TS. Nguyễn Thế Vinh

Học viện Chính sách và Phát triển

Email: vinh.nt@apd.edu.vn

Tóm tắt

Đấu thầu bền vững đã trở thành xu thế chung của các quốc gia trên thế giới và được tích hợp vào mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc. Tại Việt Nam, hoạt động đấu thầu bền vững đã được định hướng và khuyến khích triển khai, tuy nhiên còn tồn tại nhiều hạn chế và thách thức khi triển khai trên thực tiễn. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng quy trình đấu thầu bền vững của Úc, một quốc gia thành công trên thế giới trong lĩnh vực đấu thầu bền vững có ý nghĩa quan trọng trong triển khai đấu thầu bền vững ở Việt Nam.

Từ khóa: Đấu thầu bền vững, quy trình đấu thầu, Úc, Việt Nam.

Summary

Sustainable procurement has become a global trend and is integrated into the United Nations’ Sustainable Development Goals. In Vietnam, sustainable procurement practices have been oriented and encouraged for implementation; however, numerous limitations and challenges remain in practice. In this context, studying Australia's experience in developing a sustainable procurement process, as a country that has achieved notable success in this area, holds significant relevance for Vietnam's efforts in promoting sustainable procurement.

Keywords: Sustainable procurement, procurement process, Australia, Vietnam

GIỚI THIỆU

Trên thực tế, hoạt động đấu thầu bền vững (ĐTBV) đã được định hướng và khuyến khích triển khai ở Việt Nam. Cụ thể tại Điều 10, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 chỉ ra một trong những đối tượng được hưởng ưu đãi trong đấu thầu lựa chọn nhà thầu bao gồm “b. Sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường”. Điều này tạo điều kiện khuyến khích các nhà thầu cải tiến quy trình sản xuất theo hướng thân thiện hơn với môi trường, từ đó tăng khả năng trúng thầu. Nghị định 24/2024/NĐ-CP nêu rõ “ĐTBV bao gồm 03 yếu tố quan trọng về môi trường, xã hội, kinh tế được lồng ghép vào quá trình lựa chọn nhà thầu: lập kế hoạch tổng thể lựa chọn nhà thầu (nếu có), kế hoạch lựa chọn nhà thầu, lập thiết kế, lập hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu, đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng”. Tuy nhiên, tại các thông tư hướng dẫn lập hồ sơ mời thầu chưa có hướng dẫn cụ thể cho các Chủ đầu tư, Bên mời thầu có thể áp dụng và triển khai ĐTBV.

Theo báo cáo của Bộ năng lượng, tài nguyên, môi trường, nguồn nước và biến đổi khí hậu của Úc, chính phủ Úc đã phải chi tới 75 tỷ đô la, tương đương 17% GDP của Úc cho hoạt động mua sắm công trong năm 2022-2023. Đồng thời, hoạt động mua sắm công của chính phủ Úc đóng góp tới 15% lượng khí thải nhà kính trên phạm vi toàn cầu (DCCEEW, 2024). Trong bối cảnh đó, Chính phủ Úc đã chính thức ban hành Chính sách ĐTBV có hiệu lực từ 1/7/2024 áp dụng cho hoạt động mua sắm đầu tư công tại Úc. Tuy nhiên, trước đó vào tháng 4/2024, chính phủ Úc đã ban hành Hướng dẫn quy trình ĐTBV để đảm bảo các nhà sản xuất nắm rõ quy trình và một số yêu cầu mua sắm công bền vững sắp được triển khai trong thời gian tới (OECD, 2024). Do vậy, việc nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng quy trình ĐTBV của Úc có ý nghĩa thực tiễn quan trọng đối với Việt Nam trong việc triển khai khai ĐTBV một cách bài bản và hệ thống tại Việt Nam trong giai đoạn tới.

