa này- đang tắm ngành công nghiệp khởi nghiệp của Anh bằng tiền mặt, vì chỉ những doanh nhân tiềm năng mới mạnh dạn đầu tư tiền bạc vào những ý tưởng kỳ lạ.

Hầu hết các lý thuyết những người trẻ tuổi này được học là chỉ cần có “ý tưởng độc đáo” (tốt nhất là một cái gì đó dựa trên một ứng dụng) là có tài trợ từ những người tiêu dùng sáng tạo- đó là một lời nói dối. Nó đi ngược lại với truyền thống kinh doanh từ lâu đời, công ty là nơi đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng chứ không phải dùng những mánh khóe xung quanh để lôi kéo bằng được người tiêu dùng. Chúng ta thường xuyên nghe những câu chuyện về sáng tạo thành công, những người đi đầu trong cách mạng chuyển giao các sản phẩm mới đến với người tiêu dùng. Nhưng mọi người lại quên mất rằng cả thiên niên kỷ mới lại có được một người xuất chúng hay một sản phẩm ngoạn mục như thế.

Không ai đặt ra câu hỏi nào dù nền văn hóa này đang làm tổn hại đến những người trẻ tuổi. Các doanh nghiệp mới thường chỉ ngồi trong phòng họp với máy tính cố gắng để cân bằng sổ sách của họ với những yêu cầu khắt khe hoặc tiến hành nghiên cứu thị trường cho sản phẩm của họ. Câu thần chú của hầu hết các nhà khởi nghiệp là “để kiếm được tiền trước hết bạn phải chi tiêu”, mà sau đó là họ tin tưởng mù quáng rằng không tiêu thụ sản phẩm được là lỗi của marketing. Tuy nhiên, trong thực tế một tỷ lệ rất cao những người khởi nghiệp đối diện với thất bại là vì chi tiêu hoang phí, không có kế hoạch và thiếu nhu cầu từ thị trường.

Bạn cũng không thể là Mark Zuckerberg

Ngay cả khi có cơ hội đổi mới, họ cũng không có khuynh hướng cố gắng để tạo ra một doanh nghiệp với một kế hoạch lâu dài, thay vào đó là đưa doanh nghiệp đến với các doanh nghiệp lớn hơn để đổi lấy một chút ít tiền mặt. Ý tưởng của việc nuôi dưỡng một công ty đang mất dần đi. Trước đây, một công ty phát triển mạnh và có lợi thế cạnh tranh là một khía cạnh để xác định công ty đó có kinh doanh tốt hay không. Ngày nay thì ngược lại, việc bán công ty của mình để lấy một số tiền thay đổi cuộc sống là dấu hiệu của thành công. Đây là dấu hiệu của tinh thần kinh doanh mới, trong đó tập trung vào sự bùng nổ ngắn hạn và lần lượt tạo ra các nhà khởi nghiệp theo ngành công nghiệp của riêng mình. Văn hóa khởi nghiệp đã chuyển trọng tâm từ sở hữu công ty thành làm giàu bằng cách bán công ty hoặc tham gia vào trò chơi khởi nghiệp không bao giờ kết thúc.

Có những người trẻ sẵn sàng bỏ tiền mua vé vào để nghe kể một câu chuyện khát vọng, những khen thưởng với một đống tiền mặt nhưng chẳng mảy may để ý tới thực tế của doanh nghiệp. Tỷ lệ thất bại của những người khởi nghiệp là đáng kể, đủ để phá vỡ những huyền thoại. Tại Anh, ít nhất một nửa số công ty không kéo dài hơn 5 năm, trong khi ở Mỹ con số này tăng lên đến mức cao hơn là: ba trong số bốn công ty mới thành lập sẽ phá sản mà không có một đồng lợi nhuận nào. Đây là những hiện thực tàn khốc nhất cho tham vọng và sự chuẩn bị kinh phí không đủ để tạo ra một doanh nghiệp thành công. Lấy ví dụ, trang web Digg có niềm tin chắc chắn sẽ nổi bật hơn so với các đối thủ cạnh tranh lớn khác, nhưng dù được tài trợ tiền mà vẫn thất bại và bị bán cho trang web bên cạnh vì không có gì cả.

Những từ như “có thể”, “sẽ là” được các doanh nhân bỏ qua, thực tế là để chạy một doanh nghiệp có hiệu quả đòi hỏi phải có chuyên môn và sự trưởng thành, kinh nghiệm mà không nhất thiết phải họctừ ghế nhà trường. Lấy cảm hứng từ câu chuyện tương tự như của Mark Zuckerberg, anh ta vội vàng rời khỏi trường đại học để bắt đầu công ty kể cả không có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực kinh doanh tư nhân, do đó nguy cơ thất bại là rất cao, để duy trì được là cả một quá trình.

Hoặc nếu may mắn bạn cũng có thể trở thành người đàn ông này

Mặc dù khởi nghiệp được xem như là bước ngoặt cho giới trẻ nhưng cần lưu ý rằng, các doanh nhân thành công nhất cũng có ít nhất 10 năm kinh nghiệm làm việc trong ngành trước khi thành lập công ty đầu tiên. Những huyền thoại được kể trong văn hóa khởi nghiệp rồi cũng sẽ được thay thế. Lực lượng mạnh mẽ đằng sau họ đang cung cấp một môi trường cho nhiều ứng cử trẻ khác.

Nhưng vẫn phải thừa nhận, những thiếu sót của cơn sốt vàng khởi nghiệp hiện nay chính là ở bước đầu tiên để giới trẻ tiếp cận với thế giới này, chúng ta đang cho họ một môi trường quá hào nhoáng và đầy tinh thần. Để bây giờ các doanh nhân nghiêm khắc đã dần hết thời mới bắt đầu phản ứng gay gắt về vấn đề văn hóa khởi nghiệp mới đang làm hư giới trẻ và giết chết dần tinh thần kinh doanh thực sự của người khởi nghiệp.

Việc các bạn trẻ nhìn vào tấm gương những huyền thoại để nuôi dưỡng khát khao thành công là một điều tốt nhưng không thể nuôi dưỡng tinh thần rằng khởi nghiệp, thành công, nổi tiếng quá đơn giản và dễ dàng như những huyền thoại mà bạn thấy. Chúng tôi khuyến khích các bạn khởi nghiệp nhưng phải có nền tảng vững chắc và phải thật sự sẵn sàng.