Phạt 380 tổ chức, cá nhân năm 2020, giữ thị trường tăng trưởng tích cực

Đại dịch Covid-19 xảy ra khiến một số giai đoạn trong năm xã hội bị cách ly, UBCK phải thực hiện giám sát trực tuyến để kịp thời phát hiện và xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật. Năm 2020, UBCK ra quyết định xử phạt đối với 380 tổ chức, cá nhân, thấp hơn con số 469 quyết định xử phạt ban hành năm 2019 (tổng số tiền xử phạt gần 29 tỷ đồng), nhưng cao hơn con số 364 quyết định xử phạt UBCK ban hành năm 2018 (tổng số tiền phạt gần 20 tỷ đồng).

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2020 và triển khai nhiệm vụ năm 2021 của UBCK, Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải ghi nhận những kết quả mà TTCK đã đạt được trong năm 2020. Thứ trưởng nhấn mạnh trong năm qua, UBCK đã thể hiện được vai trò là đơn vị trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động thị trường, đã chủ động đề xuất, báo cáo Bộ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những giải pháp giúp giữ thị trường hoạt động liên tục trong đại dịch. Đồng thời, UBCK đã hoàn thành toàn bộ các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán (3 nghị định, 11 Thông tư). Cơ bản đảm bảo được tính đồng bộ thực hiện khi Luật Chứng khoán có hiệu lực thi hành từ 01/01/2021.

Cũng theo lãnh đạo Bộ Tài chính, mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng công tác quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt động của thị trường vẫn được tăng cường tổ chức linh hoạt, phát hiện sai phạm và xử phạt khá nghiêm theo quy định của pháp luật, góp phần bảo đảm cho TTCK hoạt động công khai, minh bạch, tăng lòng tin cho nhà đầu tư.

Trong năm 2020, mặc dù chịu tác động nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, nhờ Việt Nam đã kiểm soát tốt dịch bệnh, tình hình kinh tế vĩ mô trong nước có nhiều điểm sáng, Chính phủ, Bộ Tài chính chỉ đạo kịp thời triển khai các giải pháp hỗ trợ TTCK, TTCK Việt Nam đã phục hồi bền vững và tăng trưởng ngoạn mục trên hầu hết tất cả các khía cạnh.

TTCK Việt Nam được đánh giá là 1 trong 10 thị trường chứng khoán có sức chống chịu với đại dịch và phục hồi tốt nhất thế giới. Chỉ số VN-Index vượt 1.100 điểm, đạt 1103,87 điểm, tăng mạnh tới 67% so với thời điểm thấp nhất của năm 2020, tăng 14,9% so với thời điểm cuối năm 2019; chỉ số HNX-Index tăng gần 119% so với thời điểm cuối quý I/2020 và tăng 98,1% so với cuối năm 2019.

Quy mô thị trường cổ phiếu vượt mục tiêu Chính phủ đề ra cho đến năm 2020 và thị trường trái phiếu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng. Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt gần 5.294 nghìn tỷ đồng, tăng 69% so với thời điểm cuối Quý I và tăng 20,8% so với cuối năm 2019, tương đương với 87,7% GDP năm 2019 và 84,1%GDP năm 2020, vượt mục tiêu đề ra. Thị trường trái phiếu có 477 mã trái phiếu niêm yết với giá trị niêm yết đạt 1.388 nghìn tỷ đồng, tăng 16,8% so với cuối năm 2019 (tương đương 23% GDP).

Thanh khoản của thị trường tăng mạnh lên mức cao kỷ lục cho thấy sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam dù chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19. giá trị giao dịch bình quân năm 2020 đạt trên 7.420 tỷ đồng/phiên, tăng 59,3% so với bình quân năm 2019. Thanh khoản trên thị trường trái phiếu tiếp tục tăng trưởng mạnh, bình quân đạt trên 10.393 tỷ đồng/phiên, tăng 13% so với năm 2019.

Số lượng tài khoản nhà đầu tư trong nước mở mới tăng kỷ lục trong năm 2020. Số tài khoản nhà đầu tư trong nước mở mới năm 2020 đạt 393.659 tài khoản, tăng 94% so với số lượng tài khoản mở mới trong năm năm 2019, khối ngoại mở mới 2.856 tài khoản. Như vậy, lũy kế tới hết tháng 12/2020, tổng số lượng tài khoản chứng khoán tại Việt Nam đạt hơn 2,77 triệu tài khoản, tăng 16,7% so với cuối năm 2019.

