Đây là thông tin được ông Nguyễn Văn Tỉnh, Phó Tổng cục trưởng Thuỷ lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết tại buổi họp “Thông tin về tình hình hạn hán và xâm nhập mặn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long” tổ chức chiều ngày 05/04, tại Hà Nội.

Theo Tổng Cục Thủy lợi, việc vận hành gia tăng của thủy điện Trung Quốc đã có ảnh hưởng về đến Việt Nam vào khoảng ngày 04/04/2016. Cụ thể, từ ngày 15/03, phía Trung Quốc đã thông báo với các nước liên quan lưu vực sông Mekong về phương án cấp nước khẩn cấp cho vùng hạ lưu thông qua thủy điện Cảnh Hồng với lưu lượng bình quân là 2.000 m3/giây.

Từ 8 giờ ngày 15/03 đến nay, lượng nước chảy từ hồ chứa nước Cảnh Hồng thực tế đo được là 2.200 m3/giây, gấp từ 3-3,5 lần so với lưu lượng nước tự nhiên và tăng hơn so với phương án ban đầu là 10%.

Người dân vùng ĐBSCL đang chống chọi với hạn hán và xâm nhập mặn

Việc vận hành gia tăng của thủy điện Trung Quốc, với lưu lượng xả tăng và việc xả nước của các thủy điện dòng nhánh thuộc Lào về đến Việt Nam (mất thời gian khoảng 8-10 ngày), được xem là nước sẽ về cùng với đợt nước về từ Trung Quốc đã gia tăng lượng nước ngọt cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long từ ngày 04/04. Theo đó, từ ngày 07/04 trở đi vùng Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bắt đầu đẩy mặn hiệu quả .

Theo số liệu của Ủy hội sông Mekong quốc tế (MRC), từ tháng 03 các trạm ở đầu nguồn và dòng chính Mekong mực nước bắt đầu tăng. Cụ thể, tại trạm Chiang Sean ở đầu nguồn sông Mekong (theo dõi nguồn nước xả phía Trung Quốc về) dòng chảy tăng từ ngày 12-14/03 và ổn định từ đó đến nay ở mức 3,24-3,41m; tăng khoảng 1m so với ngày 11/03, nhưng dòng chảy trung bình vẫn thấp hơn cùng kỳ năm ngoái.

Dự kiến, tổng lượng nước về đến Việt Nam cho cả đợt xả tại Tân Châu và Châu Đốc (hai cửa ngõ đầu vào trên sông Tiền và sông Hậu ở trên sông Mekong vào Đồng bằng sông Cửu Long) hết tháng 04 sẽ đạt khoảng 1,44 tỷ m3. Đây là một lượng nước rất đáng kể để Việt Nam giải quyết bài toán hạn và có thể hỗ trợ được việc đẩy mặn trước mắt.

Chủ trì buổi họp, ông Nguyễn Văn Tỉnh, thông báo, cho đến nay, vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã có nước ngọt. Như vậy trong tháng 04, các tỉnh ven sông Cửu Long trong phạm vi cách biển từ 25-40 km sẽ có nước ngọt khi triều thấp, chân triều. Dự báo trong giai đoạn từ ngày 04/04-12/04 vùng cửa sông Cửu Long, mặn tiếp tục biến động nhẹ nhưng không sâu.

“Do đó, để tận dụng nguồn nước ngọt này, đề nghị các địa phương tập trung tối đa phương tiện để lấy ngọt (để dùng cho thời kỳ sau đó đến tháng 6,7) trong đó đặc biệt chú ý là mở các cống (ở các hệ thống ngọt hóa Gò Công, Nam Mang Thít…) và bơm khi nước ngọt xuất hiện. Khi thực hiện việc lấy nước cần kiểm tra độ mặn của nguồn nước” ông Tỉnh nêu rõ.

Về các giải pháp triển khai ứng phó với hạn, mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy lợi Nguyễn Văn Tỉnh cũng cho biết, công tác cần quan tâm hiện nay là tiếp tục theo dõi, cập nhật các kịch bản biến đổi khí hậu, tăng cường giám sát dự báo nguồn nước để có các giải pháp ứng phó kịp thời.

Bên cạnh đó, rà soát quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội các vùng về thủy lợi, sản xuất nông nghiệp, các vùng sản xuất công nghiệp, thủy sản phù hợp với tình hình biến đổi khí hậu. Đồng thời điều chỉnh cơ cấu mùa vụ, cơ cấu cây trồng vật nuôi, thủy sản; khuyến khích người dân áp dụng công nghệ tưới tiên tiến tiết kiệm nước. Thêm vào đó, bằng mọi biện pháp cần đầu tư xây dựng công trình thủy lợi, đặc biệt công trình mang tính chất kiểm soát ngăn mặn liên vùng, đồng thời cần nghiên cứu những nơi có thể xây dựng hồ chứa cho vùng.

Về lịch xuống giống vụ Hè Thu, theo Cục Trồng trọt, dự báo các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long hạn hán có thể kéo dài đến tháng 06, dự kiến sẽ có khoảng 500.000 ha lúa không được xuống giống đúng thời vụ. Hiện, Cục đã chỉ đạo xuống giống khoảng 350.000 ha, trong đó, thời vụ gieo cấy trọng tâm từ tháng 04 đến đầu tháng 05. Bởi vậy, thời điểm này, công tác dự báo xâm nhập mặn rất quan trọng, cần được quan tâm kịp thời./.