Thông tin trên được đưa ra trong Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam 2023 vừa được Bộ Công Thương công bố.

Báo cáo là tài liệu chính thức của Bộ Công Thương về tình hình xuất nhập khẩu của từng nhóm mặt hàng, thị trường, tình hình tận dụng các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) và công tác quản lý hoạt động xuất nhập khẩu.

Báo cáo Xuất nhập khẩu trong những năm qua đã cung cấp thông tin minh bạch, có hệ thống, được các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức nghiên cứu và đào tạo quan tâm, tín nhiệm và đánh giá cao.

Cán cân thương mại hàng hóa năm 2023 xuất siêu 28,3 tỷ USD.

Báo cáo cũng nêu rõ, năm 2023 là năm khó khăn đối với kinh tế Việt Nam trước tác động từ cả bên trong và bên ngoài. Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, do đó chịu tác động mạnh từ suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, sụt giảm tổng cầu, biến động thị trường và điều chỉnh chính sách của các nền kinh tế lớn, nhất là chính sách lãi suất, tỷ giá. Các động lực tăng trưởng chính của Việt Nam như: đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng trong nước gặp nhiều thách thức.

Những khó khăn từ cả nguồn cung nguyên vật liệu và nhu cầu tiêu dùng hàng hóa đã tác động làm suy giảm kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong năm 2023. Theo số liệu sơ bộ, kim ngạch xuất khẩu đạt 354,7 tỷ USD, giảm 4,6% so với năm trước, nhập khẩu đạt 326,4 tỷ USD, giảm 9,2% so với năm trước.

Trong bối cảnh xuất khẩu sang các thị trường lớn đều sụt giảm, kim ngạch xuất khẩu sang các nước châu Phi, Đông Âu, Bắc Âu, Tây Á tăng. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường các nước châu Phi đạt khoảng 3 tỷ USD, tăng 4,5% so với năm 2022; xuất khẩu sang thị trường Ả rập Xê út đạt 1,1 tỷ USD, tăng 57,5%; sang thị trường UAE đạt 4,0 tỷ USD, tăng 4,3%.

Điều hành, khai thông hiệu quả hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc, hàng hóa cơ bản không bị ách tắc, kể cả lúc cao điểm thời vụ, góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Nhờ việc mở cửa trở lại sau một thời gian dài áp dụng chặt chẽ các biện pháp phòng dịch Covid-19, xuất khẩu sang thị trường này đạt 49,6 tỷ USD, tăng 5,1% so với năm 2022.

Cơ cấu các mặt hàng nhập khẩu tiếp tục được duy trì ổn định, nhập khẩu chủ yếu phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu. Trị giá nhập khẩu nhóm hàng cần nhập khẩu phục vụ sản xuất, tiêu dùng trong nước đạt 288,5 tỷ USD, chiếm tỷ trọng khoảng 88,4% tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước.

Theo Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam 2023, 10 tỉnh có kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu cả nước năm 2023 lần lượt là: TP. Hồ Chí Minh; Bắc Ninh; Bình Dương; Hải Phòng; Thái Nguyên; Bắc Giang; Đồng Nai; Hà Nội; Phú Thọ; Vĩnh Phúc.

10 tỉnh có kim ngạch xuất khẩu thấp nhất lần lượt là: Lai Châu; Điện Biên; Sơn La; Bắc Kạn; Ninh Thuận; Cao Bằng; Đắc Nông; Hà Giang; Quảng Bình; Tuyên Quang.

Báo cáo cũng điểm tên 5 địa phương có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tăng cao nhất so với năm 2022, cụ thể, Lạng Sơn tăng 107%; Hà Giang tăng 65,8%; Hà Tĩnh tăng 49,7%; Cao Bằng tăng 42,7%; Hà Nam tăng 35,8%.

Ở chiều ngược lại, 5 địa phương có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu giảm mạnh nhất so với năm 2022 gồm: Điện Biên giảm 47,4%; Cà Mau giảm 29%; Lai Châu giảm 22,6%; Thừa Thiên Huế giảm 18,8% và Bạc Liêu giảm 15,8%.

Qua 8 năm xuất bản, Báo cáo xuất nhập khẩu Việt Nam 2023 đã tập hợp tương đối đầy đủ không chỉ riêng các hoạt động xuất nhập khẩu, mà cả các hoạt động quản lý của các cơ quan trực thuộc Bộ Công Thương và các bộ, ngành khác.

Nhìn chung, theo đánh giá của Bộ Công Thương, Báo cáo Xuất nhập khẩu 2023 không chỉ đưa ra thông tin về thị trường xuất khẩu, kết quả xuất khẩu, mà còn có các thông tin về chính sách mới của thị trường nhập khẩu. Đây là những thông tin mà các doanh nghiệp sẽ rất quan tâm, tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu trong năm mới này, các doanh nghiệp có thể nắm bắt để có thể triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó là tình hình thực thi các FTA, như: EVFTA, CPTPP, UKVFTA, RCEP; các quy tắc xuất xứ hàng hóa; công tác triển khai đàm phán, ký kết, nâng cấp các FTA; một số điểm mới trong triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, hoạt động xuất nhập khẩu… Tương tự như vậy, với các văn bản quy phạm pháp luật trong nước, Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam 2023 cũng rất chú trọng nội dung này.

Trên thực tế, những quy định liên quan đến xuất xứ hàng hóa, FTA… những năm trước đây, Báo cáo thường đưa ra số liệu về tình hình thực hiện. Tuy nhiên, càng về những báo cáo sau này, Bộ Công Thương ngày càng chú trọng, trau chuốt trong việc đưa ra các thông tin quy định mới và cụ thể hơn. Đây là những thông tin quan trọng, giúp doanh nghiệp có thể nắm bắt, triển khai và thực hiện xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu của mình./.