Tạo sự đột phá, hướng đến hỗ trợ thực chất cho doanh nghiệp
Đó là khuyến nghị của ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tại “Diễn đàn phát triển doanh nghiệp Việt Nam 2018” do Tạp chí Kinh tế và Dự báo (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tổ chức vào sáng ngày 19/06/2018 tại Hà Nội.
Toàn cảnh Diễn đàn
Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã tác động hiệu quả
Phát biểu tại Diễn đàn, TS. Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, bức tranh doanh nghiệp trong 3 năm qua đã có những điểm sáng. Năm 2016, cả nước có hơn 110.000 doanh nghiệp thành lập mới; năm 2017 có gần 127.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập và phong trào khởi nghiệp đang tiếp tục lan rộng, tạo hiệu ứng và chuyển biến tích cực, là kết quả tốt đối với đời sống kinh tế - xã hội...
Riêng 5 tháng đầu năm nay, nền kinh tế đón nhận thêm 52.322 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, số lượng doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể, doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể không có nhiều biến động.
Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh cũng cho biết, với quyết tâm của Chính phủ trong xây dựng một Chính phủ kiến tạo, đổi mới sáng tạo, liêm chính và vì nhân dân, vì doanh nghiệp phục vụ, trong thời gian qua, nhìn từ góc độ của quản lý đăng ký kinh doanh, môi trường đầu tư kinh doanh của nước ta đã có nhiều khởi sắc.
Theo đó, quy trình khởi sự kinh doanh tiếp tục được đơn giản hóa, từ năm 2017 đến nay, quy trình này bao gồm 8 bước và được hoàn thành trong khoảng 12 ngày làm việc, giảm 12 ngày so với năm 2016.
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp (năm 2014), thời gian thực hiện thủ tục đăng ký doanh nghiệp tối đa là 3 ngày làm việc nhưng thực tế, theo thống kê của Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp là 2,36 ngày làm việc trong đó có trên 40 tỉnh thực hiện dưới 2 ngày.
TS. Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh phát biểu tại Diễn đàn
Theo Báo cáo Doing Business của Ngân hàng Thế giới, xét về thời gian thực hiện thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam chỉ sau Singapore (0,5 ngày) và Thái Lan (2,5 ngày).
Tính đến ngày 30/05/2018, tỷ lệ đăng ký hồ sơ qua mạng điện tử của cả nước đạt 58,44%, đồng thời, lệ phí đăng ký doanh nghiệp giảm 50% so với quy định trước đây, từ 200.000 đồng xuống còn 100.000 đồng và miễn 100% nếu doanh nghiệp đăng ký qua mạng điện tử.
Đồng quan điểm với những nét khởi sắc nói trên, ông Phan Đức Hiếu thông tin thêm, năm 2017, năng lực cạnh tranh quốc gia tăng 5 bậc so với 2016, môi trường kinh doanh tăng 14 bậc, chỉ số nộp thuế và bảo hiểm xã hội tăng điểm và có cải thiện mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho biết, trong 12 năm liền, chỉ số gia nhập thị trường liên tục đạt điểm cao nhất trong các báo cáo về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI).
Hơn nữa, môi trường kinh doanh cũng đã được nâng cao chất lượng một bước đáng kể, đáng ghi nhận; nhận được phản hồi tích cực và đồng thuận từ phía dư luận và cộng đồng doanh nghiệp. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp xác nhận thái độ ứng xử của cán bộ cơ quan chức năng với doanh nghiệp thân thiện và nhiệt tình hơn trước, trong khi mức độ chi phí không chính thức của doanh nghiệp tư nhân cũng giảm khá rõ trong năm 2017 vừa qua (từ 66% xuống 59%). Hàng loạt điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành và quy định bất hợp lý đã được cơ quan quản lý rà soát, bãi bỏ mang lại sự hỗ trợ và thuận lợi hóa thiết thực đối với doanh nghiệp.
