Táo bạo ra mắt hãng hàng không du lịch đầu tiên của Việt Nam ngay trong tâm dịch năm 2020-2021, Tập đoàn Vietravel gặp nhiều khó khăn tài chính để cân bằng kinh doanh trong một thế giới nhiều biến động. Thế nhưng Công ty “rã đông tích cực” sau “ngủ đông” bằng việc tái cấu trúc trở thành một tập đoàn du lịch và lữ hành sở hữu hệ sinh thái kinh doanh tuần hoàn với sự hợp tác chặt chẽ trong ngành công nghiệp không khói mũi nhọn của nền kinh tế Việt Nam.

CEO Vietravel: “Ngành du lịch phải xuất phát nhanh để không mất thị trường”
Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc Tập đoàn Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ chia sẻ tại talk show “The Next Power”

Chia sẻ trong tập mới nhất của talk show “The Next Power” sản xuất bởi S-World và VnExpress phát sóng mới đây, Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc Tập đoàn Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ đã nói về hành trình gần 30 năm từ một công ty du lịch với 7 nhân sự trở thành một tập đoàn lữ hành với 1.200 nhân viên cùng hệ thống trên khắp Việt Nam và 6 quốc gia trên thế giới, cũng như cuộc tái sinh khởi động lại cùng ngành du lịch Việt Nam sau đại dịch.

Ngày 15/3 vừa qua, Việt Nam đã chính thức mở cửa du lịch quốc tế, ghi nhận lượng khách quốc tế trong tháng 5 tăng gần 13 lần so với cùng kỳ năm 2021. Tổng thị trường nội địa lũy kế 4 tháng đầu năm cũng đạt 11,5 triệu khách, bằng 98% so cùng kỳ 2019.

“Rõ ràng ta thấy đại dịch là ngủ đông tích cực, đến lúc rã đông cũng phải tích cực”, Nếu không, chuyển đổi chậm, trạng thái chậm sẽ làm doanh nghiệp hụt hơi và không theo kịp yêu cầu thị trường”, ông Kỳ chia sẻ tại The Next Power.

Bài toán tài chính trong giai đoạn “ngủ đông tích cực”

Tại sự kiện Open Talk trong chuỗi Vietnam CEO Forum với chủ đề "Đâu là trận cuối?" vào tháng 10/2021, ông Nguyễn Quốc Kỳ từng chia sẻ rằng, cơn bão đại dịch COVID-19 đã khiến hàng chục máy bay của ngành hàng không phải nằm im trên đường băng, gây ra tổn thất tài chính vô cùng to lớn. Với một hãng hàng không chỉ mới được đưa vào vận hành vào đầu năm 2021 cùng 3 máy bay, ông Kỳ thẳng thắn chia sẻ “Tôi xin nói rằng trong thời điểm này không doanh nghiệp nào dám báo lãi trong kinh doanh, vì có kinh doanh đâu mà lời… Sau dịch chúng ta thấy ngành du lịch, ngành công nghiệp không khói bị tan tác. Nhưng Vietravel biến tất cả những thất thoát, mất mát, thiệt hại đó trở thành kinh nghiệm, bài toán và mục tiêu để giải quyết từng bước, từng ngày”.

Vì nguồn tài chính gần như cạn kiệt, Vietravel do đó ưu tiên tập trung vào những khâu chính, giữ vững khung, bộ phận cốt yếu. Trước dịch, công ty có 64 văn phòng đại diện trên toàn quốc, sau dịch chỉ còn lại 29. Nhân sự cũng phải thu gọn lại, chia sâu hơn, đặc biệt là phải thay đổi một số vị trí nhân sự lãnh đạo. “Thật sự đó là những sự hi sinh”, ông Kỳ nhấn mạnh. “Vietravel phải giải tán, đóng cửa, thậm chí phải cắt bớt ‘chân, tay’ để tập trung nguồn lực cho sự thay đổi”.

CEO Vietravel: “Ngành du lịch phải xuất phát nhanh để không mất thị trường”
Ông Kỳ chia sẻ, doanh nghiệp cần chuẩn bị rất kỹ để khi sau dịch, phải xuất phát nhanh, nếu không sẽ mất thị trường

CEO Vietravel thậm chí tiết lộ Công ty đã phải “cắt rất sâu” để giảm bớt chi phí, dùng nguồn lực đó chuyển về để phục vụ tái cấu trúc.Theo đó phân loại, tính toán hoạt động kinh doanh theo một số nguyên tắc, ví dụ như quy luật 80/20, sau đó quyết định giữ lại thị trường nguồn, còn thị trường điểm đến thì phát triển chậm lại hoặc có thể tạm đóng lại.

