Bà Caitlin Wiesen cho rằng, báo cáo PAPI 2020 là thước đo quan trọng để các tỉnh, thành phố xem xét và cải thiện hơn nữa hiệu quả hoạt động

Chỉ số PAPI - hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh - là một công cụ phản ánh hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật liên quan đến người dân, với sự tham gia của người dân trong giám sát hiệu quả hoạt động của chính quyền, được thực hiện từ bên ngoài khu vực Nhà nước lớn nhất ở Việt Nam hiện nay. Trong suốt 12 năm qua (kể từ năm 2009 đến nay), đã có tới 146.233 lượt người dân được chọn ngẫu nhiên trên phạm vi toàn quốc đã tham gia đánh giá hiệu quả quản trị và hành chính công ở nhiều lĩnh vực và ở tất cả các cấp chính quyền, dựa trên trải nghiệm của họ trong tương tác trực tiếp với chính quyền.

Theo kết quả Báo cáo PAPI 2020, kể từ năm 2016, lĩnh vực kiểm soát tham nhũng trong lĩnh vực công đã được cải thiện đáng kể qua từng năm. Trách nhiệm giải trình với người dân cũng từng bước được cải thiện trong nhiệm kỳ 2016-2021. Ngày càng có nhiều người dân tương tác với chính quyền cấp cơ sở, nhất là với trưởng thôn/tổ trưởng dân phố và đại biểu hội đồng nhân dân. Trong khi đó, điểm số của những lĩnh vực Tham gia của người dân ở cấp cơ sở và thủ tục hành chính công cho thấy có sự giảm sút.

Phát biểu tại Hội nghị, bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam cho biết, những phát hiện nghiên cứu nổi bật từ Báo cáo PAPI 2020 là hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương trong hai nhiệm kỳ (2011-2016 và 2016-2021); trải nghiệm tiếp cận dịch vụ công của người tạm trú tại các tỉnh tiếp nhận nhiều nhập cư; quan điểm của cử tri về vai trò lãnh đạo của phụ nữ. Được công bố đúng vào thời điểm Chính phủ bắt đầu một nhiệm kỳ mới, Báo cáo PAPI 2020 cung cấp dữ liệu sâu rộng về trải nghiệm người dân trong quá trình tương tác với bộ máy chính quyền các cấp của 63 tỉnh, thành phố. Đồng thời, đây cũng là thước đo quan trọng để các tỉnh, thành phố xem xét và cải thiện hơn nữa hiệu quả hoạt động ở 8 lĩnh vực quản trị và hành chính công.

Báo cáo PAPI năm 2020 cho thấy, sự tham gia của người dân và nỗ lực chống tham nhũng có mối liên hệ tích cực với hiệu quả phòng chống đại dịch COVID-19.

Bà Robyn Mudie, Đại sứ Australia tại Việt Nam bày tỏ sự vui mừng khi nhận thấy có sự cải thiện trong hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam. Sự cải thiện này có thể đã góp phần giúp Việt Nam ứng phó thành công với đại dịch COVID-19. Báo cáo PAPI 2020 cho thấy, có mối tương quan tích cực giữa quản trị tốt và hiệu quả trong ứng phó với đại dịch. Hay nói cách khác, quản trị tốt rất quan trọng.

Đại sứ Australia tại Việt Nam nhấn mạnh, trong thời gian tới, với quản trị công tốt, Việt Nam sẽ ứng phó hiệu quả với những tình huống khẩn cấp bất ngờ khác.

Báo cáo PAPI 2020 gồm 8 nội dung, đã chỉ ra rằng, vấn đề di cư đang trở thành mối quan tâm lớn ở Việt Nam

Theo Báo cáo PAPI 2020, 3 chỉ số nội dung: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; Cung ứng dịch vụ công; Quản trị môi trường có điểm chỉ số sụt giảm nhẹ so với kết quả năm 2019.

Còn 2 chỉ số nội dung có xu hướng thay đổi tích cực là Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công và Thủ tục hành chính công. Cụ thể, ở chỉ số nội dung Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công, có tới 18 tỉnh, thành phố có điểm tiến bộ rõ rệt so với kết quả năm 2019 (chỉ có 6 tỉnh có mức sụt giảm đáng kể so với năm 2019). Với chỉ số nội dung Thủ tục hành chính công, có 9/16 tỉnh, thành phố dẫn đầu ở phía Bắc, 7 tỉnh ở phía Nam.

Một nội dung đáng chú ý là số người trả lời cho rằng, đói nghèo là vấn đề hệ trọng nhất vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất (chiếm gần 18%) trong khảo sát năm 2020. Mặc dù vậy, kết quả so sánh với năm 2019 cho thấy, tỷ lệ này có xu hướng giảm (năm 2019 là hơn 24%). Tỷ lệ người dân quan ngại về môi trường cũng giảm trong năm 2020 chỉ còn hơn 4% (năm 2019 là gần 9%).

