Trong thông cáo báo chí do EC công bố ngày 23/10/2017 nêu rõ, quyết định này được đưa ra sau một thời gian dài thảo luận không chính thức với các cơ quan chức năng của Việt Nam từ năm 2012. Ở giai đoạn này, quyết định này không đưa ra bất kỳ biện pháp nào ảnh hưởng đến thương mại. “Thẻ vàng” được coi là một cảnh báo và đưa ra khả năng để Việt Nam có biện pháp khắc phục tình trạng này trong khoảng thời gian hợp lý.

Nếu không có biện pháp hữu hiệu thì hải sản Việt Nam có thể bị phạt thẻ đỏ

Như vậy, đúng như những lo ngại của các doanh nghiệp xuất khẩu hải sản, hải sản Việt Nam chính thức bị giơ “thẻ vàng” và nếu không có biện pháp khắc phục hiệu quả thì nguy cơ bị “thẻ đỏ” là rất lớn. Khi đó, hải sản Việt Nam sẽ bị cấm ở thị trường EU.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), việc nhận “thẻ vàng” có thể gây ra nhiều tác động xấu, ảnh hưởng trực tiếp với việc xuất khẩu hải sản sang EU. Trước hết, xuất khẩu hải sản sang EU sẽ giảm do các khách hàng tại EU rất e ngại việc bị phạt theo quy định IUU của EC. Tên quốc gia bị cảnh báo sẽ được công khai trên các tạp chí và website chính thức của EU; điều này sẽ làm xấu đi hình ảnh, uy tín, thương hiệu của ngành hải sản. Đồng thời các thị trường khác có thể sẽ áp dụng quy định kiểm soát nghiêm ngặt hơn dành cho Việt Nam nếu bị EU phạt thẻ vàng.

Trong thời gian bị “thẻ vàng”, 100% containers hàng hải sản xuất khẩu sẽ bị giữ lại để kiểm tra nguồn gốc khai thác khiến thời gian bị kéo dài, thậm chí từ 3-4 tuần/container. Riêng phí kiểm tra “nguồn gốc” là khoảng 500 bảng Anh/container, chưa kể phí lưu giữ cảng và hệ lụy kinh doanh của đối tác khách hàng. Rủi ro lớn nhất khi đó là tỷ lệ lớn các container hàng bị từ chối, trả lại khá cao và tổn thất có thể lên đến 10.000 Euro/container. Trường hợp như Philippines khi bị thẻ vàng của EU có đến 70% số container bị từ chối trả lại.

Sau khi bị cảnh cáo “thẻ vàng”, ngành hải sản Việt Nam có 6 tháng để phấn đấu lấy lại “thẻ xanh” từ EC. Hiện VASEP và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đưa ra những giải pháp quyết liệt nhằm đáp ứng các yêu cầu của EU.

Trước đó, tại hội nghị “Doang nghiệp hải sản cam kết chống khai thác IUU” do Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) tổ chức chiều 25/09/2017, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Vũ Văn Tám cảnh báo về việc hải sản có khả năng cao bị Liên minh Châu Âu (EU) phạt thẻ vàng về khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).

Đến ngày 20/10/207, trong chuyến công tác sắp tới tại TP. Hồ Chí Minh của Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng Đại diện phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, đại diện phái đoàn đã có một buổi làm việc với lãnh đạo VASEP và Ban điều hành IUU VASEP để cùng trao đổi kỹ hơn về “IUU” và vấn đề thẻ vàng./.