Diễn đàn là cơ hội quý báu để các nhà quản lý, nhà làm chính sách, đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương, các chuyên gia kinh tế, các diễn giả, học giả cùng nhìn lại chặng đường phát triển đã qua của doanh nghiệp Việt. Từ đó, cùng nhau nhận định, trao đổi, thảo luận để đưa ra các giải pháp nhằm phòng, chống vấn nạn hàng giả, hàng nhái tại Việt Nam hiện nay. Diễn đàn cũng mang ý nghĩa thiết thực nhằm hưởng ứng phong trào phòng chống hàng giả, hàng nhái, nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành, các đơn vị doanh nghiệp.

Phát hiện, xử lý 63.110 vụ việc vi phạm trong quý III/2020

Hiện nay, tình trạng vi phạm về hàng giả, hàng kém chất lượng và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đang là vấn đề gây bức xúc trong dư luận xã hội, tác động tiêu cực tới đời sống người dân; môi sinh - môi trường; sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và môi trường đầu tư, du lịch. Nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn diễn biến phức tạp và xuất hiện những xu hướng mới, tinh vi hơn, chuyên nghiệp hơn và mang yếu tố nước ngoài nhiều hơn.

Thời gian qua, Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương đã triển khai công tác đồng bộ, quyết liệt nên nhiều vụ vi phạm bị phát hiện, xử lý, nhiều đường dây ổ nhóm tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả bị triệt phá. Cụ thể, trong quý III/2020, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 63.110 vụ việc vi phạm (giảm 1% so với cùng kỳ năm 2019), thu nộp nhà nước 4.386,9 tỷ đồng (giảm 30% so với cùng kỳ); đồng thời, khởi tố 369 vụ (tăng 14% so với cùng kỳ), 454 đối tượng (tăng 25% so với cùng kỳ).

Toàn cảnh diễn đàn.

Tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, kinh doanh hàng giả trên môi trường thương mại điện tử tập trung vào 3 nhóm hàng hóa chính, gồm: đồ công nghệ điện tử; quần áo, giày dép, mỹ phẩm; thiết bị đồ dùng gia đình. Đặc biệt, những hàng hóa được làm giả là những mặt hàng có giá trị cao, mặt hàng do nước ngoài sản xuất. Ví dụ như: điện thoại Iphone, túi xách của các thương hiệu nổi tiếng trên thế giới như LV, giầy dép các hãng nổi tiếng như Nike…

Bên cạnh đó, trên môi trường thương mại điện tử còn xuất hiện hiện tượng giả mạo tên miền, giao diện, website, giả mạo thông qua hình thức quảng cáo trực tuyến (các đối tượng lợi dụng hình ảnh của những KOL/người nổi tiếng để quảng cáo và bán hàng giả).

Ngoài ra, hàng giả liên quan đến vi phạm chất lượng, nguồn gốc xuất xứ, giả mạo tem nhãn… Hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp và bản quyền tác giả cũng khá phổ biến.

Cho biết thêm về tình trạng vi phạm hàng nhái, hàng giả, ông Hồ Tùng Bách, Phó Trưởng phòng Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cho hay, trong tháng 10/2020, Cục đã nhận được 176 khiếu nại liên quan đến chất lượng sản phẩm hàng hóa dịch vụ. Các nội dung khiếu nại chủ yếu liên quan đến hàng hóa không có nhãn phụ, không có thông tin về nhà sản xuất; Hàng hóa kém chất lượng, khác so với quảng cáo và hàng hóa giả mạo thương hiệu, nguồn gốc và hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, kém chất lượng trong giao dịch thương mại điện tử…

Ông Hồ Tùng Bách cho rằng, hàng giả, hàng nhái và dịch vụ kém chất lượng đang ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn, tính mạng và tài sản của người tiêu dùng, tạo ra các hệ lụy liên quan đến môi trường cạnh tranh, lòng tin của người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Đến nay, vẫn còn nhiều vụ việc chưa xác định được các chủ thể chịu trách nhiệm pháp lý, đặc biệt là trong một số giao dịch thương mại điện tử (giao dịch xuyên biên giới).

