Tại Hội nghị, Thủ tướng đánh giá, thời gian qua, đội ngũ cán bộ, y bác sĩ, nhân viên y tế đã trải qua rất nhiều khó khăn, nhiều cung bậc cảm xúc, tâm tư, tâm trạng rất khác nhau. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Nhân dân luôn thấu hiểu, chia sẻ và tin tưởng vào nỗ lực, quyết tâm vượt khó, trách nhiệm và có những giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của ngành Y.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân

Thủ tướng đánh giá nhiều vấn đề lớn của ngành.

Thứ nhất, Ngành Y là ngành có sứ mệnh đặc biệt: Có nhiệm vụ bảo vệ và chăm sóc sức khỏe Nhân dân, đây là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, vất vả nhưng rất vẻ vang. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã nhắn nhủ tại bức thư gửi Hội nghị cán bộ y tế năm 1955: "Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô, các chú. Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khoẻ cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang…". Ngành Y là ngành có sứ mệnh đặc biệt - chăm lo sức khỏe cho nhân dân; người thầy thuốc không chỉ phải giỏi về chuyên môn mà còn phải có tâm, có đức, bởi "thầy thuốc như mẹ hiền". Ngành nghề nào cũng cần có đạo đức nghề nghiệp, nhưng đạo đức nghề nghiệp càng đặc biệt quan trọng với ngành Y.

Trong các giai đoạn lịch sử của đất nước, ngành Y luôn cố gắng, nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, vượt qua mọi thách thức để hoàn thành tốt sứ mệnh cao cả của mình. Khi đất nước hòa bình, thống nhất, đội ngũ thầy thuốc lại có mặt trên mọi nẻo đường của Tổ quốc, âm thầm, lặng lẽ, tận tụy cống hiến sức lực, tuổi thanh xuân, hy sinh cả hạnh phúc riêng, thậm chí cả mạng sống của mình để bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân và hạnh phúc cho mọi gia đình. Qua biết bao khó khăn, thử thách, ngành Y tế đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành và đạt nhiều thành tựu, trong đó có những thành tựu y học mang tầm vóc quốc tế với nhiều tấm gương thầy thuốc tiêu biểu về y đức và tài năng như giáo sư Hồ Đắc Di, Tôn Thất Tùng, Phạm Ngọc Thạch, Đặng Văn Ngữ, bác sỹ Đặng Thùy Trâm…

Hơn 2 năm qua, trong cuộc chiến chống dịch COVID-19 - cuộc chiến không tiếng súng nhưng đầy cam go, vô vàn thách thức, chưa từng có tiền lệ. Một lần nữa, hàng trăm nghìn y, bác sĩ, cán bộ, nhân viên y tế không quản gian lao, ngày đêm bám trụ trên tuyến đầu, chiến đấu với dịch bệnh; những "chiến sĩ áo trắng" tạm gác việc nhà, việc mình, sẵn sàng đối diện với hiểm nguy, quyết tâm ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh.

Thứ hai, những cống hiến của ngành Y trong giai đoạn dịch bệnh: Việt Nam đã kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, tạo điều kiện thuận lợi cho KTXH phục hồi và khởi sắc trên hầu hết các lĩnh vực. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo, tăng trưởng đang ở mức cao. Sản xuất nông nghiệp, công nghiệp tiếp tục phục hồi và phát triển. An sinh xã hội được quan tâm; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được cải thiện. Trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; quốc phòng, an ninh được giữ vững; đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh.

Trong những thành tựu chung đó có sự đóng góp không nhỏ của ngành Y tế. Sự cống hiến đó được minh chứng bằng những kết quả cụ thể như:

(1) Triển khai đồng bộ các biện pháp để kiểm soát dịch COVID-19 trên toàn quốc, nhất là thực hiện thành công chiến lược vaccine (xây dựng Quỹ vaccine, tiến hành ngoại giao vaccine, phát động chiến dịch tiêm chủng vaccine lớn nhất từ trước tới nay miễn phí cho toàn dân).

(2) Công tác hoàn thiện thể chế được chú trọng, đẩy mạnh, tham mưu Chính phủ ban hành và trình Quốc hội ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng trong lĩnh vực y tế, các nghị quyết phục vụ công tác phòng chống dịch.

(3) Chất lượng khám chữa bệnh tiếp tục được duy trì. Đẩy mạnh triển khai nền tảng hỗ trợ tư vấn khám chữa bệnh trực tuyến, từ xa, kết nối gần 30 bệnh viện tuyến trên với 1.500 cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc, kể cả vùng sâu, vùng xa, hải đảo. Mạng lưới khám bệnh, chữa bệnh y học cổ truyền tiếp tục được củng cố và phát triển.

(4) Ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh; triển khai dịch vụ công trực tuyến, kết nối, chia sẻ dữ liệu. Hoàn thành đồng bộ dữ liệu hơn 92 triệu mũi tiêm phòng COVID-19 với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; bước đầu thí điểm triển khai một số ứng dụng của thẻ căn cước công dân phục vụ người dân khám chữa bệnh.