KINH NGHIỆM XÂY DỰNG QUY TRÌNH ĐTBV TẠI ÚC

ĐTBV là một phương thức đấu thầu, trong đó các yếu tố về môi trường, xã hội và kinh tế được tích hợp vào quá trình lựa chọn nhà thầu, nhằm đạt được mục tiêu PTBV. Khái niệm này không chỉ chú trọng vào chi phí thấp nhất mà còn xem xét các tác động lâu dài của dự án đối với cộng đồng, môi trường và nền kinh tế (DCCEEW, 2024). Để đạt được mục tiêu ĐTBV, chính phủ Úc đã xây dựng một quy trình ĐTBV chặt chẽ nhằm đạt hiệu quả đầu ra ở cả ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường. Quy trình ĐTBV tại Úc gồm 6 bước (Hình).

Hình: Quy trình đấu thầu bền vững của Úc

Nguồn: Tác giả tổng hợp

Bước 1: Lồng ghép tính bền vững về môi trường vào hoạt động đấu thầu

Chuẩn bị

Bên mời thầu cần xác định có cần thiết đấu thầu đối với hàng hóa, dịch vụ này không? Liệu có biện pháp khác thay thế đem lại hiệu quả tương tự như tân trang, sửa chữa, tái sử dụng, thuê tài chính hoặc thuê hoạt động không? Sau khi xác định được hoạt động đấu thầu là cần thiết, bên mời thầu cần xác định các kết quả đầu ra bền vững về môi trường dựa trên các tiêu chí sau: (i) Giảm thiểu phát thải khí nhà kính, (ii) Tăng tính tuần hoàn, (iii) Lợi ích hoặc cải thiện môi trường, (iv) Giảm thiểu chất thải ra đất. Sau đó, bên mời thầu cần kiểm tra các chính sách và quy trình liên quan tới tính bền vững về môi trường của bên mời thầu, liên hệ với Trung tâm hỗ trợ và tài nguyên ĐTBV của Khối thịnh vượng chung để được hỗ trợ kỹ thuật. Đồng thời, nghiên cứu các trường hợp thành công trong ĐTBV đã được thực hiện trong thời gian qua và xem xét các cơ hội đổi mới như thay đổi quy trình, vật liệu sử dụng hoặc loại hàng hóa đấu thầu.

Xác định nhu cầu đối với hàng hóa và dịch vụ

Bên mời thầu cần cân nhắc lại nhu cầu mua sắm hàng hóa và dịch vụ công tránh lãng phí đồng thời áp dụng chiến lược quản lý nhu cầu để tránh việc mua sắm hàng hóa và dịch vụ không cần thiết. Chiến lược này được xây dựng dựa trên các nguyên tắc sau: chỉ mua sắm hàng hóa và dịch vụ cần thiết; sử dụng các cách thức khác thay thế như tái sử dụng, đi thuê hoặc chia sẻ hàng hóa, dịch vụ; giảm số lượng hàng hóa, dịch vụ mua sắm; xác định các yêu cầu về chức năng và hiệu suất ở cấp độ chiến lược và hoạt động để đạt được kết quả bền vững về mặt môi trường. Đồng thời, bên mời thầu cần duy trì sử dụng bộ câu hỏi về ĐTBV trong toàn bộ quy trình đấu thầu để xác định các cơ hội đạt được kết quả đầu ra bền vững.

Bước 2: Nghiên cứu thị trường

Nghiên cứu thị trường

Bên mời thầu thực hiện nghiên cứu thị trường, xác định các yêu cầu phù hợp với mục đích của bên mời thầu và xác định các bên dự thầu tiềm năng cung cấp các dịch vụ và sản phẩm bền vững về môi trường. Một số tiêu chí bền vững được lựa chọn trong quá trình nghiên cứu thị trường tập trung vào 3 trụ cột chính: (i) Khí hậu, (ii) Môi trường và (iii) Tính tuần hoàn.

Cập nhật thị trường

Thị trường hàng hóa và dịch vụ bền vững môi trường ngày càng phát triển. Do vậy, việc nghiên cứu thị trường và cập nhật tình hình thị trường là yêu cầu quan trọng. Chính phủ có thể tổ chức các cuộc trao đổi định kỳ với các bên cung cấp để trao đổi về nhu cầu mua sắm công từ phía chính phủ cũng như lắng nghe các đề xuất về kết quả đầu ra bền vững về môi trường.

