Ở Việt Nam, điện là mặt hàng rất kỳ lạ

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (tỉnh Ninh Thuận) đã nhận xét như vậy tại phiên chất vấn.

Giải thích vì sao mình lại nhận xét như vậy, đại biểu Cương nói: "Tăng giá, tăng giá và tăng giá. Tăng rồi tăng tiếp. Đó là điệp khúc kéo dài từ thuở khai sinh ra ngành điện nước nhà đến nay. Về mặt lý thuyết, khi có nhiều doanh nghiệp tham gia sản xuất, bán điện thì chi phí hạ, người dân sẽ được hưởng mức giá cạnh tranh nhất. Nói vậy quá đúng nhưng lý thuyết ấy tại sao không đúng với ngành điện?".

Trong khi câu hỏi của đại biểu khá thẳng thắn, trực diện vào việc tại sao giá điện không giảm, thì phần trả lời của vị tư lệnh ngành lại khá lòng vòng.

Bộ trưởng Hoàng khẳng định, điện là hàng hóa liên quan toàn bộ đời sống của người dân nên dù điều chỉnh nhỏ cũng tác động lớn. Vì vậy, mỗi khi đứng trước các đợt điều chỉnh, các cơ quan điều hành hết sức băn khoăn.

"Trong tính toán, chúng tôi rất cẩn trọng để làm sao đáp ứng yêu cầu điều chỉnh giá điện theo thị trường, không bù giá nhưng giảm thiểu tối đa ảnh hưởng tới đời sống nhân dân", ông nói.

Thay vì nói thẳng vào lý do, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng tiếp tục phân trần về đợt điều chỉnh giá điện tăng 7,5% hồi tháng 3 vừa rồi. Rồi, ông lại đưa trách nhiệm của các bộ khác ngoài Bộ Công Thương trong đợt tăng giá lần này, đó là: Bộ Tài chính và lần này còn có cả Bộ Kế hoạch Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước... trong đề xuất tăng giá của ngành điện.

"Thực tế là đến năm 2014, giá điện mới bắt đầu có mức bán cao hơn giá thành. Lâu nay chúng ta vẫn duy trì cơ chế bao cấp. Tuy nhiên, mức giá hiện nay vẫn chưa phải giá thị trường", người đứng đầu ngành Công Thương phân trần.

Ngay sau đó, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng hỏi lại: "Như vậy là còn tuân theo lộ trình thì giá điện còn tăng?". Câu hỏi này của Chủ tịch Quốc hội cũng tương đồng với những băn khoăn của các đại biểu về thời điểm giá điện sẽ ngừng tăng và người dân được hưởng lợi.

Thừa nhận giá điện sẽ còn tăng, nhưng Bộ trưởng Công Thương cho biết theo lộ trình, đến năm 2016 sẽ thực hiện thị trường bán buôn điện cạnh tranh. Từ năm 2021 thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. "Lúc đó thì giá hoàn toàn là thị trường. Khi ấy, người mua điện có thể tự do lựa chọn nhà sản xuất, bán điện", Bộ trưởng Hoàng nói. Ngoài ra, vị tư lệnh ngành cũng hứa sẽ không tăng giá điện thường xuyên và mỗi khi tăng sẽ phải tuân theo nguyên tắc, quy định.

Dư luận "ngã ngửa" khi các DN xăng dầu công bố lợi nhuận

Dành sự quan tâm đặc biệt đến công tác điều hành giá xăng dầu, trong thời gian qua, đại biểu Nguyễn Văn Hiến (Bà Rịa - Vũng Tàu) đề nghị Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng giải trình, làm rõ thêm tính hợp lý trong việc điều hành giá xăng dầu theo đúng quy luật thị trường.

“Dư luận cứ "ngã ngửa" khi các doanh nghiệp xăng dầu công bố lợi nhuận. Bộ trưởng có nghĩ đó là sự bất hợp lý, là sơ hở cần phải thay đổi để minh bạch công bằng, đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước doanh nghiệp và người tiêu dùng?”

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng khẳng định, Bộ Công Thương luôn điều hành giá xăng dầu trên nguyên tắc đảm bảo lợi ích hài hòa của người dân và doanh nghiệp.

“Nghị định 83 về điều hành giá xăng dầu mới được thực hiện từ tháng 11/2014. Bên cạnh những kết quả tốt, vẫn còn những mặt cần phải tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh, trong đó có cả vấn đề xác định giá cơ sở, có chi phí và lợi nhuận định mức. Tôi xin được tiếp thu ý kiến của đại biểu, và sẽ cùng Bộ Tài chính trong việc điều hành giá xăng dầu thời gian tới sẽ tiếp tục phát hiện và đề xuất giải quyết, bổ sung, sửa đổi những bất cập để kết hợp hài hòa 3 lợi ích nhà nước, người dân và doanh nghiệp”.

"Chia lửa" với Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, giải trình thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, hiện nay chúng ta đang điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.

Theo đó, thương nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối được quy định trong biên độ giới hạn nhất định, nhà nước sẽ thực hiện giám sát kiểm tra điều tiết, thông qua việc quy định tính mức giá cơ sở, cũng như thời gian tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh giá, để doanh nghiệp tính toán và đăng ký với các cơ quan nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho hay, “việc điều hành trong nước được căn cứ trên giá biến động giá cơ sở của mặt hàng giá xăng dầu, trong đó giá xăng dầu thành phẩm trên thế giới là yếu tố trọng yếu".

"Ở nước ta, xăng dầu tiêu thụ trong nước chủ yếu là nhập khẩu đến 70%. Nên giá xăng dầu trong nước phụ thuộc vào giá xăng dầu thế giới, chi phí như thế, chúng đang khoán. Chúng tôi sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu, sẽ rà soát chi phí đang khoán cho doanh nghiệp”, người đứng đầu ngành Tài chính cho biết./.