Trả lời chất vấn của nhiều đại Quốc hội về vấn để thẻ vàng đối với ngành thủy sản từ Ủy ban châu Âu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết, EU có luật IUU đưa ra chung cho 28 nước và tất cả các quốc gia khác khi muốn tham gia xuất khẩu thủy sản đến 28 nước của EU. Định chế của cơ chế IUU này là một luật để cấm hành vi khai thác trái phép, khai thác không khai báo và khai báo không đúng. Tóm lại để nhằm một mục đích đảm bảo vệ tài nguyên của đại dương, tài nguyên của biển phát triển một cách bền vững.

“Năm 2011 chính thức chế tài này có hiệu lực, từ đó đến nay 25 quốc gia bị rút thẻ, trong đó có 2 cấp là thẻ vàng, thẻ đỏ. Nếu rút thẻ vàng có nghĩa rằng tất cả những hải sản thủy sản của nước đó mà xuất sang EU sẽ bị kiểm soát 100%, trước người ta chỉ kiểm soát có xác suất . Đây là mức độ như thế. Còn khi anh có nhiều sai phạm không khắc phục được thì rút thẻ đỏ , có nghĩa là 28 nước nó không nhập thủy sản này của họ nữa”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường trả lời chất vấn

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng cho biết, Việt Nam trước đây do hạn chế về mặt tiềm năng, năng lực khai thác của ngư trường và các mặt khác nên có những sai phạm trong đánh bắt ngoài phạm vi hải phận của chúng ta, chuyện này là có. Rồi tổ chức quản lý, khai báo những sản phẩm đó là không đúng với yêu cầu. Do đó, ngày 23/10/2017 chính thức EU đã rút thẻ vàng với Việt Nam. Từ đó đến nay, chúng ta đã tập trung nỗ lực các chương trình hành động các cấp.

Theo ông Cường, tháng 11/2017, Quốc hội đã thông qua Luật Thủy sản, trong đó 9 nhóm kiến nghị của EU đã được đưa vào tinh thần của Luật Thủy sản, đó là một bước chúng ta thực hiện khắc phục. Thủ tướng và Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn cũng đã ban hành 2 nghị định, 8 thông tư để thể hiện tinh thần đó theo yêu cầu nội dung khuyến nghị của EU.

“Chúng ta phải xác định rằng EU kiến nghị 9 nội dung này rất trùng với ta, lợi ích của EU trùng với lợi ích của chúng ta, tức là phải tái cơ cấu lại, một nghề cá tự phát thành một nghề cá có trách nhiệm bền vững, không chỉ nuôi dưỡng tài nguyên đó cho những năm tới mà còn cho lâu dài, cho con cháu chúng ta và quan trọng nhất là đảm bảo hiệu quả cho những đối tượng ngư dân tham gia hoạt động này”, ông Cường nói.

Cùng với đó, Chính phủ thành lập Ban chỉ đạo do Phó Thủ tướng làm Trưởng ban, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan thường trực. Các bộ, ngành và 28 tỉnh thành phải tập trung, trong đó xác định rất rõ trách nhiệm của tỉnh như thế nào, trách nhiệm của doanh nghiệp thế nào, trách nhiệm của ngư dân thế nào. Cho đến nay kết quả chúng ta qua 2 năm làm được điều gì ngoài việc ban hành luật.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Cường cũng thừa nhận, mặc dù hành vi khai thác trái phép, toàn bộ các tuyến của Thái Bình Dương, các quốc đảo không còn vụ vi phạm nào nữa, đó là cố gắng lớn của chúng ta. Nhưng, vi phạm ở vùng biển phía Nam vẫn còn. Cụ thể năm 2019 còn tới 113 vụ, bao gồm hơn 180 ngư dân của chúng ta vẫn còn vi phạm và 8 tỉnh còn vi phạm chỗ này, mà lỗi vi phạm này EU rất gay gắt. Bên cạnh đó, việc thực hiện các bước khác, từ công tác tổ chức, quản lý, khai báo ghi nhận của doanh nghiệp, của ngư dân chúng ta chỗ này cũng chưa được tốt.

“Chính thức hôm nay EU cử một phái đoàn kiểm tra sang tiếp tục kiểm tra lần thứ hai, chúng tôi đang tổ chức và bạn yêu cầu đến giờ phút chót không chỉ địa phương trước chúng ta cũng hoàn toàn đồng tình. Chúng tôi có quan điểm cho rằng, việc các bạn khuyến nghị là trùng với chúng tôi. Chúng tôi phấn đấu để rút thẻ không phải vì riêng các bạn, ở đây, vì một nghề cá bền vững của chúng tôi. Chúng tôi tự xác định trách nhiệm. Do đó, việc sau này trùng với kết quả rút thẻ là một điều mừng để chúng ta thúc đẩy nông sản xuất khẩu. Nhưng, ngay cả khi không có những chuyện đó, chúng ta vẫn phải làm”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.

Theo Bộ trưởng, hàng triệu ngư dân, với 96.606 tàu, trong đó hơn 2.000 tàu lớn với một phạm vi hoạt động lớn, dù chúng ta cố gắng chi đạo cùng một lúc, chúng ta muốn quyết liệt, từ Thủ tướng Chính phủ cho đến các cấp, các ngành, ngư dân, doanh nghiệp nhưng chuyện này không thể thực hiện được trong một sớm một chiều.

“Đã trải qua 2 năm, chúng ta muốn xử lý dứt điểm vấn đề này, nhưng thật sự điều này là rất khó khăn. Bây giờ, chúng ta phải đồng lòng, tiếp tục quyết liệt từ thái độ của Chính phủ, thái độ của bộ, cùng các tỉnh. Rất mong về vấn đề này, chúng ta cùng chung tay thực hiện. Về chương trình, kế hoạch cụ thể, các tỉnh đang làm rồi. Rất mong đến tới đây, các tỉnh sẽ quyết tâm làm tốt hơn, quyết liệt hơn, đặc biệt là các tỉnh”, Bộ trưởng Cường chia sẻ.

Đồng thời, Bộ trưởng Cường yêu cầu, các doanh nghiệp, các nghiệp đoàn và người dân phải chung tay thực hiện.

“Bản thân xuất khẩu thủy sản chỉ vài trăm triệu đô la, không có ý nghĩa nhiều về kinh tế, nhưng là danh dự của Việt Nam. Nếu chúng ta có thể rút được thẻ, thủy sản Việt Nam có thể đi các nước một cách hiên ngang. Tương tự như việc vừa qua cá tra của Việt nam được công nhận. Việc này cũng hướng đến lợi ích lâu dài của con cháu, vì quyền lợi sát sườn của người ngư dân”, ông Cường nói./.