Ngoài ra, không thể phủ nhận rằng, những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển đã góp phần đẩy mạnh xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo. Bà Phan Hoàng Lan, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học, công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, ở Việt
Song, vẫn còn đó những lo ngại
Bên cạnh những kết quả tích cực, ông Đậu Anh Tuấn cũng thẳng thắn chỉ rõ, thực tế đang bộc lộ một số vấn đề đáng lo ngại, cần nhận diện rõ ràng để khắc phục càng sớm càng tốt.
Đó là tình trạng quy mô trung bình của doanh nghiệp dân doanh ngày càng nhỏ, thiếu sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập và có sự cạnh tranh gay gắt. “Sức khỏe” của doanh nghiệp tư nhân nhìn chung vẫn chưa có sự cải thiện đáng kể. Ngoài ra, mức độ tham gia vào hoạt động xuất khẩu quốc gia, kết quả xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp tư nhân cũng thấp hơn hẳn so với các đơn vị thuộc khu vực khác.
Hiện nay, doanh nghiệp tư nhân phải đối diện với nhiều yếu tố, quy định bất lợi về điều kiện kinh doanh. Ví dụ như: các quy định về diện tích nhà xưởng, trang thiết bị chuyên dùng, quy định về nhân sự trong bộ máy quản lý, điều kiện về vốn hoạt động... trong nhiều trường hợp lại bị đòi hỏi cao hơn, khắt khe hơn so với các đơn vị FDI hoạt động trong cùng lĩnh vực.
"Bên cạnh đó, tâm lý và các ứng xử theo hướng tận thu, yêu cầu gia tăng sự đóng góp của khu vực doanh nghiệp tư nhân vào ngân sách vẫn tồn tại; đồng thời, còn có xu hướng tăng lên tại các cơ quan quản lý. Thuế luôn là gánh nặng, sức ép tài chính rất lớn đối với doanh nghiệp tư nhân…”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.
Phản ánh những khó khăn, hạn chế trong việc triển khai công tác đăng ký kinh doanh hiện nay, TS. Trần Thị Hồng Minh cũng chỉ ra, khung khổ pháp lý về đầu tư kinh doanh còn một số hạn chế dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện công tác đăng ký kinh doanh; khung khổ pháp lý về hậu kiểm chưa được hoàn thiện; công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước đã được chú trọng hơn, nhưng vẫn chưa thực sự hiệu quả và việc thanh tra, kiểm tra tại các địa phương còn nhiều bất cập…
Còn theo ông Phan Đức Hiếu, dù Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo, song quá trình cởi trói cho doanh nghiệp, cụ thể là xóa bỏ các điều kiện kinh doanh, các giấy phép con ở các bộ vẫn còn rất chậm.
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương phát biểu tại Diễn đàn
“Tính đến thời điểm hiện nay, mới chỉ có Bộ Công Thương là hoàn thành việc xóa bỏ các điều kiện kinh doanh, còn các bộ khác vẫn chưa có chuyển biến gì nhiều, có bộ làm có bộ thì chưa. Khi xóa bỏ các điều kiện kinh doanh thì còn liên quan đến cả việc sửa luật, mà hiện nay thách thức lớn nhất chính là thời gian, nên tôi cho rằng rất khó thực hiện”, ông Hiếu nói.
Liên quan đến vấn đề khởi nghiệp, ông Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội tự động hóa Việt Nam chỉ rõ, hiện nay ở Việt Nam, phong trào khởi nghiệp còn nhiều khó khăn do hệ sinh thái khởi nghiệp chưa hoàn chỉnh, đặc biệt, gần như còn thiếu hai thành phần quan trọng là: các quỹ đầu tư mạo hiểm và các cơ sở dịch vụ mạnh.
Cần nỗ lực nhiều hơn nữa
Bàn về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, TS. Trần Thị Hồng Minh khuyến nghị, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả để đốc thúc các bộ, ngành, địa phương tích cực triển khai những nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, học hỏi kinh nghiệm từ các nước trên thế giới để xây dựng một cơ chế đặc thù để duy trì nguồn lực ổn định, phục vụ cho việc vận hành và phát triển hệ thống.