Xác định và ưu tiên các kết qả đầu ra bền vững về môi trường

Quy trình nghiên cứu và cập nhật thị trường giúp cho chính phủ xác định các kết quả đầu ra bền vững về môi trường. Các kết quả này cần được đề cập trong kế hoạch mua sắm công thông qua các bước sau: (i) Dự thảo các kết quả đầu ra bền vững về môi trường, (ii) Xác định các yêu cầu nhằm đạt được các kết quả đầu ra đó, (iii) Quyết định các yêu cầu bắt buộc được sử dụng trong quá trình ĐTBV.

Bước 3: Tích hợp yêu cầu bền vững môi trường vào kế hoạch mua sắm công

Phân tích các cơ hội bền vững về môi trường

Các yêu cầu bền vững về môi trường cần được trình bày trong Báo cáo nghiên cứu thị trường và yêu cầu mời thầu phải được thiết kế một cách rõ ràng, có thể xác minh và cho phép cạnh tranh công bằng, trong đó các yêu cầu tập trung vào đặc điểm của hàng hóa, hiệu suất và yêu cầu chức năng, yêu cầu tuần hoàn, cam kết với môi trường. Đồng thời, cần tích hợp các kết quả đầu ra về môi trường, khí hậu và tuần hoàn vào yêu cầu mời thầu.

Đánh giá rủi ro

Đánh giá rủi ro là quy trình bắt buộc của ĐTBV. Tùy từng loại hàng hóa và dịch vụ đấu thầu, bên mời thầu có thể sử dụng có chọn lọc các câu hỏi để đánh giá mức độ rủi ro của hàng hóa và dịch vụ trên các khía cạnh: kinh nghiệm, mức độ phức tạp, mức độ nhạy cảm, tích hợp sản phẩm, giá cả.

Bước 4: Tiếp cận thị trường

Các yêu cầu bền vững về môi trường cụ thể đối với hoạt động đấu thầu được giới thiệu tới các bên dự thầu thông qua báo cáo tiếp cận thị trường hoặc yêu cầu dự thầu cùng với chỉ số hiệu suất chính KPIs và tiêu chí đánh giá cụ thể. Sau khi nghiên cứu thị trường, bên mời thầu cần đưa ra các yêu cầu cụ thể, có thể đo lường thay vì đưa ra các yêu cầu chung chung như “giảm tác động tiêu cực tới môi trường”.

Làm rõ các yêu cầu bền vững về môi trường

Các yêu cầu bền vững về môi trường cần được tích hợp trong báo cáo tiếp cận thị trường và gửi tới các bên dự thầu. Một số yêu cầu cụ thể như yêu cầu vật lý, yêu cầu chức năng, yêu cầu hiệu suất và yêu cầu quản lý. Các yêu cầu bền vững về môi trường này cần được mô tả cụ thể, có thể đo lường, làm rõ các mức tối thiểu đạt được.

Đánh giá chi phí toàn vòng đời

Chi phí toàn bộ vòng đời của một hàng hóa hoặc dịch vụ cần được xác định từ khi mua, bảo trì và vận hành cho đến khi hết vòng đời. Cách tính toán chi phí vòng đời thường được sử dụng trong giai đoạn lập kế hoạch để đánh giá các lựa chọn thay thế cho một cuộc đấu thầu hoặc trong giai đoạn đánh giá đấu thầu để so sánh các nhà thầu khác nhau. Cách xác định chi phí vòng đời có những đặc thù riêng đối với mỗi loại hình sản phẩm và hàng hóa khác nhau. Một số công cụ hỗ trợ tính toán chi phí toàn vòng đời sản phẩm phổ biến trên thị trường như: (i) công cụ xác định chi phí vòng đời sản phẩm khu vực chung Châu Âu và (ii) công cụ xác định chi phí vòng đời sản phẩm của Hungary và các quốc gia châu Âu.

Thiết lập các chỉ số hiệu suất chính (KPIs)

Khi thiết lập các chỉ số hiệu suất chính, bên mời thầu cần thiết lập bộ chỉ số có thể đo lường và đánh giá. Bộ chỉ số hiệu suất này cần được tích hợp vào báo cáo tiếp cận thị trường cũng như hợp đồng mời thầu. Một bộ chỉ số hiệu suất chính cho ĐTBV có thể tham khảo ở Bảng.

