Nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu thua lỗ kéo dài, thậm chí dừng hoạt động

Suốt thời gian dài vừa qua, các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu liên tục phản ánh tình trạng phải bỏ “tiền túi” để bù lỗ nhằm duy trì hoạt động. Nguyên nhân ban đầu được xác định do chi phí định mức trong giá cơ sở xăng dầu chưa được tính đúng, tính đủ để chiết khấu cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, sau nhiều lần liên Bộ Tài chính-Công Thương tính toán lại và tăng chi phí định mức, các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu vẫn tiếp tục thua lỗ kéo dài, thậm chí một số doanh nghiệp đã phải dừng hoạt động.

Liên Bộ Công Thương-Tài chính đang đưa ra mức trần giá bán lẻ xăng dầu với mong muốn các doanh nghiệp sẽ có sự điều chỉnh cho phù hợp để cạnh tranh với nhau. Nhưng thực tế những năm qua, không doanh nghiệp đầu mối nào cạnh tranh giá cả mà nghiễm nhiên đều bán với mức trần.

Nhìn chung, nguyên nhân là do, cơ chế quản lý hoạt động kinh doanh xăng dầu gây ra sự đối đầu, xung đột về lợi ích giữa hai nhóm là doanh nghiệp đầu mối cùng với doanh nghiệp phân phối-bán lẻ.

Nghị định số 80/2023/NĐ-CP bổ sung các quy định, biện pháp quản lý, giám sát chặt chẽ hơn đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Tại “Phiên giải trình về tình hình thị trường xăng dầu và kết quả thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu” do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức gần đây, đại diện các nhà bán lẻ xăng dầu khẳng định, đang có lỗ hổng lớn trong cơ chế điều hành kinh doanh xăng dầu, chưa quy định rõ chi phí định mức riêng cho 3 khâu: doanh nghiệp đầu mối, doanh nghiệp phân phối và doanh nghiệp bán lẻ.

Do vậy, thương nhân bán lẻ xăng dầu thường chỉ được doanh nghiệp đầu mối hay nhà phân phối trả cho một mức chiết khấu ít ỏi hoặc thậm chí là 0 đồng.

Rút ngắn thời gian điều hành giá xăng dầu từ 10 ngày xuống 7 ngày

Để khắc phục phần nào những bất cập nói trên, ngày 17/11/2023, Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định số 80/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.

Theo đó, về công thức giá và phương thức điều hành giá xăng dầu: Nghị định số 80/2023 quy định điều chỉnh thời gian rà soát, công bố chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về cảng Việt Nam; chi phí đưa xăng dầu từ các nhà máy lọc dầu trong nước về cảng để tính giá xăng dầu từ nguồn sản xuất trong nước từ 6 tháng xuống 3 tháng. Quy định này nhằm đảm bảo cập nhật kịp thời hơn giá và các loại chi phí cho doanh nghiệp, tạo động lực cho doanh nghiệp tạo nguồn xăng dầu cung ứng cho thị trường nội địa.

Về thời gian điều hành/công bố giá xăng dầu: rút ngắn thời gian điều hành giá xăng dầu từ 10 ngày xuống 7 ngày, thời gian điều hành giá xăng dầu được thực hiện vào ngày thứ năm hằng tuần.

Đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy xăng dầu từ tối đa 3 nguồn

Về vấn đề đại lý bán lẻ xăng dầu được mua xăng dầu từ nhiều nguồn, Nghị định mới cho phép đại lý kinh doanh xăng dầu được lấy xăng dầu từ tối đa 3 nguồn nhằm tạo cạnh tranh về chiết khấu trên thị trường. Đồng thời tăng tính chủ động cho các đại lý bán lẻ trong việc tạo nguồn, cung ứng xăng dầu.

Về khâu trung gian trong kinh doanh xăng dầu, sẽ bãi bỏ loại hình tổng đại lý bán lẻ nhằm giảm bớt khâu trung gian trong hệ thống phân phối.

Về quy định điều kiện kho chứa khi cấp giấy phép thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối xăng dầu, Nghị định sửa đổi bổ sung các quy định nhằm tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát đối với các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh xăng dầu.

Đồng thời phân cấp cho sở công thương địa phương thực hiện kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy định của thương nhân trong hoạt động kinh doanh xăng dầu.

Ngoài ra, Nghị định số 80/2023 cũng sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp thu hồi giấy phép kinh doanh xăng dầu của thương nhân, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, tránh việc làm đứt gãy đột ngột nguồn cung xăng dầu, đặc biệt trong những thời điểm nguồn cung trong nước bị ảnh hưởng, khan hiếm. Bổ sung các quy định, biện pháp quản lý, giám sát chặt chẽ hơn đối với Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tiếp tục rà soát, nghiên cứu, xây dựng một nghị định mới thay thế các nghị định về kinh doanh xăng dầu trình Chính phủ trong thời gian tới./.