Sáng 16/4, Tổng cục Thống kê đã tổ chức Họp báo Tình hình lao động việc làm quý I/2021.

Thị trường lao động chịu tác động tiêu cực do đại dịch Covid-19 bùng phát lần ba

Phát biểu tại buổi Họp báo, ông Phạm Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động cho biết, trong quý 1/2021, thị trường lao động Việt Nam đã hứng chịu những tác động xấu do sự bùng phát lần thứ 3 của đại dịch Covid-19. Mặc dù những nỗ lực khôi phục kinh tế đi đôi với phòng chống dịch đã phần nào cải thiện gam màu xám của tình hình lao động việc làm trong nước, nhưng trong quý I/2021, cả nước vẫn có 9,1 triệu lao động từ 15 tuổi trở lên chịu ảnh hưởng dịch Covid-19, trong đó, nam giới chiếm 51% và số người trong độ tuổi từ 25-54 chiếm gần 2/3.

Ông Phạm Hoài Nam cho biết, do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, 3,1 triệu người bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên. Ảnh: MPI

Trong tổng số 9,1 triệu người bị tác động tiêu cực bởi đại dịch Covid-19, thì có 540.000 người bị mất việc; 2,8 triệu người phải tạm nghỉ/tạm ngừng sản xuất kinh doanh; 3,1 triệu người bị cắt giảm giờ làm hoặc buộc phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên và 6,5 triệu người lao động bị giảm thu nhập.

Theo ông Phạm Hoài Nam, lao động ở khu vực thành thị chịu tác động nhiều hơn khu vực nông thôn, với 15,6% lao động khu vực thành thị và 10,4% lao động khu vực nông thôn chịu ảnh hưởng.

Cùng với đó, nhóm lao động thất nghiệp chịu tác động mạnh mẽ nhất với 36,3% lao động, tiếp đến là lao động có việc làm với 15,5% và 4,3% lao động không hoạt động kinh tế vẫn đang chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi đại dịch.

Xét theo khu vực kinh tế, khu vực ít chịu tác động nhất của đại dịch Covid-19 là nông, lâm và thủy sản với 7,5% lao động chịu tác động tiêu cực của đại dịch. Thứ hai là khu vực công nghiệp và xây dựng có 16,5% lao động bị ảnh hưởng và khu vực dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất có tới 20,4% lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Lực lượng lao động trong quý I/2021 giảm 1,1 triệu người

Đáng chú ý, theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, lực lượng lao động quý I/2021 giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước. Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý I/2021 là 51,0 triệu người, giảm 1,1 triệu người so với quý trước và giảm 180.900 lao động so với cùng kỳ năm trước.

Đánh giá về vấn đề này, ông Nguyễn Huy Minh, Phó Vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động cho biết, xu thế tăng về số lượng lao động của năm sau so với cùng kỳ các năm trước đã không còn là điều hiển nhiên. So sánh với quý trước, sự sụt giảm của lực lượng lao động là xu thế thường quan sát được trong nhiều năm kể cả những năm trước khi xảy ra đại dịch do tâm lý “tháng Giêng là tháng ăn chơi” của nhiều lao động sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Toàn cảnh Họp báo Tình hình lao động việc làm quý I/2021. Ảnh: MPI.

Tuy nhiên, sự bùng phát trở lại của đại dịch Covid-19 ngay trước dịp Tết Nguyên đán đã làm thay đổi xu thế tăng thường thấy so với cùng kỳ các năm trước. Thông thường, theo đà tăng dân số, lực lượng lao động năm sau luôn tăng so với cùng kỳ năm trước.

Song, lực lượng lao động quý I/2021 xuống thấp hơn cùng kỳ năm trước gần 200 nghìn người và thấp hơn cùng kỳ khi chưa có dịch (năm 2019) khoảng 600 nghìn người.

Cùng với đó, sự bùng phát lần thứ 3 của đại dịch Covid-19 làm suy giảm đà phục hồi của thị trường lao động đã đạt được trong 2 quý cuối năm 2020, đồng thời, khiến nhiều người lao động, đặc biệt phụ nữ trở thành lao động có việc làm phi chính thức.

Báo cáo của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, trong quý I/2021, số người thiếu việc làm được ghi nhận là 971.4000 người, tăng 143.200 người so với quý trước.

Thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý I đạt khoảng 6,3 triệu đồng/tháng, tăng 339.000/tháng với quý trước và 106.000/tháng cùng kỳ năm trước.

Số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động gần 1,1 triệu người, giảm 137.000 người so với quý trước và tăng 12.100 người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý I năm nay là 2,42%, tăng 0,08 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.

Tỷ lệ thanh niên không có việc làm và không tham gia học tập hoặc đào tạo trong quý I là 16,3%, tương đương với gần 2 triệu thanh niên, tăng 0,9 điểm phần trăm tương đương tăng 51.600 người so với cùng kỳ năm trước.

Cần những chính sách để thu hút các đối tượng lao động

Theo Tổng cục Thống kê, những con số thống kê về tình hình lao động việc làm quý I/2021 đã phản ánh những khó khăn và biến động của nền kinh tế nói chung và thị trường lao động Việt Nam nói riêng trong thời gian qua. Đây là thách thức rất lớn đối với các nỗ lực của Chính phủ trước chủ trương hoàn thành tốt mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế vừa chiến thắng đại dịch.

Để tháo gỡ khó khăn cho thị trường lao động việc làm, Tổng cục Thống kê đề xuất, cần tích cực nghiên cứu triển khai ngay việc cấp hộ chiếu vaccine, xây dựng các tiêu chí cần thiết để mở cửa thị trường du lịch quốc tế để giúp ngành dịch vụ nói chung và ngành du lịch nói riêng không bỏ lỡ cơ hội để phục hồi và phát triển. Các ngành này phát triển sẽ thu hút lượng lớn lao động tham gia, góp phần tận dụng tốt hơn tiềm năng sẵn có của lao động.

Hiện nay, Việt Nam vẫn còn 3,5 triệu lao động sản xuất sản phẩm nông nghiệp với mục đích chủ yếu để bản thân và gia đình sử dụng. Khoảng 93,5% lao động tự sản tự tiêu không có trình độ chuyên môn kỹ thuật và hơn một nửa trong số họ đang trong độ tuổi lao động. Đây là nguồn tiềm năng vô cùng phong phú có thể tận dụng để phát triển.

Chính vì vậy, Nhà nước cần triển khai những chính sách dành riêng để thu hút đối tượng này tham gia thị trường lao động, một mặt góp phần nâng cao năng suất lao động xã hội nói chung và một mặt giúp cải thiện đời sống của người lao động./.