Ô nhiễm, ô nhiễm và ô nhiễm

Trung tâm điện lực Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, có bốn dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân đều được Bộ Tài nguyên - Môi trường phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. Đến nay, một trong những nhà máy này là Vĩnh Tân 2 đã xây dựng xong các hạng mục cơ bản và đi vào hoạt động.

Nhiệt điện Vĩnh Tân II có công suất mỗi tổ máy 622 MW. Tính đến thời điểm hiện tại, đây là nhà máy nhiệt điện có tổ máy công suất lớn nhất Việt Nam. Nhà máy do Tập đoàn Điện Khí Thượng Hải của Trung Quốc làm tổng thầu. Nhà máy sử dụng than cám 6A từ Cẩm Phả, Hòn Gai.

Tuy nhiên, trong quá trình chạy thử nghiệm trong những ngày vừa qua Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã gây ra hiện tượng phát tán bụi gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Nguyên nhân bởi thời gian gần đây thời tiết khô hạn nắng nóng kéo dài, tình trạng thiếu nước ngọt trầm trọng xảy ra trên địa bàn nhà máy.

Mặt khác, trong khoảng thời gian từ tháng 12 năm trước đến khoảng tháng 4 năm sau thường xảy ra tình trạng gió mạnh, lốc xoáy tại khu vực. Đặc biệt từ 6h00 ngày 14.4 gió xoáy và lốc mạnh bất thường nên gây tình trạng bụi xỉ, bụi đất phát tán gây ô nhiễm.

Mặt khác, hệ thống cung cấp nước ra bãi thải xỉ của nhà máy và các hệ thống phụ trợ của bãi thải xỉ chưa được hoàn thiện đầy đủ công năng theo thiết kế do một số vướng mắc khâu giải phóng mặt bằng trước đó, đồng thời đường vận hành phục vụ vận chuyển tro xỉ của nhà máy ra bãi thải xỉ đang trong quá trình thi công hoàn thiện, cùng với Dự án mở rộng Quốc lộ 1A đã ảnh hưởng đường vận chuyển tro xỉ, nên thời gian qua, các xe vận chuyển tro xỉ phải tạm thời đi qua đường dân sinh.

Chịu thiệt hại nặng nhất là khu dân cư thôn Vĩnh Phúc, xã Vĩnh Tân. Khu dân cư này nằm ngay dưới bãi xỉ khổng lồ, cách nhà máy chưa đầy 1km. Mỗi khi có gió lớn, người dân phải hứng chịu những trận “bão xỉ” mù mịt.

Sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng, cuộc sống người dân lâm vào cảnh khó khăn. Nguồn nước sinh hoạt hằng ngày cũng không thể sử dụng do ô nhiễm bụi xỉ. Để đảm bảo, nhiều người phải mua nước lọc đóng bình sử dụng cho việc ăn uống.

Người dân nơi đây đã từng phản ánh với nhà máy và chính quyền địa phương về việc ô nhiễm này từ nhiều tháng nay, nhưng tình trạng trên vẫn không được khắc phục.

Chính quyền địa phương cũng đã nhận đơn phản ánh của người dân trong xã. Ủy ban Nhân dân xã Vĩnh Tân đã báo cáo tình hình lên cấp trên, nhưng đến nay vẫn chưa thấy Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân khắc phục.

Ông Nguyễn Thanh Sang, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong cho biết: "Trước tình hình đó, chính quyền địa phương cũng như là huyện kể cả tỉnh cũng đã quan tâm, thành lập nhiều tổ giám sát, các đoàn kiểm tra và yêu cầu Ban quản lý nhà máy nhiệt điện có biện pháp tăng cường việc xử lý môi trường để giảm thiểu thiệt hại. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua vấn đề đó vẫn chưa được khắc phục và xử lý triệt để".

Vì quá bức xúc trước tình trạng này, nên từ ngày 14/4, hàng ngàn người dân đã đổ ra quốc lộ 1A đoạn chạy qua đây, gây ách tắc giao thông Bắc - Nam kéo dài hàng chục km.

Chính quyền và EVN đưa biện pháp khắc phục

Ngay sau khi xảy ra vụ việc dân chúng bức xúc ra chặn đường phản đối Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân II gây ô nhiễm, ông Nguyễn Đình Trung, Chánh Văn phòng, người phát ngôn của UBND tỉnh Bình Thuận, đưa ra cam kết ngay từ ngày 15 tháng 4 nhà máy cho áp dụng những biện pháp bảo vệ môi trường và trong vòng 10 ngày sẽ khắc phục xong tình trạng bãi xỉ than và ống khói gây nên.