TTCK phái sinh tiếp tục đóng vai trò phòng vệ rủi ro hiệu quả, có tác dụng ổn định tâm lý nhà đầu tư. Khối lượng giao dịch bình quân đạt 156.852 hợp đồng/phiên, tăng 77% so với bình quân năm 2019. Tính tại thời điểm 31/12/2020, khối lượng mở OI toàn thị trường đạt 40.339 hợp đồng, tăng 143% so với cuối năm 2019. Tổng mức huy động trên TTCK ước đạt 413.700 tỷ đồng, tăng 30% so với cuối năm 2019.

UBCK cũng hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch Diễn đàn thị trường vốn ASEAN (ACMF) năm 2020. Các cơ quan quản lý thị trường vốn ASEAN hoan nghênh các nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy thực hiện các mục tiêu hội nhập thị trường vốn trong khu vực ASEAN, làm sâu sắc hơn sự gắn kết của khu vực với cộng đồng quốc tế vì phát triển bền vững, đồng thời nâng cao khả năng thích ứng và năng lực thể chế của ASEAN.

Liên quan đến vấn đề các thành viên thị trường quan tâm nhất, đó là tiến trình nâng hạng, thông tin từ UBCK cho biết, Cơ quan này đã tận dụng Hỗ trợ kỹ thuật của Ngân hàng thế giới (WB) về nâng hạng thị trường trong khuôn khổ chương trình phát triển thị trường vốn J-CAP. Các hỗ trợ tập trung vào các hoạt động nhằm đánh giá, tư vấn về các giải pháp nhằm tháo gỡ những trở ngại đối với việc nâng hạng TTCK từ cận biên lên mới nổi theo phân hạng của MSCI và/hoặc FTSE Russell. Kết quả là FTSE Russell tiếp tục duy trì Việt Nam trong danh sách chờ xét nâng hạng (Watch list).

Tăng mạnh chế tài xử phạt từ năm 2021

Nghị định 156/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán có hiệu lực từ ngày 01/01/2021 với nhiều điểm mới, đặc biệt là bổ sung hình phạt tăng nặng với nhiều vi phạm và bổ sung việc xử phạt với một số chủ thể tham gia TTCK, như công ty kiểm toán, Sở GDCK Việt Nam và công ty con, tổ chức xã hội nghề nghiệp về chứng khoán…

Theo Nghị định 156, nhà quản lý sẽ đình chỉ giao dịch chứng khoán trên các tài khoản nhà đầu tư cho người khác mượn để giao dịch chứng khoán hoặc đứng tên sở hữu chứng khoán hộ người khác dẫn đến hành vi thao túng thị trường chứng khoán trong thời hạn từ 06 tháng đến 12 tháng. Cùng với đó, sẽ phạt tiền (từ 70 đến 100 triệu đồng) nếu nhà đầu tư vi phạm quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài; vi phạm quy định về hoạt động đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam; vi phạm quy định về tỷ lệ sở hữu vốn cổ phần hoặc phần vốn góp của công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán; vi phạm quy định về mở tài khoản giao dịch chứng khoán, giao dịch ký quỹ chứng khoán, tài khoản giao dịch ủy quyền; vi phạm quy định về giao dịch trong ngày giao dịch hoặc trong đợt khớp lệnh định kỳ.

Với nhà đầu tư chuyên nghiệp, nếu thực hiện hành vi chuyển nhượng chứng khoán chào bán riêng lẻ vi phạm quy định tại Điều 31 Luật Chứng khoán sẽ bị xử phạt từ 100 đến 150 triệu đồng. Mức phạt tăng lên từ 400 đến 500 triệu đồng đối với hành vi thực hiện một hoặc một số giao dịch nhằm che giấu thông tin về quyền sở hữu thực sự đối với một chứng khoán để trốn tránh hoặc để hỗ trợ người khác trốn tránh nghĩa vụ công bố thông tin theo quy định. Ngoài phạt tiền, với các giao dịch che dấu thông tin, người hành nghề chứng khoán sẽ bị tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề chứng khoán trong thời hạn từ 18 tháng đến 24 tháng.

Nghị định trao quyền xử phạt đến 3 tỷ đồng cho Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đối với tổ chức vi phạm và phạt tiền tối đa đến 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân có các hành vi vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán. Cùng với đó, Chủ tịch UBCK có quyền đình chỉ giao dịch chứng khoán có thời hạn từ 01 tháng đến 12 tháng; tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động văn phòng đại diện, chứng chỉ hành nghề chứng khoán có thời hạn từ 01 tháng đến 24 tháng; áp dụng hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại Nghị định 156./.