Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà. Ảnh: VGP

Dẫn số liệu thống kê của Bộ, Thứ trưởng Hà cho biết, tổng số hồ sơ tiếp nhận đề nghị từ 2.007 DN với 46.461 lao động, hỗ trợ 33,2 tỷ đồng. Hồ sơ đã thẩm định phê duyệt là 319 DN với 21.361 lao động, số tiền đã quyết định phê duyệt là 25,4 tỷ đồng. Hồ sơ đã giải ngân là 100 DN với 6.297 lao động, số tiền 3,1 tỷ đồng.

Lý giải việc chậm triển khai ở một số địa phương, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đưa ra 4 nguyên nhân.

Thứ nhất, do cán bộ địa phương gặp lúng túng trong hướng dẫn DN.

Thứ hai, một số nơi chưa bố trí kịp nguồn, chờ kinh phí ngân sách Trung ương phân bổ.

Thứ ba, một số DN e ngại người lao động trục lợi, nên tự ý phát sinh quy định, đòi người lao động cung cấp giấy tạm trú, hợp đồng thuê nhà, làm chậm tiến độ phê duyệt hồ sơ.

Thứ tư, một số DN chưa chủ động, số lao động lớn. Vì Quyết định 08 có quy định gộp 2, 3 tháng, do đó nhiều DN với số lao động đông có tâm lý chờ 2, 3 tháng mới làm hồ sơ cho người lao động. Vì vậy, UBND cấp huyện nhận được rất ít, đang chờ các DN gửi hồ sơ lên.

Về giải pháp, Thứ trưởng cho biết, Thủ tướng có Công điện số 431/CĐ-TTg 2022 tăng cường triển khai hỗ trợ người lao động, phát triển thị trường lao động, đảm bảo an sinh xã hội. Hiện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tích cực thực hiện công điện của Thủ tướng Chính phủ.

Về phía Bộ, đã ban hành Công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố đẩy nhanh tiến độ hoàn thành vào tháng 8/2022.

"Thực tế, thủ tục viết đơn xác nhận danh sách đơn giản, nhưng DN sợ trục lợi nên phát sinh thêm 2 nội dung thủ tục, làm chậm tiến độ. Chúng tôi đã có hướng dẫn các cơ quan chuyên môn đốc thúc kịp thời tháo gỡ khó khăn", Thứ trưởng cho biết, Bộ đã công văn đề nghị UBND cấp tỉnh phối hợp phê duyệt danh sách, phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động lập danh sách rà soát người lao động nhanh chóng hơn.

Trước đó, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP. Hồ Chí Minh đã có công văn khẩn đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hướng dẫn tháo gỡ một số vướng mắc trong quá trình thực hiện Quyết định 08/2022/QĐ-TTg về hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.

Cụ thể, liên quan khái niệm "Người sử dụng lao động", Quyết định 08 quy định "Người sử dụng lao động là doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh có thuê mướn, sử dụng lao động làm theo thỏa thuận".

Điều này có thể hiểu là chỉ có doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh mới đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhàcho người lao động.

Còn lại, với các loại hình như văn phòng đại diện; cơ quan, tổ chức được cơ quan có thẩm quyền cấp phép thành lập; các tổ chức hành nghề luật sư tại Việt Nam theo quy định của pháp luật; hội, hiệp hội doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật... thì người lao động không thuộc đối tượng hỗ trợ?

Về đối tượng và điều kiện thụ hưởng, theo Quyết định 08 thì người lao động được hỗ trợ tiền thuê nhà phải đang tham gia BHXH bắt buộc tại tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ.

Tuy nhiên, đối chiếu quy định thì một số trường hợp đang hưởng trợ cấp BHXH, không phải đóng BHXH, gồm cả người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, người lao động nghỉ việc hưởng hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng.

Vì vậy, chưa xác định rõ 2 nhóm trên liệu có không thuộc đối tượng được hỗ trợ hay không?

Quyết định 08 nêu đối với người lao động làm việc trong doanh nghiệp thì doanh nghiệp có thể đề nghị BHXH xác nhận gộp 2 tháng hoặc 3 tháng. Còn với người lao động quay trở lại thị trường lao động thì không có quy định xác nhận gộp. Vậy trường hợp này doanh nghiệp phải đề nghị hỗ trợ theo từng tháng hay được thực hiện gộp nhiều tháng?

Quyết định 08 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 28-3-2022 nhưng người lao động có thời gian thuê trọ từ ngày 1-2-2022 thuộc đối tượng được hỗ trợ. Vậy người lao động có được hỗ trợ cho thời gian trước khi Quyết định 08 có hiệu lực không (tháng 2 và 3-2022)?

Ngoài ra, Sở Lao động- Thương binh và Xã hội TP HCM cũng kiến nghị Bộ có quy định trong 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được kinh phí của UBND thì doanh nghiệp phải chi ngay cho người lao động để tránh tình trạng doanh nghiệp lưu giữ tiền hỗ trợ để sử dụng cho mục đích khác dẫn đến chậm chi trả cho người lao động.

Đồng thời, Sở đề nghị Bộ nên có hướng dẫn xử lý trong trường hợp doanh nghiệp có hành vi chậm chi trả cho người lao động./.