Từ đó, Vietravel xác định chiến lược 4 giai đoạn của Công ty cho việc thay đổi gồm: ngủ đông, rã đông, hồi phục và phát triển. Trong giai đoạn ngủ đông, ông Kỳ cho biết dù là một công ty du lịch nhưng tập đoàn tập trung vào việc truyền thông đến các khách hàng của mình những thông điệp, chẳng hạn như chương trình “Happy Mask” khuyến khích ở nhà mùa dịch. Mặt khác, Công ty luôn nhắc lại những kỉ niệm tươi đẹp trước dịch để người dân không bi quan, có thể tích cực hơn trong việc nghĩ về tương lai.

“Chúng tôi có kinh nghiệm sau khủng hoảng là không có doanh nghiệp lớn, nhỏ, không có khách hàng trung thành, tất cả đều ở một vạch xuất phát, thị trường là chân không. Vì thế, chúng tôi phải chuẩn bị rất kỹ để khi sau dịch, chúng tôi phải xuất phát nhanh, nếu không sẽ mất thị trường”, ông Kỳ nói

“Rã đông tích cực” cùng một hệ sinh thái kinh doanh tuần hoàn

Trước dịch, mọi người chỉ biết Vietravel là một công ty du lịch và các hệ sinh thái chưa rõ ràng, nhưng Vietravel sau đại dịch được định vị xây dựng hệ sinh thái đa dạng với 3 lĩnh vực lớn: lữ hành; vận tải - hàng không; thương mại - dịch vụ. Công ty liên kết với rất nhiều tập đoàn, đơn vị từ khách sạn, vận chuyển, dịch vụ tư vấn visa, hướng dẫn viên du lịch, khu vui chơi, ẩm thực .. cùng nhau “rã đông nhanh” và hồi phục trở lại.

Trả lời câu hỏi “Đâu là thay đổi quan trọng và táo bạo nhất, Tổng Giám đốc Vietravel cho rằng, đó là sự thay đổi hoàn toàn nhận thức. “Chúng tôi quan niệm trước và sau dịch khác nhau ở sự thay đổi và hợp tác, phải liên kết, phải chia sẻ hệ kinh doanh của mình ra, liên kết với nhiều bộ phận, đơn vị trong hệ tuần hoàn kinh doanh du lịch, vì đó là ngành công nghiệp”.

Từ sự thay đổi tư duy, cấu trúc bên trong, sản phẩm mới được tạo ra với cách tiếp cận khách hàng mới. Có thể kể đến từ năm 2021, Vietravel Airlines là hãng hàng không đầu tiên có hướng dẫn viên du lịch chịu trách nhiệm thông báo các thông tin du lịch như thời tiết, địa danh, ẩm thực của điểm đến.

CEO Vietravel: “Ngành du lịch phải xuất phát nhanh để không mất thị trường”
Ông Kỳ đánh giá ngành du lịch khi còn khỏe mạnh thì “mỗi người đi một kiểu”, nhưng khi đã bị thương thì sẽ kết nối lại, đó là sự thuận lợi và cần thiết giúp chóng hồi phục hơn.

Ông Kỳ đánh giá ngành du lịch khi còn khỏe mạnh thì “mỗi người đi một kiểu”, nhưng khi đã bị thương thì sẽ kết nối lại, đó là sự thuận lợi và cần thiết giúp chóng hồi phục hơn. Chẳng hạn trước đây Vietravel mạnh về mảng du khách nước ngoài còn du lịch trong nước chỉ ở mức độ trung bình. Tuy nhiên sau dịch thì tập đoàn tập trung các nguồn lực để khai thác toàn bộ sản phẩm, khai thác cảnh đẹp, những giá trị mà trước dịch chưa được quan tâm, chẳng hạn những chương trình như ngắm hoàng hôn, khám phá ẩm thực, khám phá điểm đến, thu hút sự hưởng ứng mạnh mẽ bởi du khách nội địa. Điều này đòi hỏi sự tham gia của toàn bộ ngành công nghiệp du lịch và tạo thành hệ sinh thái tuần hoàn trong kinh doanh.

Bên cạnh đó, Công ty cũng thay đổi rất nhiều vào công nghệ với việc chuyển đổi số. Dù Vietravel bán trên hệ thống online và offline từ lâu, nhưng sau dịch, công ty đóng bớt hệ thống offline và đẩy mạnh online, không chỉ trên web mà còn trên ứng dụng điện thoại cũng như trên 3 sàn thương mại điện tử: Tiki, Shopee, Lazada.

