Phát biểu tại Hội thảo, ông Đoàn Minh Tuấn Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra của Tổng cục Lâm nghiệp cho biết, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang soạn thảo Luật Bảo vệ và Phát triển rừng (sửa đổi). Dự thảo Luật đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp và tới nay đã có bản dự thảo lần 5. Dự thảo Luật Bảo vệ và Phát triển rừng (sửa đổi) có 12 chương, 97 điều. Luật này quy định về quản lý, bảo vệ, phát triển, sử dụng rừng, kinh doanh, chế biến và thương mại lâm sản.

Tuy nhiên, trong các dự thảo này, vai trò, trách nhiệm và sự tham gia của chủ rừng vào việc xây dựng và thực hiện Luật còn nhiều hạn chế.

Ông Quách Đại Ninh, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển rừng, Tổng cục Lâm nghiệp cho biết, trong khuôn khổ dự án ‘Khuyến khích người dân tham gia cải thiện quản trị rừng và giảm nghèo Việt Nam", Hội chủ rừng Việt Nam, Tổng cục Lâm nghiệp và ActionAid đã thực hiện 15 cuộc khảo sát cộng đồng trong tháng 2/2017 tại 5 địa bàn: Cao Bằng, Đắc Lắk, Lâm Đồng, Trà Vinh và Bạc Liêu.

Cần quy định rõ trách nhiệm của chủ rừng trong Luật Bảo vệ và Phát triển rừng sửa đổi

Kết quả khảo sát cho thấy, một số điều quy định về quyền của chủ rừng rất khó áp dụng trong thực tế. Chẳng hạn, chủ rừng được quyền hưởng sản phẩm gia tăng do quản lý bảo vệ rừng, nhưng vì không có số liệu về giá trị của rừng khi giao dẫn đến không biết chủ rừng đã làm tăng được bao nhiêu giá trị để cho phép sử dụng. Chủ rừng phải có kế hoạch phát triển sản xuất được phê duyệt, trong khi phần lớn chủ rừng không thể tự xây dựng được kế hoạch phát triển sản xuất với rừng tự nhiên.

Bên cạnh đó, quyền được đăng ký sở hữu, sử dụng rừng của chủ rừng rất khó thực hiện vì trên các hồ sơ giao rừng thường không ghi cụ thể chỉ tiêu về số lượng và chất lượng rừng được giao mà chỉ là giao đất có rừng.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng cần xác định rõ quyền và trách nhiệm của chủ rừng trong Luật Bảo vệ và Phát triển rừng (sửa đổi). Ông Hứa Đức Nhị, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch VIFORA cho biết, đa số các chủ rừng đều đề nghị tăng thẩm quyền trong việc xử lý vi phạm xâm lấn rừng và đất rừng. Đồng thời, cần có các quy định cơ bản về quy chế quản lý các loại rừng được đưa trực tiếp vào Luật để chủ rừng có thể thực hiện ngay mà không cần đi xin những giấy phép sau này.

Nhiều chuyên gia và các cán bộ địa phương, chủ rừng kiến nghị, cần bổ sung quy định “mọi khu rừng trong diện tích quy hoạch đều được giao cho một chủ rừng cụ thể quản lý” và bỏ quy định “cùng phong tục, tập quán” trong khái niệm thuật ngữ về chủ rừng là cộng đồng. Cùng với đó, đề nghị có quy định về quyền được hưởng lợi từ rừng đối với người dân sống gần rừng. Vì hiện nay, người dân sống gần rừng vẫn tiếp cận với tài nguyên rừng, khai thác các nguồn lợi từ rừng nhưng không theo quy định nào của Nhà nước hay cộng đồng địa phương.

Các ý kiến trao đổi tại Hội thảo sẽ góp phần nâng cao hiệu quả khi Luật được triển khai trong thực tiễn, đồng thời thúc đẩy minh bạch và công bằng trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của cộng đồng trong quản trị rừng tại địa phương./.