Bảng 1: Bộ chỉ số hiệu suất chính cho ĐTBV

Nguồn: Tác giả tổng hợp

Xây dựng tiêu chí đánh giá và yêu cầu báo cáo

Báo cáo tiếp cận thị trường cần tích hợp các tiêu chí đánh giá trong quá trình ĐTBV. Hướng dẫn cụ thể cách thức đo lường tiêu chí bền vững về môi trường của hàng hóa và dịch vụ được thể hiện ở Bảng 2.

Bảng 2: Cách thức đo lường tiêu chí bền vững về môi trường của hàng hóa và dịch vụ

Nguồn: Tác giả tổng hợp

Sử dụng điều khoản chuẩn để hướng dẫn

Điều khoản chuẩn cần được xây dựng và tích hợp trong báo cáo tiếp cận thị trường cũng như các điều khoản của hợp đồng. Các điều khoản này bao gồm điều khoản quản lý môi trường, kế hoạch PTBV môi trường, quản lý chất thải và sử dụng vật liệu tái chế.

Bước 5: Thực hiện đánh giá và lựa chọn nhà thầu

Đánh giá tiêu chí và kết quả đầu ra bền vững môi trường

Trong ĐTBV, bên mời thầu cần đưa ra đánh giá về hồ sơ của các bên dự thầu dựa trên các kết quả đầu ra hoặc các tiêu chí bền vững về môi trường. Do quy trình ĐTBV phức tạp, bên mời thầu cần có chuyên gia phụ trách riêng biệt cho các tiêu chí về bền vững này. Đồng thời, khi đánh giá và lựa chọn nhà thầu, bên mời thầu cần xem xét chi phí tổng thể khi lựa chọn hàng hóa hoặc dịch vụ đó, có xem xét tới chi phí mua ban đầu, chi phí bảo trì, chi phí hoạt động và chi phí kết thúc vòng đời của sản phẩm. Nhà thầu cung cấp chi phí thấp nhất cho hoạt động mua ban đầu chưa chắc đã cung cấp chi phí tổng thể thấp nhất cho toàn bộ vòng đời của hàng hóa và dịch vụ, đặc biệt trong trường hợp hàng hóa sử dụng điện, nước, năng lượng hoặc các dạng hàng hóa tiêu thụ khác sả thải gây ô nhiêm môi trường.

So sánh các hàng hóa và dịch vụ

Trong ĐTBV, việc xem xét các tác động tới môi trường, khí hậu và tính tuần hoàn của nền kinh tế cần được xem như tiêu chí ưu tiên hàng đầu khi lựa chọn nhà thầu. Trong một số trường hợp, các nhãn sinh thái, tiểu chuẩn và chứng nhận hữu ích trong việc đưa ra quyết định về đơn vị trúng thầu nhưng không phải là tiêu chí duy nhất để đưa ra quyết định. Bên cạnh đó, một số hàng hóa sử dụng thông số kỹ thuật để chứng minh độ tin cậy về môi trường. Do đó, bên mời thầu có thể yêu cầu bên dự thầu cung cấp thêm các thông tin về giải thích thêm cho các thông số kỹ thuật đó.

Lựa chọn nhà thầu bằng cách loại bỏ các nhà thầu không đủ điều kiện

Trong ĐTBV, số lượng hồ sơ dự thầu bị loại sẽ nhiều hơn so với đấu thầu thông thường do bổ sung thêm tiêu chuẩn và kết quả đầu ra môi trường bền vững. Việc loại bỏ các hồ sơ dự thầu không đủ điều kiện hỗ trợ nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và xã hội về PTBV, từ đó nâng cao năng lực đáp ứng của bên dự thầu trong các lần đấu thầu tiếp theo.

