Sức ép của dư luận giảm nhờ thành công của kỳ thi THPT quốc gia 2016

Ghi nhận những kết quả đạt được, Thủ tướng cho rằng, năm học 2015-2016 vừa qua, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng với sự nỗ lực lớn của toàn ngành, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đã bước đầu đổi mới dạy học theo hướng mở, chú ý hơn đến phát triển toàn diện năng lực, tư duy sáng tạo và rèn luyện phẩm chất cho học sinh. Tiếp tục đổi mới trong thi, kiểm tra, đánh giá, đặc biệt là kỳ thi trung học phổ thông quốc gia vừa qua đã khắc phục được những bất cập của các năm trước; tạo thuận lợi và giảm áp lực cho thí sinh và gia đình.

Do vậy, Thủ tướng nhìn nhận “hội nghị hôm nay đỡ căng thẳng, mát mẻ hơn, không phải do thời tiết mà chính là vừa rồi, chúng ta đã tổ chức kỳ thi quốc gia thành công, sức nóng, sức ép từ xã hội đối với hội nghị đã đỡ hơn so với nhiều năm. Đó cũng là tin vui trong thành tích bước đầu của toàn ngành”.

Đặc biệt, khẳng định chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc đổi mới toàn diện căn bản giáo dục đào tạo, Thủ tướng cho rằng, cần tập trung sức lực thực hiện thành công công cuộc đổi mới này. Đây là công việc quan trọng bậc nhất, có ý nghĩa chiến lược lớn lao vì nó chuẩn bị cho con người, các thế hệ nối tiếp nhau để xây dựng, phát triển đất nước. Cuộc đổi mới này phải bám sát yêu cầu chuyển nền giáo dục từ truyền thụ kiến thức sang hình thành nhân cách, phát triển năng lực. Đổi mới chương trình và phương pháp giảng dạy phải theo yêu cầu đó.

Thủ tướng khẳng định, “Sau 30 năm đổi mới, nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội. Từ một nước nghèo, kém phát triển, chúng ta đã trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình. Trong thành tựu chung đó có sự đóng góp quan trọng của ngành”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết năm học 2015-2016 , triển khai nhiệm vụ năm học 2016-2017 của ngành giáo dục

Vẫn còn nhiều việc phải khắc phục

Mặc dù ghi nhận kết quả đạt được, nhưng Thủ tướng cũng thẳng thắn nhận định nhiều hạn chế, yếu kém chưa được khắc phục căn bản. Đó là chưa coi trọng đúng mức đến giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, gây lo ngại cho xã hội với nhiều vụ bạo lực học đường gây bức xúc xã hội, còn nhiều tội phạm vị thành niên. Trình độ ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh của học sinh phổ thông là rất hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu trong bối cảnh chúng ta ngày càng hội nhập sâu. Đặc biệt là học sinh của chúng ta còn thiếu kỹ năng sống dẫn đến nhiều trẻ đuối nước hoặc bị tai nạn thương tích.

Khắc phục quá tải đối với học sinh phổ thông còn rất chậm. Nhiều nội dung học không có giá trị thực tiễn cho cuộc sống sau này của đa số học sinh, trong khi đó kiến thức toàn diện về văn, thể, mỹ còn rất thiếu.

Về chất lượng đào tạo, Thủ tướng cũng bày tỏ băn khoăn, giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp chất lượng hạn chế, chưa gắn với nhu cầu xã hội, thị trường lao động dẫn đến nhiều sinh viên ra trường không tìm được việc làm đúng chuyên môn, thất nghiệp. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp vẫn thiếu lao động, nhất là lao động có chuyên môn cao. Nội dung học tập và kết quả học tập, nghiên cứu trong trường đại học chưa gắn với yêu cầu thực tiễn cuộc sống. Số lượng trường đại học tăng nhanh, nhưng điều kiện bảo đảm chất lượng đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu.