Tập đoàn Điện Lực Việt Nam (EVN), đơn vị chủ quản của Tổng Công ty Phát điện 3- chủ đầu tư nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân II, đã cho ngưng ngay lập tức việc đổ xỉ than của nhà máy trong vòng 10 ngày để tập trung xử lý tình trạng phát tán tro bụi. Đồng thời, làm sạch, gia cố đường dân sinh trong thời gian hoàn thiện đường vận hành chính thức, giám sát không cho phép các xe chở xỉ mà không che chắn kỹ lưỡng, tăng cường công tác tưới nước đường vận chuyển tro xỉ và bên trong khu vực bãi thải xỉ với số lượng xe tưới được tăng từ 4 lên 10 xe.

Công tác nghiên cứu tận dụng tro xỉ phát sinh trong quá trình phát điện để làm ra các loại vật liệu xây dựng , giảm tồn trữ sẽ được tiến hành.

Cũng theo EVN công tác dài hạn ngăn ngừa ô nhiễm do nhà máy Nhiệt Điện Vĩnh Tân II và những nhà máy trong thời gian đến là hoàn thành mở rộng cầu nhiệt điện trên Quốc lộ 1A và đường vận chuyển tro xỉ riêng của nhà máy ra bãi thải, cũng như hoàn thiện hệ thống cung cấp nước ra bãi thải xỉ cùng các hệ thống phụ trợ.

Cuối tháng 3 vừa qua, Sở Tài Nguyên- Môi trường tỉnh Bình Thuận trình Ủy ban Nhân dân tỉnh này quyết định xử phạt nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân II vì để ô nhiễm kéo dài, chậm xử lý.

Chính phủ vào cuộc

Sau khi nghe Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) báo cáo về tình hình giải quyết ô nhiễm môi trường của dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu Nhà máy này phải nghiêm khắc kiểm điểm, tuyệt đối không để tái diễn, gây ảnh hưởng tới môi trường, cuộc sống người dân. Đồng thời, Nhà máy có những giải pháp lâu dài, căn cơ, xử lý triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường.

Theo báo cáo từ EVN, chủ đầu tư Tổng công ty Phát điện 3, đến thời điểm này đã triển khai hàng loạt giải pháp yêu cầu theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ đối với vụ việc.

Chủ đầu tư đã khẩn trương thực hiện đúng cam kết với chính quyền và người dân địa phương về việc tổ chức quy hoạch bãi thải xỉ, quy trình vận hành bãi thải xỉ...

EVN khẳng định sẽ thực hiện nghiêm các cam kết để Nhà máy Vĩnh Tân được vận hành an toàn, liên tục và đáp ứng các điều kiện về môi trường tốt hơn.

Từ sự việc trên, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh: Đây là một vụ việc cần phải rút kinh nghiệm rất nghiêm túc cho các dự án xây dựng, công nghiệp.

Xử lý tro xỉ, chất thải là vấn đề được Chính phủ quan tâm, chỉ đạo xử lý từ lâu nhưng để xảy ra vụ việc như những ngày qua là điều mà chủ đầu tư, nhà máy phải nghiêm khắc kiểm điểm và tuyệt đối không được để tái diễn gây ảnh hưởng tới môi trường, cuộc sống người dân.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu nhà máy thực hiện nghiêm các giải pháp trước mắt để xử lý dứt điểm việc tung bụi tro xỉ, nhất là việc thay xe vận chuyển kín, dùng đường nội bộ hạn chế ra quốc lộ, làm đường dẫn nước để tưới, xem xét lại vấn đề quy hoạch bãi thải xỉ của Trung tâm điện lực Vĩnh Tân đảm bảo các yêu cầu về môi trường.

Công ty cũng phải xây dựng đề án chi tiết, xem xét so sánh để có giải pháp xử lý hiệu quả nhất như thải xỉ ướt, thải băng tải kín, bổ sung hệ thống nước biển để cấp nước cho bãi thải xỉ,…

Đặc biệt, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đề cập việc xử lý có tính căn cơ nghiên cứu tận dụng tro xỉ phát sinh trong quá trình phát điện để sản xuất vật liệu xây dựng như ximăng, gạch không nung, bêtông đầm lăn… góp phần bảo vệ môi trường.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, EVN rà soát lại từng nhà máy, đưa ra giải pháp, chỉ đạo từng dự án về vấn đề xử lý tro xỉ này.

Bộ Xây dựng chủ trì cùng Bộ Công Thương tổ chức họp chủ đầu tư tất cả các dự án nhiệt điện từ Quảng Bình trở vào Nam với các nhà máy ximăng. Nội dung là đưa ra điều kiện, tính toán công suất, bài toán kinh tế cụ thể để đảm bảo sản xuất ximăng sử dụng một tỷ lệ nhất định tro xỉ, vừa tiết kiệm năng lượng, vừa giải quyết bài toán tài nguyên, xử lý môi trường./.