Bước 6: Quản lý thực thi hợp đồng

Giám sát việc tuân thủ và hiệu suất PTBV

Tất cả các tiêu chuẩn, đặc điểm, chỉ số hiệu suất chính và cách thức đo lường mức độ cam kết trong báo cáo tiếp cận thị trường cần được phản ánh đầy đủ trong hợp đồng trúng thầu và giám sát trong toàn bộ vòng đời của hợp đồng. Đồng thời, bên mời thầu cần hình thành bộ phận chuyên trách về đấu thầu và pháp lý có trách nhiệm tham mưu về cách xử lý đối với các hợp đồng không đảm bảo hiệu suất hoặc không đảm bảo cam kết môi trường.

Xác định các cơ hội để cải thiện tác động môi trường

Trong quá trình thực hiện sau ĐTBV, bên cung cấp cần thường xuyên chia sẻ ý kiến về việc cải tiến, công nghệ cũng như các biện pháp để cải thiện tính bền vững dựa trên 3 trụ cột là khí hậu, môi trường và tính tuần hoàn cùng các nguyên lý cụ thể đã được phân tích cụ thể tại bước 2 về nghiên cứu thị trường.

Kết thúc vòng đời hàng hóa

Khi hợp đồng kết thúc, bên mời thầu cần xem xét các giải pháp kết thúc vòng đời cho hàng hóa, dịch vụ đã sử dụng theo hướng đảm bảo cam kết an toàn với môi trường. Một số biện pháp xử lý đảm bảo bền vững môi trường như: tái sử dụng, bán ra trên thị trường, tái chế thông qua dịch vụ thu gom tái chế thương mại, tái chế với sự hỗ trợ của đơn vị tái chế chuyên nghiệp, bên cung cấp mua lại hàng hóa để đảm bảo tái chế hàng hóa một cách hiệu quả nhất.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM

Tại Việt Nam, PTBV nói chung và ĐTBV nói riêng là nội dung được chính phủ và nhà nước đặc biệt quan tâm. Các nội dung về ĐTBV đang ở bước đầu hình thành khung pháp lý, tạo tiền đề cho việc triển khai trong thời gian tới. Tuy nhiên, tình hình thực tiễn cho thấy tiến trình ĐTBV ở Việt Nam còn tồn tại nhiều hạn chế nhất định như sau. Thứ nhất, khung pháp lý về ĐTBV chưa đầy đủ, chưa có hướng dẫn cụ thể qua các thông tư để chủ đầu tư, bên mời thầu có thể triển khai. Thứ hai, nhận thức về PTBV nói chung và ĐTBV tại các đơn vị mua sắm còn rất hạn chế, chủ yếu tập trung vào việc mua sắm đúng quy trình, đúng quy định mà chưa quan tâm quá nhiều đến tính hiệu quả dòng đời của toàn bộ dự án cũng như tính bền vững trong hoạt động mua sắm công. Thứ ba, tiêu chí đánh giá ĐTBV trong hồ sơ mời thầu còn chưa có, cần phải có những tiêu chí cụ thể để chủ đầu tư, bên mời thầu và các nhà thầu có căn cứ để thực hiện. Thứ tư, năng lực của cán bộ thực hiện ĐTBV còn hạn chế, cần phải được đào tạo, bồi dưỡng. Thứ năm, hệ thống chuyên gia độc lập có thể tư vấn cho các bên liên quan về ĐTBV còn hạn chế. Thông qua nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng quy trình ĐTBV tại Úc và tình hình thực tiễn tại Việt Nam, một số bài học kinh nghiệm cụ thể được rút ra như sau:

Về khung khổ pháp lý: Từng bước hình thành đồng bộ khung khổ pháp lý cho hoạt động ĐTBV theo chuẩn quốc tế với đặc trưng ở Việt Nam. Khung khổ pháp lý hiện tại của Việt Nam mới dừng lại ở mức định hướng, khuyến khích hoạt động ĐTBV, chưa có chỉ tiêu cụ thể và bắt buộc về tỷ lệ phần trăm ĐTBV nên các chủ đầu tư, bên mời thầu chưa chủ động áp dụng. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung thông tư hướng dẫn việc thực thi hoạt động ĐTBV cho các đối tượng liên quan.

