Niên vụ cà phê 2014/15 kết thúc ở vùng giá thấp nhất 20 tháng.

Xu thế giảm giá của thị trường cà phê trong tháng 9 thể hiện rõ qua diễn biến giá trung bình tháng của chỉ báo ICO tổng hợp (do Tổ chức Cà phê Quốc tế - ICO theo dõi) đã giảm 6,7%, mức giảm trong một tháng lớn nhất kể từ tháng 3/2015. Giá trị trung bình theo tháng ở mức 113,14 cent/lb là mức thấp nhất kể từ tháng 01/2014, dù mức giá trung bình theo ngày phục hồi nhẹ vào cuối tháng.

Biểu đồ chỉ báo ICO tổng hợp - Nguồn: ICO

Tất cả 4 chỉ báo nhóm đều dịch chuyển xuống thấp hơn so với tháng 8 với mức giảm mạnh nhất ghi nhận ở 3 nhóm cà phê Arabica. Do đó, chênh kệch Arabica/Robusta so sánh giữa thị trường cà phê tương lai tại New York và London đã giảm xuống mức thấp nhất 20 tháng qua, tại mức 50,13 cent/lb, thấp hơn 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Biểu đồ các chỉ báo nhóm ICO - Nguồn: ICO

Ngày 29/9/2015, Công ty Cung ứng Quốc gia (Conab) thuộc Bộ Nông nghiệp Brazil công bố báo cáo cập nhật sản lượng cà phê, hạ ước tính sản lượng cà phê Brazil niên vụ 2015/16 xuống mức 42,15 triệu bao loại 60kg, so với mức 44,28 triệu bao công bố ngày 09/6/2015. Nguyên nhân chủ yếu là do giảm ước tính sản lượng cà phê arabica từ mức 32,9 triệu xuống mức 31,3 triệu, trong khi sản lượng cà phê robusta cũng giảm từ mức 11,3 triệu xuống mức 10,9 triệu bao. Đây là mức sản lượng thấp nhất kể từ niên vụ 2009/10 và sẽ là năm thứ 3 liên tiếp sản lượng cà phê của Brazil sụt giảm.

Theo đánh giá của ICO, việc Conab hạ dự báo sản lượng cà phê Brazil có ít ảnh hưởng đối với thị trường cà phê thế giới, do số liệu Conab liên quan đến các cơ quan Chính phủ Brazil cho nên số liệu thường bị hạ bớt để kích thích thị trường nội địa.

Sản lượng cà phê Brazil từ niên vụ 2009/10 đến niên vụ 2015/16 - Nguồn: ICO

Nhìn về phía trước khi bước vào niên vụ cà phê 2015/16, điều quan trọng là chú ý đến các mô hình thời tiết, đặc biệt tình trạng khô hạn đang diễn ra tại Trung Mỹ và ảnh hưởng tiềm tàng của hiện tượng El Niño đối với các vùng trồng cà phê chính trên toàn cầu, Tổ chức ICO nhận định.

Giá cà phê khởi sắc khi bắt đầu niên vụ cà phê 2015/16

Giá cà phê arabica tương lai sàn ICE Futures US - Nguồn: Barchart

Giá cà phê khởi đầu tháng 10, cũng đồng thời là thời điểm bắt đầu niên vụ cà phê 2015/16, với đà tăng giá lạc quan. Hậu thuẫn cho sự tăng giá của cà phê là việc đồng USD suy yếu so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt sau khi số liệu bảng lương phi nông nghiệp tháng 9 của Mỹ cho kết quả xấu hơn kỳ vọng, ngoài ra đồng real tăng giá so với đồng USD sau khi Tổng thống Brazil bà Dilma Rousseff cam kết trước nội các chính phủ rằng bà sẽ cố gắng giành lại sự ủng hộ ở Quốc hội về việc thúc đẩy ngân sách với kế hoạch xóa bỏ 8 bộ ngành và giảm 10% lương của các bộ trưởng còn lại cùng với các khoản cắt giảm chi tiêu khác.

Đồng real đã phục hồi hơn 10% trong nửa đầu tháng 10/2015 - Nguồn: Barchart

Đồng USD nới rộng đà giảm giá sau khi biên bản phiên họp chính sách tiền tệ tháng 9 của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) công bố cho biết các nhà hoạch định chính sách Fed chưa tăng lãi suất cơ bản trong bối cảnh quan ngại lạm phát thấp và sự suy giảm kinh tế toàn cầu. Đồng real cũng duy trì đà phục hồi tích cực sau khi Quốc hội Brazil đã thông qua hầu hết các khoản cắt giảm ngân sách, cải cách trợ cấp và tăng thuế theo kế hoạch của nhóm kinh tế của bà Rousseff nhằm kiềm chế chi tiêu chính phủ và lạm phát.

