Thanh khoản của các ngân hàng thương mại đang thừa, cho dù lãi suất giảm
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, từ đầu năm đến nay, NHNN đã hạ lãi suất 4 lần từ 0,5%-2% cho những mức lãi suất điều hành; năm ngoái tăng 2 lần. Ảnh: VGP |
Xu hướng chung là tiếp tục hạ lãi suất trong thời gian tới
Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã hạ lãi suất 4 lần từ 0,5%-2% cho các mức lãi suất điều hành; năm ngoái tăng 2 lần. Số liệu các ngân hàng thương mại (NHTM) công bố tính đến hết tháng 6/2023 cho thấy, lãi suất huy động bình quân giảm từ 0,7-0,8%; lãi suất cho vay bình quân đã giảm từ 1-1,2%.
Các NHTM có vốn Nhà nước bao giờ cũng đi đầu thực hiện các chính sách của NHNN. Nhiều ngân hàng có gói giảm rất sâu, dành cho những đối tượng, lĩnh vực cần có sự ưu đãi của Chính phủ và Nhà nước. Nhìn chung, đã đưa ra rất nhiều gói chủ động hạ lãi suất.
Phó Thống đốc khẳng định, xu hướng chung là tiếp tục hạ lãi suất trong thời gian tiếp theo.
Đối với lãi suất điều hành của NHNN, hiện nay cho vay theo nghiệp vụ thị trường mở chỉ có 4%, cho vay OMO hoặc cho vay để bù đắp thiếu hụt trong tính toán tạm thời của các NHTM, cho vay qua đêm chỉ 5%.
"Hai khoản cho vay này hầu như các NHTM thông thường đang thừa thanh khoản, không mặn mà với khoản cho vay của NHNN, vì đây là khoản cho vay cuối cùng khi các NHTM cần để hưởng nguồn của NHNN", Phó Thống đốc lý giải.
Lái suất cho vay thông qua thị trường liên ngân hàng, cho vay qua đêm cũng từ 0,4-1%. Theo ông Tú, mức này là rất thấp; lãi suất vjo vay một tuần từ 0,8-1,5%, một tháng từ 3-3,2%. Có nghĩa là mức cho vay giữa các ngân hàng với nhau qua thị trường liên ngân hàng rất thấp.
Nhìn chung, lãi suất đang giảm tích cực, kể cả lãi suất điều hành và lãi suất cho vay.
Vì sao có chuyện tín dụng tăng chậm hơn khi lãi suất giảm nhanh?
"Chúng tôi đặt ra 14-15%, nhưng đến hôm nay, dư nợ tín dụng mới tăng 4,2%, số tuyệt đối là 12.423.000 tỷ đồng. Tương đồng với đó là huy động vào khoảng 4,16%. Số tiền gửi huy động là 12.691.000 tỷ đồng. Có nghĩa là huy động cho vay ở thời điểm hiện nay tương đương, kể cả tốc độ, doanh số, số dư. Trong điều hành 14-15%, đến thời điểm hiện nay mới tăng 4,2%, trong giao tín dụng đã giao được khoảng 11% từ đầu năm, như vậy dư địa còn rất nhiều để các ngân hàng có thể cho vay", Phó Thống đốc cho biết.
Thanh khoản của các NHTM đang thừa. "Tuy nhiên, nói đến tiền không hẳn như vậy nhưng chính là tốc độ tín dụng đang tăng trưởng chậm. Đúng ra như các nước khi lãi suất tăng cao, thì tín dụng có thể tăng trưởng âm, lãi suất chúng ta đã hạ theo thông thường thì tín dụng tăng", Phó Thống đốc nêu rõ.
Lý giải vì sao có câu chuyện tín dụng tăng chậm hơn khi lãi suất giảm nhanh, dưới góc độ quản lý, điều hành cũng như thực tế của nền kinh tế, Phó Thống đốc cho biết có 3 nguyên nhân.
Thứ nhất, tình hình nền kinh tế đang có nhiều khó khăn, suy giảm về cầu đầu tư, cầu tiêu dùng thấp, như vậy cầu tín dụng cũng không thể tăng cao được.
Thứ hai, sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp khó khăn, tồn kho nhiều, nhiều doanh nghiệp khó có đơn hàng, xuất khẩu cũng có những khó khăn nhất định. Thị trường bất động sản chưa sôi động lại, nhiều dự án chưa triển khai được, kể cả những dự án bất động sản thương mại và bất động sản nhà ở xã hội chưa được triển khai nhiều mặc dù NHNN tạo điều kiện về tín dụng cho lĩnh vực bất động sản, sẵn sàng đẩy mạnh những lĩnh vực có tỉ lệ rủi ro thấp.
Thứ ba, những doanh nghiệp nhỏ và vừa đang khó tiếp cận tín dụng. Trước đây doanh nghiệp khó về năng lực tài chính để đảm bảo vay phải có khả năng trả nợ, đến nay càng khó hơn.
Vấn đề này, Chính phủ, các bộ, ngành, các hiệp hội, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ngành ngân hàng đang quyết liệt tháo gỡ. Hiện nay có nhiều doanh nghiệp muốn vay nhưng không chứng minh được có thể trả nợ được không, nguyên tắc tối thiểu ngân hàng cho vay phải thu được nợ. Ngược lại, có doanh nghiệp, ngân hàng mời chào vay nhưng lại chưa có nhu cầu vay.
"Đây là những nguyên nhân trực tiếp tạo ra những "khác thường" so với những năm trước khi lãi suất giảm mà tín dụng chưa tăng được nhanh", Phó Thống đốc chỉ rõ.
Tuy nhiên, cùng với đồng loạt các chính sách khác mà Chính phủ đang triển khai, Phó Thống đốc hy vọng trong thời gian tới ngành ngân hàng đặt ra yêu cầu phải quản lý tốt, tập trung tăng cường hơn nữa để lãi suất tiếp tục theo hướng giảm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trên cơ sở các NHTM phải tính toán bảo đảm được an toàn tối thiểu cho mình và cắt giảm những chi phí cần thiết có điều kiện hạ lãi suất, cũng như cắt giảm các loại phí.
Bên cạnh đó, tăng cường cải cách thủ tục hành chính. Vừa qua, NHNN đã sửa các Thông tư số 39/TT-NHNN và Thông tư số 06/TT-NHNN, qua đó tháo gỡ rất nhiều nội dung, đặc biệt là ứng dụng công nghệ số nên đã tạo điều kiện cho cả doanh nghiệp và ngân hàng tiếp cận tín dụng nhanh hơn, thuận lợi hơn.
Tiếp tục xem xét các đối tượng, lĩnh vực để cùng với các bộ, ngành có những chính sách đồng bộ. Chính sách giãn, hoãn, tái cơ cấu các khoản nợ sẽ tiếp tục được tăng cường cũng như chỉ đạo các NHTM, các hiệp hội quan tâm triển khai tốt.
"Đây là những chính sách rất trực tiếp hỗ trợ cho doanh nghiệp, tháo gỡ cho doanh nghiệp hiện nay", Phó Thống đốc khẳng định./.
Bình luận