(5) Đạt và vượt nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra cho năm 2022: Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng là 19% (chỉ tiêu là 20,4%); tỷ lệ dân số được quản lý sức khỏe đạt 70%; tỷ lệ trạm y tế xã, phường, thị trấn có bác sỹ làm việc là 94%; số bác sĩ trên 01 vạn dân đạt 10 bác sỹ (chỉ tiêu là 9,4/1 vạn); số giường bệnh trên 01 vạn dân đạt khoảng 30,5 giường bệnh (chỉ tiêu là 29,5/1 vạn).

Thủ tướng đánh giá, người dân vẫn chưa thật sự hài lòng với chất lượng và sự phục vụ của ngành y, nhất là y tế công lập

Thứ ba, một số hạn chế, khuyết điểm, bất cập trong ngành Y: Hệ thống thể chế, chính sách trong lĩnh vực y tế còn bất cập, nhiều quy định chưa rõ ràng, rườm rà về thủ tục hành chính, chưa bao quát được hết các khía cạnh (như trong việc mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế, đầu tư…). Năng lực của hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng còn hạn chế. Tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến cuối, tuyến Trung ương vẫn là vấn đề nhức nhối.

Người dân vẫn chưa thật sự hài lòng với chất lượng và sự phục vụ của ngành y, nhất là y tế công lập. Công nghiệp dược, thiết bị y tế chưa đáp ứng yêu cầu, tính chủ động chưa cao, còn phụ thuộc vào nước ngoài. Nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Thu nhập, chế độ, chính sách đãi ngộ đối với cán bộ y tế còn bất cập, đời sống một bộ phận cán bộ y tế còn nhiều khó khăn. Tình trạng thiếu thuốc điều trị, trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế ở một số bệnh viện, địa phương chưa được xử lý dứt điểm. Giải ngân đầu tư công trong lĩnh vực y tế còn chậm (tính đến 30/6/2022, vốn chi thường xuyên mới giải ngân được 32%, vốn đầu tư công trung hạn mới giải ngân được 2,5% kế hoạch vốn giao năm 2022)…

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục quán triệt, thể chế hóa kịp thời quan điểm "Nghề y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt"

Thứ tư, cơ hội để phát triển ngành Y rất lớn: Thủ tướng chia sẻ, chúng ta tự hào và tin tưởng vào đội ngũ 500 nghìn cán bộ y tế của nước ta có kiến thức rộng, chuyên môn sâu, tay nghề tốt, có tinh thần đoàn kết, trách nhiệm cao, bản lĩnh vững vàng. Trình độ trong một số lĩnh vực y học của Việt Nam ngang tầm với trình độ của thế giới. Tất cả đều trăn trở là làm sao để người dân có cuộc sống khỏe mạnh và tuổi thọ ngày càng được nâng lên; mong muốn hệ thống y tế phát triển toàn diện, đồng bộ, hiện đại, công bằng, hiệu quả, chất lượng, bền vững, hội nhập quốc tế, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của người dân, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Vẫn còn đâu đó có những bức xúc về y đức của thầy thuốc, về sự tắc trách, thiếu tinh thần trách nhiệm của cơ sở y tế nào đó, nhưng đó chỉ là số ít, cá biệt. “Hơn lúc nào hết, Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta chia sẻ và ủng hộ sự thay đổi để phát triển ngành Y. Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực y tế ngày càng được tăng cường với sự hỗ trợ của nhiều cơ quan, tổ chức quốc tế”, Thủ tướng nói.

Với mục tiêu nâng cao sức khoẻ cả về thể chất và tinh thần, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người Việt Nam; phát triển nền y học khoa học, dân tộc và đại chúng; Thủ tướng đề nghị cán bộ, nhân viên y tế trên toàn quốc tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là các Nghị quyết số 20-NQ/TW, Nghị quyết số 21-NQ/TW khóa XII về bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân và công tác dân số trong tình hình mới.

Theo đó, toàn ngành tiếp tục quán triệt, thể chế hóa kịp thời quan điểm "Nghề y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt" như Trung ương, Bộ Chính trị đã chỉ đạo. Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất các chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp cho cán bộ ngành y tế, hạn chế tình trạng nghỉ việc, chuyển việc; các chính sách ưu đãi đặc thù ngành; các chính sách hỗ trợ học viên, sinh viên các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe; chính sách về công nhận liệt sỹ khi hy sinh và có biện pháp phù hợp, hiệu quả để bảo vệ nhân viên y tế trong khi làm nhiệm vụ.

Cần tận dụng lợi thế của nước ta về dược liệu, tập trung nghiên cứu phát triển công nghiệp dược, ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất thuốc, vaccine trong nước. Cùng với đó, đẩy mạnh hợp tác quốc tế về đào tạo nhân lực, tham khảo các kinh nghiệm quản lý, nhất là chuyển đổi số, phát triển công nghiệp dược… và nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển ngành Y Việt Nam./.