Còn theo ông Phan Đức Hiếu, để tạo đà cho doanh nghiệp phát triển, thì cần phải đẩy mạnh cải cách. “Ở các nước trên thế giới thì có 2 loại cải cách: một là từ dưới lên, tức là do nhu cầu thúc bách từ thực tiễn; hai là cải cách từ trên xuống, tức là tạo ra sức ép từ nội các, từ người đứng đầu Chính phủ”, ông Hiếu nói.
Vị Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương cũng nói thêm, vấn đề là không chỉ cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh, mà phải tạo ra sự đột phá, hướng đến sự hỗ trợ doanh nghiệp thực chất. Điều này đòi hỏi sự quyết tâm, kiên trì liên tục từ các cấp điều hành, Chính phủ đến chính quyền các địa phương, bộ, ngành một cách đồng bộ...
Đặc biệt, cơ quan quản lý cần xác định rõ tâm quan trọng, có tinh chất quyết định của việc lựa chọn biện pháp phù hợp và việc tổ chức để hiện thực hóa mục tiêu, yêu cầu đề ra.
Trong khi đó, TS. Lương Minh Huân, Viện Phát triển doanh nghiệp (VCCI) cho rằng, cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh thông qua việc ổn định kinh tế vĩ mô, gỡ bỏ rào cản nhằm tạo thêm lòng tin cho người làm kinh doanh, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp; xây dựng các chương trình hỗ trợ, khuyến khích phát triển khởi nghiệp có định hướng trong những lĩnh vực ưu tiên, đề cao tính đổi mới sáng tạo và tính quốc tế cao hơn; nhất là cần cải thiện hệ sinh thái khởi nghiệp để thúc đẩy phong trào khởi nghiệp và phát triển kinh doanh ở Việt Nam.
Khuyến nghị về giải pháp phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo ở Việt Nam, ông Nguyễn Quân cho rằng, cần tạo dựng một quốc gia khởi nghiệp dựa trên nguồn tài nguyên chất xám – trí tuệ theo hướng đẩy mạnh, khích lệ sự hình thành các doanh nghiệp dựa trên trí tuệ.
Ông Nguyễn Quân, Chủ tịch Hội Tự động hóa phát biểu tại Diễn đàn
Ở đây, các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo là giải pháp thích hợp để tăng tốc phát triển đất nước trong giai đoạn phát triển sắp tới.
Tuy nhiên, để làm được điều này, theo Chủ tịch Hội Tự động hóa, thì còn rất nhiều việc phải làm với một tinh thần rất quyết liệt và tập trung cao độ. Theo đó, việc đầu tiên đó chính là tạo dựng môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Cùng với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật cho khởi nghiệp và tạo dựng các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp, ngay từ bây giờ, việc đầu tiên cần làm là thí điểm cho ra đời và vận hành quỹ đầu tư mạo hiểm sử dụng ngân sách nhà nước, thí điểm xây dựng một trường đại học khởi nghiệp (mô hình liên kết cung - cầu và thương mại hóa tài sản trí tuệ). Từ đó, tiến tới xây dựng một thành phố khởi nghiệp và trong tương lai không xa hy vọng Việt
Trong khi đó, bà Phan Hoàng Lan cũng đề xuất, cần nâng cao năng lực, liên kết hoạt động của các thành phần hệ sinh thái khởi nghiệp theo hướng: tăng cường hỗ trợ các hoạt động đào tạo, nâng cao năng lực cho các cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp. Đồng thời, triển khai cơ sở ươm tạo, khu vực làm việc chung cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tăng cường các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, cũng như phát triển khởi nghiệp sáng tạo dựa trên các mũi nhọn dựa vào lợi thế cạnh tranh địa phương và vùng, tăng tính đổi mới sáng tạo, khuyến khích áp dụng công nghệ mới, công nghệ 4.0 theo xu hướng quốc tế, đáp ứng được yêu cầu có khả năng mở rộng ra thị trường quốc tế…/.
Bình luận