Theo Nguyễn Xuân Khương, Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cũng, Việt Nam đã và đang chịu tác động bởi các Hiệp định thương mại tự do (FTA), hàng hóa từ các nước bị áp thuế suất cao sẽ tìm cách chuyển tải bất hợp pháp vào Việt Nam, giả mạo hợp thức hóa xuất xứ Việt Nam, sau đó, xuất khẩu vào thị trường Mỹ, châu Âu… để lẩn tránh mức thuế suất cao do các nước này áp dụng.

Hành vi này dẫn đến nguy cơ hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam bị các nước điều tra, áp thuế chống bán phá giá, thuế tự vệ, thuế trợ cấp ở mức rất cao, gây thiệt hại cho các nhà sản xuất Việt Nam, mất uy tín trên thị trường quốc tế hoặc bị hạn chế xuất khẩu vào các thị trường này nếu bị nước nhập khẩu phát hiện và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.

Cần tăng cường cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong công tác phát hiện, điều tra và xử lý

Đưa ra một số giải pháp nhằm phòng, chống vấn nạn hàng giả, hàng nhái tại Việt Nam, ông Nguyễn Xuân Khương cho rằng, các cơ quan quản lý cần thực hiện thu thập, phân tích thông tin trong nước và ngoài nước để xác định mặt hàng, doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, xâm phạm hành vi vi phạm. Đồng thời, cần rà soát xác định những giao dịch, công ty xuất - nhập khẩu có kim ngạch xuất - nhập khẩu tăng đột biến so với năng lực, quy mô sản xuất để tiến hành thu thập, củng cố thông tin, tiến hành xác minh, điều tra làm rõ dấu hiệu vi phạm.

Đối với ngành Hải quan nói riêng, ông Khương cho biết, Ngành sẽ tăng cường công tác đấu tranh thông qua việc thực hiện các kế hoạch chuyên đề, chuyên án để xác minh làm rõ theo ngành hàng, đối tượng cụ thể. Theo đó, thực hiện điều tra, xác minh làm rõ đối với mặt hàng phụ kiện ống thép, gỗ dán, gỗ ván sàn; mặt hàng xe đạp, xe đạp điện nhập khẩu.... Bên cạnh đó, tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan đối với lĩnh vực xuất xứ hàng hóa để kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm.

Dưới góc độ là đơn vị đại diện bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng, ông Hồ Tùng Bách cho rằng, trong thời gian tới, để hạn chế thấp nhất những hành vi vi phạm, thì cần tăng cường cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong công tác phát hiện, điều tra và xử lý.

Cùng với đó, những vụ việc vi phạm cần được công bố rộng rãi để nâng cao trách nhiệm và có sự chủ động tham gia của các doanh nghiệp. Đồng thời, các cơ quan, ban, ngành cũng như các hiệp hội cần nâng cao nhận thức và tuyên truyền thực hiện nghĩa vụ của người tiêu dùng trong việc phát hiện, đấu tranh với hành vi sản xuất, kinh doanh và tàng trữ hàng giả, hàng nhái.

Để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, ông Lê Huy Anh, Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, để tăng cường xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ cần hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sở hữu trí tuệ, trước hết là Luật Sở hữu trí tuệ. Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực và chất lượng hoạt động xác lập quyền sở hữu trí tuệ của các cơ quan xác lập quyền sở hữu trí tuệ.

Ngoài ra, cần tăng cường số lượng và nâng cao chất lượng thẩm định viên; Tăng cường công tác quản lý và giám sát chất lượng thẩm định, nâng cao tính minh bạch của hoạt động thẩm định cũng như tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức sở hữu trí tuệ./.