Đồng USD vẫn đang suy yếu do kỳ vọng Fed chỉ tăng lãi suất vào năm 2016 - Nguồn Barchart

Nguồn cung cà phê toàn cầu được dự báo thiếu hụt cũng được xem là một yếu tố cơ bản hỗ trợ thị trường cà phê trong thời gian tới. Nguồn cung cà phê toàn cầu sẽ giảm trước mùa vụ cà phê 2016 tại Brazil do người tiêu dùng dọn dẹp tồn kho và người mua mới tham gia thị trường, theo đánh giá của công ty kinh doanh lương thực Olam International Ltd.

Giá cà phê robusta tương lai sàn ICE Futures Europe - Nguồn: Barchart

Hai năm thiếu hụt nguồn cung cà phê nghĩa là tồn kho cà phê toàn cầu sẽ tiếp tục giảm trong ít nhất 6 tháng tới, Rajat Kumar, một phó giám đốc kinh doanh cà phê và Dwayne Schmidt, một thương nhân cao cấp tại công ty Olam cho biết. Các quỹ chỉ số sẽ trở lại thị trường và mua cà phê như hồi tháng 1 năm nay và tồn kho cà phê giảm có thể khiến cho một bộ phận giới giao dịch phải đóng các vị thế cược giá cà phê giảm, Schmidt nhận định. Nguồn cung cà phê toàn cầu đã không đủ để đáp ứng nhu cầu trong mùa trước và kỳ vọng tiếp tục thiếu hụt nguồn cung trong niên vụ 2015/16, Công ty Olam cho biết, dự báo thiếu hụt ít nhất 10 triệu bao cà phê. Tồn kho cà phê do sàn ICE Futures US quản lý đã giảm xuống mức 1,92 triệu bao vào giữa tháng 10, mức thấp nhất kể từ năm 2012.

Ảnh hưởng El Nino có thể khiến sản lượng cà phê toàn cầu giảm

Góp phần quan trọng hỗ trợ đà tăng giá cà phê trong nửa tháng 10 chính là ảnh hưởng của hiện tượng El Nino đối với các vùng trồng cà phê chính trên toàn cầu.

"Ba tháng trước người ta kỳ vọng sản lượng cà phê tăng, hiện nay người ta kỳ vọng sản lượng cà phê giảm", Carlos Mera, nhà phân tích cao cấp tại ngân hàng Rabobank đánh giá, “do quan ngại thời tiết khô hạn tại các vùng trồng cà phê arabica ở Brazil cũng như Colombia.” Ngoài ra cũng có tình trạng khô hạn tại các vùng trồng cà phê robusta tại Indonesia, Việt Nam, Tây Phi và Brazil.

Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ khẳng định 95% khả năng hiện tượng El Nino sẽ kéo dài đến giữa tháng 3 năm 2016, làm tăng kỳ vọng sản lượng cà phê tại Indonesia và Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Các nhà khí tượng Mỹ dự báo lượng mưa hạn chế đến ngày 22/10/2015 tại một số vùng trồng cà phê Brazil, điều này làm tăng quan ngại đối với tiềm năng sản lượng cà phê và gây sức ép lên giai đoạn cà phê ra hoa cho niên vụ 2016/17, dù vẫn có thời gian để tình hình cải thiện.

Hãng Commodity Weather Group trong một báo cáo cho rằng cơ hội mưa trong vòng 11-15 ngày tới hướng về khả năng khô hạn hơn, gây qua ngại cho giai đoạn cà phê ra hoa ít nhất ở 2/3 vành đai cà phê ở miền bắc Brazil. Tuần này "tình trạng khô hạn sẽ kéo dài… tại miền bắc Minas Gerais", dịch vụ thời tiết MDA cho biết. Jack Scoville, nhà môi giới tại công ty Price Futures thì cho rằng "Minas Gerais nóng hạn, các bang ở đông bắc sản xuất cà phê robusta đang gặp hạn hán".

Khô hạn là vấn đề quan trọng vào thời điểm này trong năm do cà phê tại Minas Gerais đang giai đoạn ra hoa, và cần độ ẩm để đảm bảo cà phê ra hoa đồng loạt và giúp quá trình hoa thụ phấn rồi kết hạt. Bên cạnh Brazil, tình trạng thiếu mưa tại Colombia do El Nino cũng được nhà đầu tư theo dõi sát, cũng như khô hạn tại khu vực Đông Nam Á. "Các nước như Indonesia và Việt Nam đã trải qua thời tiết khô hạn hơn bình thường," ông Scoville nhận định. Nhà đầu tư cà phê giá lên dài hạn Mark Nucera, một nhà phân tích cho nhiều tỷ phú, cho rằng các biểu đồ thời tiết cho thấy rằng "hạn hán hiện tại ở Việt Nam tồi tệ hơn hạn hán của Brazil năm 2014 hay 2015", một yếu tố có thể ảnh hưởng đáng kể đến sản lượng cà phê Việt Nam năm nay./.