Đáng chú ý, trước thềm bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2021, Báo cáo PAPI 2020 có phân tích về lựa chọn của cử tri khi bầu ứng cử viên cho các vị trí dân cử ở cấp quốc gia và cấp tỉnh. Kết quả cho thấy, cử tri có xu hướng chọn ứng cử viên nam hơn ứng cử viên nữ, nhất là khi bầu chọn trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố.

Ngoài ra, cử tri có xu hướng chọn ứng cử viên nam đã lập gia đình hơn, trong khi cũng là ứng cử viên đã lập gia đình, nhưng ứng cử viên nữ lại ít có khả năng được bầu chọn hơn.

Báo cáo cũng cho thấy, những lĩnh vực phụ nữ quan tâm khác với nam giới. Phụ nữ quan tâm nhiều hơn đến công tác xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe và giáo dục. Phụ nữ ít tham gia vào quá trình ra quyết định ở địa phương và ít tiếp cận với internet và các dịch vụ chính phủ điện tử hơn. Những khác biệt này nêu bật sự cần thiết phải có đại diện công bằng trong các cơ quan dân cử.

Đánh giá về vấn đề này, ông John McCullagh, Đại sứ Ireland tại Việt Nam cho rằng, phụ nữ tham gia các vai trò lãnh đạo trong khu vực công rất cần thiết, vì quan điểm và tiếng nói của phụ nữ trong quá trình ra quyết định rất quan trọng. Đại sứ Ireland tại Việt Nam hy vọng, phụ nữ Việt Nam sẽ tham chính bình đẳng hơn với nam giới để họ có thể đại diện cho lợi ích của phụ nữ.

Bên cạnh đó, Báo cáo PAPI 2020 cũng chỉ ra rằng, vấn đề di cư đang trở thành mối quan tâm lớn ở Việt Nam, vì các lý do, như: sinh kế (yếu tố kinh tế), tác động của biến đổi khí hậu… Hai địa điểm được người dân di cư lựa chọn nhiều nhất là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Có tới 22% số người trả lời chọn TP. Hồ Chí Minh là nơi họ mong muốn chuyển đến, gấp đôi so với tỷ lệ mong muốn di chuyển tới Hà Nội. Tiếp đó lần lượt là tỉnh Lâm Đồng (5,6%), TP. Đà Nẵng, Cần Thơ (5%)…

Đồng thời, Báo cáo cho thấy, người dân di cư có xu hướng nghèo hơn và có ít tài sản hơn, thu nhập thấp hơn so với người dân thường trú và họ thường là phụ nữ. Vì vậy, trải nghiệm của người dân di cư rất khác so với người dân thường trú trong cùng một địa bàn dân cư.

Bà Caitlin Wiesen cho rằng, để thu hẹp những khoảng cách này, các tỉnh tiếp nhận người di cư trong nước cần tập trung giải quyết nhu cầu về thông tin và những mong đợi của tất cả mọi người dân, cả thường trú và tạm trú. Nỗ lực xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cấp thẻ căn cước công dân số hóa hiện nay là những bước đi đúng hướng của Chính phủ. Một mã số nhận dạng thống nhất sẽ tạo điều kiện cho người dân có thể tiếp cận quản trị và dịch vụ công một cách bình đẳng, bất kể nơi cư trú của họ trong phạm vi Việt Nam.

Báo cáo PAPI năm 2020 cho thấy, sự tham gia của người dân và nỗ lực chống tham nhũng có mối liên hệ tích cực với hiệu quả phòng chống đại dịch COVID-19.

Theo kết quả xếp hạng PAPI 2020, trong năm 2020, không có tỉnh, thành phố nào trong số 63 tỉnh, thành phố nằm trong nhóm đạt điểm cao nhất ở cả 8 chỉ số đánh giá. Phần lớn các tỉnh trong nhóm 16 tỉnh, thành phố đạt điểm cao nhất ở Chỉ số PAPI 2020 tổng hợp tập trung ở các vùng Đông Bắc, Bắc Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Còn 16 tỉnh thành phố nằm trong nhóm thấp nhất tập trung ở vùng Tây Bắc, Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ.

Trong đó, hai thành phố lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh nằm trong nhóm có xếp hạng thấp.

Cụ thể, Thủ đô Hà Nội nằm trong nhóm 16 tỉnh, thành phố có xếp hạng thấp nhất cả nước với 41,629 điểm. Hà Nội có điểm số thuộc nhóm thấp nhất ở các chỉ số: Thủ tục hành chính công (7,169 điểm); Quản trị môi trường (2,959 điểm). Ở nhóm chỉ số: Công khai, minh bạch; Trách nhiệm giải trình với người dân; Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công; Cung ứng dịch vụ công, thì cũng chỉ đạt mức điểm trung bình thấp.

TP. Hồ Chí Minh cũng nằm trong nhóm 15 tỉnh, thành phố có xếp hạng trung bình thấp với 41,985 điểm. Trong đó, điểm các chỉ số số thuộc nhóm thấp, như: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở (4,445 điểm); Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công (6,363 điểm); Quản trị môi trường (2,82 điểm)…/.