Tất cả những thay đổi trên được ông Kỳ và ban lãnh đạo thực hiện dựa trên đánh giá rằng phải đến từ động lực tự thân của mỗi người trong tập đoàn. Có ý tưởng thay đổi nhưng phải lan tỏa cho toàn bộ nhân viên trong công ty cùng hiểu vì nó ảnh hưởng đến nhịp điệu sống, vị trí công việc, thậm chí quyền lợi của những cán bộ, con người, bộ máy đã được định vị trước dịch.

Đến lúc phải tái cấu trúc ngành du lịch

Báo cáo mới đây của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) đánh giá Việt Nam tăng lên 8 bậc trong xếp hạng Chỉ số Phát triển Du lịch và Lữ hành (TTDI) năm 2021, mức tăng điểm cao nhất trong 117 nền kinh tế trên thế giới. Tuy nhiên với kinh nghiệm gần 40 năm lăn lộn trong ngành, ông Kỳ chia sẻ tại The Next Power rằng du lịch Việt Nam hiện vẫn chưa chuyên nghiệp, vẫn còn “khá nắng mưa”, “theo ý thích và theo khẩu hiệu”, cũng như chưa được đầu tư xứng đáng dù được đưa vào là một trong 3 ngành kinh tế mũi nhọn cùng với nông nghiệp và công nghệ thông tin.

“Bản chất chúng ta nhìn thấy cũng chưa phải là căn cơ, bền vững, chúng ta vẫn “ăn xổi ở thì”, vẫn chưa coi nó là ngành công nghiệp không khói mà chỉ đụng đâu là làm đấy thôi. Giờ này, chúng ta thấy nhiều địa điểm được khai thác hết, nhưng những địa điểm du lịch quy hoạch ở thành phố hoang vẫn chưa khai thác hết, và chúng ta cũng thấy nguồn nhân lực du lịch thiếu đến cỡ nào”, ông Kỳ chia sẻ.

Vị Tổng Giám đốc dẫn chứng vụ việc toàn bộ nền san hô ở Hòn Mun - Nha Trang bị tẩy trắng với sự biến mất của hệ sinh thái và không còn những đàn cá bơi lội. Hòn Mun vốn là vườn sinh cảnh quốc gia nhưng chúng ta khai thác biển, du lịch ở đó quá mức dẫn đến tàn phá. Điều này đã được nói đến 20 năm nay nhưng đến giờ nhận thấy thì đã muộn.

“Bản chất câu chuyện là chúng ta vẫn chưa đánh giá đúng du lịch. Du lịch cần phải thực chất, phục vụ nhu cầu con người. Du lịch thể hiện độ văn minh của một xã hội, sự phát triển của một nền kinh tế và sự ưu việt của một nền văn hóa dân tộc”, ông nhấn mạnh. “Ngành du lịch phải tái cấu trúc lại.”

CEO Vietravel: “Ngành du lịch phải xuất phát nhanh để không mất thị trường”
CEO Vietravel Nguyễn Quốc Kỳ nhấn mạnh ngành du lịch phải tái cấu trúc lại

Sự tái cấu trúc này cần được gắn trong một xã hội sau dịch với các hoạt động trở nên nhanh, ít chạm, an toàn, công nghệ theo đó phải được thay đổi để theo kịp yêu cầu. Khách du lịch cũng đang có sự xuất hiện của nhiều tầng lớp khách mới là giới trẻ, đặc biệt là gen Z (những bạn sinh từ năm 1997 đến 2001), nhóm công chúng đã được làm quen với công nghệ, điện thoại, internet trong 20 năm qua.

Ông Kỳ dự báo thời kỳ “bình thường mới” của ngành du lịch chỉ trở lại vào năm 2024-2025 do thời gian chữa lành phải mất 2-3 năm. Hầu hết các quốc gia sẽ mở cửa du lịch vào khoảng cuối năm 2022, đầu năm 2023 và đặc biệt là 3 thị trường Đông Bắc Á có lượng du khách lớn nhất vào Việt Nam là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Ông cũng đánh giá từ năm 2023-2025 là giai đoạn nền kinh tế Việt Nam được định hình trở lại, tâm lý xã hội và yêu cầu xã hội theo đó cũng được cải thiện hoàn toàn và “khi đó, chúng ta sẽ thấy một thế giới phẳng như năm 2019”.

“Nếu chúng ta không thay đổi nhanh, biến hình nhanh mà còn lưu luyến thì sẽ bị bỏ lại. Chúng tôi phải chuẩn bị rất là kỹ để khi sau dịch, phải xuất phát nhanh, nếu không sẽ mất thị trường”, Tổng Giám đốc Vietravel nói./.