Về quy trình ĐTBV: Xây dựng quy trình ĐTBV trên cơ sở đặc thù quy trình đấu thầu mua sắm công của Việt Nam đồng thời bổ sung thêm các cấu phần bền vững trong hoạt động đấu thầu. ĐTBV ở Việt Nam cần dựa vào nguyên tắc: (i) Nguyên tắc cạnh tranh công bằng cho tất cả các bên tham gia, (ii) Nguyên tắc giá trị của hàng hóa và dịch vụ đấu thầu, (iii) Nguyên tắc xác định chi phí cho toàn bộ vòng đời của sản phẩm. Nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng quy trình ĐTBV thành công của Úc, tác giả đề xuất quy trình rút gọn sau cho Việt Nam: (i) Nghiên cứu thị trường và đưa hoạt động ĐTBV vào kế hoạch mua sắm công, (ii) Lựa chọn các yêu cầu/tiêu chí bền vững phù hợp để đánh giá, lựa chọn nhà thầu, (iii) Giám sát, quản lý thực thi hợp đồng đảm bảo thực hiện đúng cam kết bền vững.

Về lựa chọn yêu cầu, tiêu chí đánh giá ĐTBV: Mỗi hàng hóa và dịch vụ trong hoạt động ĐTBV cần có yêu cầu và tiêu chí khác biệt, phù hợp với đặc thù của từng loại hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, các yêu cầu cần bao trùm lên ba khía cạnh chính, đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế là: (i) Khí hậu, (ii) Môi trường và (iii) Tính tuần hoàn. Đồng thời, các tiêu chí đánh giá cần được lựa chọn kỹ càng, đảm bảo có thể đo lường và đánh giá dễ dàng, tránh việc sử dụng các tiêu chí chung chung, khó chấm điểm và xếp hạng các bên mời thầu.

Về nâng cao nhận thức xã hội: PTBV là xu hướng chung của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Việt Nam đã thực hiện cam kết về việc đạt phát thải ròng Net zero bằng không vào năm 2030. Do vậy, các hoạt động bền vững và đặc biệt là ĐTBV là yêu cầu cấp thiết đặt ra. Do vậy, bên cạnh các quy định mang tính áp chế của chính phủ về việc xác định một tỷ lệ bắt buộc về ĐTBV, việc nâng cao nhận thức chung của toàn xã hội về PTBV và ĐTBV trên cơ sở tự nguyện là giải pháp cần được thực hiện thường xuyên và liên tục để đạt được hiệu quả lâu dài và bền vững.

Về xây dựng đội ngũ chuyên gia độc lập về ĐTBV: ĐTBV là một lĩnh vực phức tạp và đòi hỏi trình độ chuyên môn cao. Trong khi đó, các bên liên quan mà đặc biệt là bên mời thầu không có đủ chuyên môn và kinh nghiệm đối với tất cả các hàng hóa và dịch vụ của ĐTBV. Do vậy, việc xây dựng đội ngũ chuyên gia độc lập, tư vấn cho hoạt động ĐTBV là cần thiết và đảm bảo hoạt động ĐTBV đi vào thực chất, đơn giản trong thực thi và đạt được hiệu quả bền vững tổng hợp trên cả ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường.

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2024). Thông tư số 22/2024/TT-BKHĐT ngày 17/11/2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn việc cung cấp, đăng tải thông tin về lựa chọn nhà thầu và mẫu hồ sơ đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

2. Chính phủ (2020). Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 25/9/2020 về Phát triền bền vững.

3. Chính phủ (2024). Nghị định 24/2024/NĐ-CP ngày 27/02/2024 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.

4. DCCEEW (2024). Environmentally Sustainable Procurement Policy, Department of Climate Change, Energy, the Environment and Water, Canberra, July. CC BY 4.0.

5. DCCEEW (2024). Sustainable Procurement Guide, Department of Climate Change, Energy, the Environment and Water, Canberra, March. CC BY 4.0.

6. OECD (2024). Harnessing Public Procurement for the Green Transition: Good Practices in OECD Countries, OECD Public Governance Reviews, OECD Publishing, Paris.

7. Quốc hội (2023). Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 ngày 23/6/2023.