Áp dụng mức phạt 600 triệu đồng

Để kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm của doanh nghiệp về phát hành trái phiếu, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) triển khai các đoàn kiểm tra về tình hình phát hành, cung cấp các dịch vụ liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại một số doanh nghiệp phát hành và công ty chứng khoán.

Theo Bộ Tài chính, 11 tháng đầu năm nay, tổng khối lượng phát hành TPDN đạt trên 495.000 tỷ đồng, trong đó khối lượng TPDN phát hành riêng lẻ chiếm 94,5%, còn lại là TPDN phát hành ra công chúng. Các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp bất động sản là các nhà phát hành lớn nhất trên thị trường, chiếm lần lượt 34% và 27,7% tổng khối lượng phát hành, còn lại là các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ, sản xuất và công ty chứng khoán.

Theo Bộ Tài chính, trên cơ sở kết quả kiểm tra tại 9 công ty chứng khoán và 2 doanh nghiệp phát hành, bước đầu xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 doanh nghiệp phát hành, 1 công ty chứng khoán.

Theo đó, mới đây nhất, ngày 6/12/2021, UBCKNN đã ban hành Quyết định số 837/QĐ-XPVPHC xử phạt 600 triệu đồng đối với Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group (Tầng 3, Trung tâm thương mại Grand Plaza, 117 Trần Duy Hưng, Hà Nội), do chào bán chứng khoán ra công chúng, nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với UBCKNN. Cụ thể, Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group chào bán trái phiếu Happybond.H.20.25.001 với trị giá 8,1 tỷ đồng trong năm 2020 và rất nhiều trái phiếu như: Happybond.H.21.23.001-01, Happybond.H.21.24.002-01, Happybond.H.21.24.003-01, ABOND.AG.H.21.24.002-01, ABOND.AG.H.21.24.002-02, ABOND.AG.H.21.23.003-01…, với tổng giá trị hơn 499,7 tỷ đồng trong giai đoạn từ 18/1/2021 đến 6/8/2021 ra công chúng thông qua phương tiện thông tin đại chúng và cho các nhà đầu tư không xác định, nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với UBCKNN. Cùng với đó, UBCKNN buộc Tập đoàn Apec thu hồi chứng khoán đã chào bán, hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán...

Phạt nặng doanh nghiệp sai phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group triển khai dày đặc các đợt phát hành trái phiếu, nhưng không nộp hồ sơ đăng ký với UBCKNN

Trước đó, UBCKNN cũng phạt Công ty cổ phần Tập đoàn VsetGroup 600 triệu đồng và buộc thu hồi toàn bộ trái phiếu đã phát hành, do chào bán TPDN thông qua phương tiện thông tin đại chúng cho đối tượng nhà đầu tư không xác định mà không đăng ký với UBCKNN.

Bộ Tài chính cho biết, thời gian tới UBCKNN sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp phát hành với quy mô lớn so với vốn tự có, phát hành không có tài sản đảm bảo và phát hành nhiều đợt.

Tăng cường giám sát

Qua công tác quản lý giám sát, Bộ Tài chính nhận thấy thị trường TPDN vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, cần giám sát chặt chẽ để thị trường phát triển lành mạnh. Theo đó, trong số các TPDN phát hành riêng lẻ các tháng đầu năm 2021, TPDN có tài sản đảm bảo chiếm 50,9%; trái phiếu không có tài sản đảm bảo chiếm 49,1%. Trong số 300 doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ trong các tháng đầu năm 2021, thì 207 doanh nghiệp phát hành trái phiếu có tài sản đảm bảo.

Ngày 10/11/2021, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành Thông tư số 16/2021/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán TPDN (có hiệu lực từ 15/1/2022) bao gồm các quy định nhằm giảm thiểu rủi ro đầu tư TPDN của các tổ chức tín dụng.

Tuy tỷ lệ trái phiếu có tài sản đảm bảo cao, nhưng thực tế chất lượng tài sản đảm bảo chủ yếu là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp. Giá trị của các tài sản này thường không định giá được chính xác hoặc có biến động mạnh theo diễn biến thị trường. Trường hợp thị trường bất động sản hoặc thị trường chứng khoán có biến động, giá trị tài sản đảm bảo có thể không đủ để thanh toán gốc, lãi trái phiếu. Tài sản đảm bảo của trái phiếu có thể dùng để bảo đảm cho các khoản vay, khoản phát hành trái phiếu khác của doanh nghiệp, nên nhà đầu tư cần đánh giá kỹ các rủi ro này.

Trên thị trường vẫn có trường hợp doanh nghiệp phát hành TPDN với khối lượng lớn trong khi vốn chủ sở hữu nhỏ, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh lỗ qua các năm. Đặc biệt đối với nhóm bất động sản, trong số hơn 100 doanh nghiệp bất động sản phát hành TPDN riêng lẻ trong năm 2021, có 26 doanh nghiệp ghi nhận lỗ trong 6 tháng đầu năm 2021; tại thời điểm 30/6/2021, hệ số nợ vay trên vốn chủ hữu bình quân của các doanh nghiệp bất động sản niêm yết là 2,5 lần, trong khi tỷ lệ này của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết là 8,1 lần.

Theo Bộ Tài chính, số lượng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp có xu hướng giảm mua trên thị trường sơ cấp TPDN riêng lẻ, nhưng trên thị trường thứ cấp, tỷ lệ nắm giữ của các nhà đầu tư cá nhân vẫn rất cao.

Trước thực trạng trên, 3/12 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có văn bản yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ như: UBCKNN, Vụ Tài chính ngân hàng, Thanh tra Bộ Tài chính, Tổng cục thuế, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp để đảm bảo thị trường TPDN trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro cho nhà đầu tư.

Bộ trưởng Bộ Tài chính yêu cầu UBCKNN, các đơn vị đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, khẩn trưởng xử lý nghiêm và báo cáo Bộ Tài chính kết quả kiểm tra để xử lý. Trường hợp xác định có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư, khẩn trương chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật./.