Ngày 18/3/2024, Bộ Công Thương đăng tải toàn văn nội dung Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ một số quy định trong hoạt động kinh doanh xăng dầu để lấy ý kiến của các tổ chức, doanh nghiệp có liên quan.

Thông tư này điều chỉnh: Hướng dẫn thi hành một số quy định tại Nghị định số 80/2023/NĐ-CP, ngày 17/11/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 95/2021/NĐ-CP, ngày 01/11/2021 và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, ngày 03/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu;

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 38/2014/TT-BCT, ngày 24/10/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, ngày 03/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu;

Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 17/2021/TT-BCT, ngày 15/11/2021 của Bộ trưởng Bộ Công Thương sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 38/2014/TT-BCT ngày 24/10/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu;

Bãi bỏ một số điều của Thông tư liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC, ngày 29/10/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về phương pháp tính giá cơ sở; cơ chế hình thành, quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá và điều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, ngày 3/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.

Trước đó, Nghị định số 80/2023/NĐ-CP được ban hành ngày 17/11/2023 đã đem đến nhiều kỳ vọng khi thị trường xăng dầu trong nước đã trải qua không ít bất ổn.

Thế nhưng, bên cạnh những mặt tích cực đã mang lại, Nghị định 80/2023/NĐ-CP vẫn còn đó không ít tồn tại, dẫn đến việc buông lỏng giám sát, để các doanh nghiệp đầu mối không nhập khẩu đủ hạn mức, mua bán lòng vòng khiến thị trường rối loạn, kéo theo đứt gãy nguồn cung.

Theo phản ánh của doanh nghiệp bán lẻ, vấn đề của thị trường nhìn thấy rõ nhất hiện nay, đều có quy định cả trong Nghị định 83/2014/NĐ-CP, Nghị định 95/2021/NĐ-CP và Nghị định 80/2023/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, đang duy trì hệ thống xăng dầu với 3 tầng nấc: Doanh nghiệp đầu mối và các nhà máy lọc dầu; thương nhân phân phối và doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu, nhưng thực tế cho thấy, việc quản lý đang bị buông lỏng.

Cụ thể, vẫn có tình trạng nhiều doanh nghiệp đầu mối không nhập khẩu đủ hạn mức nhập khẩu được phân giao, nên quay sang mua bán lòng vòng từ các đầu mối thương nhân phân phối, thậm chí mua lại từ các công ty con, chi nhánh của doanh nghiệp đầu mối khác để qua mặt cơ quan chức năng.

Số liệu thống kê năm 2020 cho thấy, có tới 15 doanh nghiệp đầu mối có tổng lượng phân giao nhập khẩu chỉ khoảng 500.000 m3/tấn và có tới 8 doanh nghiệp có mức nhập khẩu và tổng nguồn không đạt lượng nhập khẩu và tổng nguồn đã được chính Bộ Công Thương giao.

Những doanh nghiệp không nhập khẩu đủ hạn ngạch phải kể đến như: Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Tháp, Công ty TNHH Hải Linh, Công ty CP Thương mại đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu, Công ty TNHH Xăng dầu Hùng Hậu, Công ty Cổ phần Anh Phát Petro (Thanh Hoá), Công ty Cổ phần Xăng dầu Tân Nhật Minh, Công ty TNHH Hà Anh…

Đặc biệt, trong đợt thanh tra của năm 2022, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) tiếp tục phát hiện nhiều doanh nghiệp đầu mối tiếp tục không thực hiện tổng nguồn tối thiểu được giao gồm: Công ty TNHH sản xuất - thương mại Hưng Phát; Tổng Công ty thương mại Sài Gòn - TNHH một thành viên; Công ty Cổ phần nhiên liệu Phúc Lâm (mặt hàng diesel); Công ty TNHH xăng dầu Giang Nam; Công ty TNHH Trung Linh Phát (mặt hàng xăng); Công ty cổ phần Phúc Lộc Ninh.

Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Nguyễn Thúy Hiền phát biểu tại buổi họp báo thường kỳ Bộ Công Thương quý I/2024 vào ngày 29/3/2024

Tại buổi họp báo thường kỳ Bộ Công Thương quý I/2024 vào ngày 29/3/2024, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến xây dựng Thông tư sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ một số quy định trong hoạt động kinh doanh xăng dầu để Hướng dẫn thi hành một số quy định tại 3 Nghị định quản lý xăng dầu hiện nay, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Nguyễn Thúy Hiền cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương hiện đang phối hợp các bộ, ngành và đơn vị liên quan xây dựng dự thảo về kinh doanh xăng dầu.

Đối với cơ chế giá xăng dầu, dự thảo dự kiến sẽ tiến dần hơn với cơ chế thị trường và nhà nước ban hành nguyên tắc công thức giá để thương nhân kinh doanh xăng dầu chủ động quyết định mức giá bán, nhưng giá không cao hơn mức giá mà công thức giá quy định.

Đối với nội dung thứ 2 về cơ chế bình ổn giá xăng dầu, thời gian qua, Quỹ bình ổn giá xăng dầu cũng đã bộc lộ một số điểm bất cập và cần được nghiên cứu, xem xét, sửa đổi. Theo đó, việc quy định cụ thể hơn về mức trích, chi và thời gian trích, chi cũng như các nội dung khác liên quan cũng đang được xem xét.

Dự thảo hiện đang được lấy ý kiến của các cơ quan chuyên môn và các tổ chức có liên quan, Bộ Công Thương thì sẽ cùng với các bộ cơ quan liên quan nghiên cứu, đánh giá để hoàn thiện và xin ý kiến rộng rãi.

Thông tin thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân - Người Phát ngôn của Bộ Công Thương cho hay, dự thảo mới có rất nhiều nội dung có nhiều đổi mới, mang tính chất đảm bảo mục tiêu cuối cùng là cân đối cung - cầu, đảm bảo an ninh năng lượng. Ngoài ra, trong quá trình điều hành cũng cần phải vừa tiếp cận được thị trường nhưng phải có sự điều tiết của cơ quan nhà nước.

“Liên quan đến điều hành giá, thì hiện nay việc điều hành giá trên tinh thần liên Bộ, đưa ra mức giá trần để tham khảo và từ đó các doanh nghiệp đưa ra mức giá tính toán của mình sao cho phù hợp với tình hình kinh doanh thực tế của họ, nhưng không vượt mức giá trần”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết./.