Tỷ lệ chậm thanh toán trái phiếu vẫn tăng

Theo FiinRatings, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong tháng 3/2023 ghi nhận sự đảo chiều trong hoạt động phát hành với tổng cộng 13 lô trái phiếu phát hành thành công có tổng trị giá gần 27.000 tỷ đồng, trong đó đáng chú ý là sự trở lại của các nhà phát hành bất động sản khi có tới 6 lô phát hành từ 5 nhà phát triển bất động sản, giá trị đạt 23.700 tỷ đồng.

Bên cạnh 12 lô TPDN riêng lẻ, có 1 lô trái phiếu phát hành ra công chúng từ Công ty Cổ phần Tập đoàn Masan với giá trị 2.000 tỷ đồng. Tính từ đầu năm, doanh nghiệp này đã phát hành tổng cộng 3 lô trái phiếu ra công chúng với tổng trị giá 3.500 tỷ đồng.

Tình hình phát hành TPDN riêng lẻ đến tháng 3/2023. Nguồn: FiinRatings

Như vậy, giá trị phát hành riêng lẻ trong tháng 3 vừa qua đã tăng gấp 3 lần so với tháng trước và tăng 2,08 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Diễn biễn này cho thấy tín hiệu đảo chiều và gia tăng trở lại trong hoạt động phát hành. Tuy nhiên, chưa thể khẳng định thị trường sẽ sôi động trở lại ngay từ quý II này, mà sẽ cần phải theo dõi một số động thái từ phía nhà quản lý nhằm gỡ khó cho thị trường, phục hồi niềm tin của nhà đầu tư cá nhân.

Tình hình chậm trả TPDN 1 tháng qua. Nguồn: FiinRatings

Bất chấp giá trị phát hành TPDN tăng trở lại, theo FiinRatings tính đến ngày 17/4, thị trường đã ghi nhận 89 tổ chức phát hành chậm thực hiện nghĩa vụ nợ TPDN với tổng giá trị là 113.140 tỷ đồng, tăng 19,8% so với lần cập nhật gần nhất trước đây 1 tháng (17/3/2023). Giá trị trái phiếu chậm trả chủ yếu đến từ các lô TPDN được tái cơ cấu kỳ hạn, tăng 2,12 lần sau 1 tháng và đạt 11.450 tỷ đồng.

Hoạt động mua lại trước hạn tăng mạnh

Quy mô trái phiếu mua lại trước đáo hạn trong tháng 3 vừa qua đạt gần 18.000 tỷ đồng, tăng 3 lần so với tháng trước và tăng gần 2,08 lần so với cùng kỳ năm 2022. Đáng lưu ý, hoạt động mua lại trong tháng qua chủ yếu đến từ các công ty con của MIK Group, bao gồm các Công ty Hakuba, Akata, Yamagata và Azura với giá trị 7.790 nghìn tỷ, chiếm 43,3% tổng khối lượng mua lại toàn thị trường trong tháng qua.

Tình hình thực hiện mua lại TPDN trước hạn. Nguồn: FiinRatings

Mặc dù hoạt động mua lại tiếp tục tăng, tuy nhiên đây là tháng đầu tiên kể từ tháng 10/2022 quy mô mua lại thấp hơn quy mô phát hành, đánh dấu lần đầu tiên sau 5 tháng giá trị thị trường TPDN Việt Nam gia tăng kể từ thời điểm sau khi Nghị định số 65/2022/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế được ban hành. Đây là tín hiệu tốt bước đầu cho vấn đề thanh khoản của các doanh nghiệp phát hành.

Các động thái giảm lãi suất điều hành, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế, Nghị quyết số 33/NQ-CP về tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản, và gần đây nhất là việc lập tổ công tác gỡ vướng cho các dự án của Novaland và DIC Corp đang đem lại tác động tích cực tới thị trường nói chung và ngành bất động sản nói riêng. Đây cũng là tiền đề để thị trường TPDN dần khôi phục trở lại bởi yếu tố pháp lý là rủi ro lớn nhất trên thị trường tín dụng.

Giá trị đáo hạn TPDN riêng lẻ theo tháng của năm 2023. Nguồn: FiinRatings

Áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn lớn, với tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong 9 tháng còn lại của năm 2023 được ước tính ở mức 220.770 tỷ đồng, trong đó các doanh nghiệp bất động sản có số dư trái phiếu sẽ đến hạn ở mức 93.200 tỷ đồng. Tổng dư nợ trái phiếu riêng lẻ đáo hạn trong hai quý sắp tới lần lượt ở mức 36.200 tỷ đồng vào quý II/2023 và 35.400 tỷ đồng vào quý III/2023. Đây là các con số lớn đáng kể so với tổng quy mô tín dụng phục vụ kinh doanh bất động sản, cũng như năng lực tín dụng của doanh nghiệp bất động sản hiện nay.

Sức khỏe tín dụng suy giảm của các tổ chức phát hành

Theo FiinRatings, doanh thu và lợi nhuận của các nhà phát triển bất động sản đã chậm lại từ quý I/2022. Trong quý I/2023, doanh thu giảm 6,46%, lợi nhuận sau thuế giảm tới 38,6% so với cùng kỳ năm trước.

Tăng trưởng lợi nhuận các doanh nghiệp bất động sản vẫn trên đà suy giảm. Nguồn: FiinRatings

Môi trường kinh doanh bất lợi khiến cho tốc độ bán hàng các dự án bị chậm lại. Nhiều doanh nghiệp ghi nhận lượng hàng tồn kho lớn đến từ các dự án đang xây dựng dở dang, số ngày tồn kho tăng gấp đôi từ khoảng 1.000-1.200 ngày trước năm 2020 lên 2.484 ngày (gần 6 năm) vào cuối năm 2022. Chi phí tài chính tăng gấp nhiều lần trong năm qua cũng khiến lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp chỉ bằng 64,91% năm ngoái…/.