Mỗi năm, theo ước tính sơ bộ, chúng ta phải chi hàng tỷ USD cho việc đưa con em ra nước ngoài học tập. Chất lượng đào tạo sau đại học (tiến sỹ, thạc sỹ) đáng lo ngại. Đây là sự phản ánh của bệnh thành tích, sính bằng cấp. Đa số các luận án tiến sỹ không được áp dụng trong thực tiễn; nhiều tiến sĩ, nhưng lại thiếu những công trình khoa học có giá trị đối với xã hội.

Thủ tướng nhấn mạnh, “Việc này cần phải nghiêm túc chấn chỉnh”.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nhắc nhở toàn ngành giáo dục, “vẫn còn những hiện tượng tiêu cực trong tuyển sinh, thi và cấp bằng… Người dân vẫn rất lo lắng đối với việc học hành của con em, từ việc xin vào học ở đầu cấp học, nhất là ở thành phố, học thêm, dạy thêm, học phí... Các đồng chí phải lắng nghe các bất cập này để giải quyết trong thời gian tới”.

Toàn cảnh Hội nghị

Cần giảm tải cho giáo dục phổ thông, đào tạo theo nhu cầu thị trường

Trên cơ sở những phân tích, băn khoăn đối với những hạn chế, khó khăn hiện tại của ngành giáo dục và đào tạo, Thủ tướng cho rằng, thời gian tới về giáo dục phổ thông, phải bảo đảm hình thành nhân cách, văn hóa của một công dân trẻ với tính hiện đại, hội nhập; phải giảm tải nhanh cho các cháu, không quá nặng về khối lượng, không quá thiên về kiến thức chuyên môn mà cần phát triển một cách toàn diện văn - thể - mỹ.

Cần dạy cho học sinh biết yêu lịch sử, truyền thống dựng nước và bảo vệ đất nước của cha ông, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. Biết kính trên, nhường dưới, tôn trọng người già, biết sống có trách nhiệm trong tập thể, trong xã hội. “Bây giờ nhiều học sinh không thuộc, không nhớ chút nào về lịch sử dân tộc. Chúng ta phải tìm nguyên nhân, có giải pháp tốt hơn đối với môn lịch sử”, Thủ tướng nói.

Người Việt Nam có tuổi thọ cao, nhưng thanh niên nhìn chung còn “thấp bé, nhẹ cân”, Thủ tướng bày tỏ và yêu cầu chú ý giáo dục thể chất để tạo một thế hệ thanh niên khỏe mạnh toàn diện; không thể coi nhẹ vấn đề này đối với một dân tộc. Cùng với đó, dạy cho học sinh cái đẹp của quê hương, đất nước, về mỹ thuật, nghệ thuật. Chú trọng dạy ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh bảo đảm các kỹ năng cơ bản nghe, nói, đọc, viết và giao tiếp.

Tạo cơ hội bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, nhất là đối với trẻ em nghèo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc ít người.

Bên cạnh đó, về giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp, phải bảo đảm chất lượng giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu xã hội và thị trường lao động.

Trình độ đào tạo phải hướng tới “công dân toàn cầu”, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, nhất là trong bối cảnh chúng ta tham gia Cộng đồng ASEAN.

Gắn kết chương trình đào tạo đại học, kết quả nghiên cứu khoa học của học sinh, sinh viên với thực tiễn cuộc sống và nhu cầu xã hội. Khuyến khích việc liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp, đặc biệt trong ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và trong tạo việc làm.

Đẩy mạnh “tự chủ đại học” một cách thực chất và đồng bộ, đi đôi với đề cao trách nhiệm người đứng đầu. Không chỉ là tự chủ trong thu, chi mà cả trong tài chính, tài sản, trong tổ chức, nhân sự, trong đào tạo, trong tuyển sinh và quản lý sinh viên…

Cùng với đó là xác định một cách rõ ràng “trách nhiệm xã hội” của trường đại học. Xây dựng cơ chế và hình thành môi trường quản lý lành mạnh, hành lang pháp lý phù hợp để bảo đảm cho các trường phát triển một cách mạnh mẽ và lan tỏa năng lượng, văn hóa, giá trị ra ngoài xã hội.

“Điều này sẽ góp phần tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực tốt đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước. Không để lãng phí xã hội trong đào tạo đại học”, Thủ tướng nhấn mạnh./.