Sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư BT: Thế nào?
Ngày 28/3/2018, Bộ Tài chính đã có văn bản yêu cầu tạm dừng việc xem xét, quyết định sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư
Những vướng mắc đang hiện hữu
Luật Quản lý, sử dụng tài sản công được Quốc hội ban hành năm cuối 2017 có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2018, thay thế Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước 2008. Tuy nhiên, đến nay, nghị định quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án BT vẫn chưa ra đời.
Do “khoảng trống pháp lý” này nên ngày 28/3/2018, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi các Bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu tạm dừng việc xem xét, quyết định sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư kể từ ngày 01/01/2018 cho đến khi Nghị định của Chính phủ quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT có hiệu lực thi hành.
Tuy nhiên, với văn bản này, chính quyền địa phương có dự án BT đang vướng phải nhiều lúng túng khi giải quyết phương án tài chính với các hợp đồng BT ký trước thời điểm Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và văn bản chỉ đạo của Bộ Tài chính có hiệu lực. Nhiều nhà đầu tư đã triển khai, thậm chí hoàn thành xong dự án nhưng chưa được bàn giao quỹ đất hoàn vốn như quy định của hợp đồng.
Năm 2018, văn bản góp ý của Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) nêu rõ rằng, với nhà đầu tư, chỉ chậm bàn giao đất 1 năm thôi đã rất khó khăn. Nếu kéo dài nhiều năm thì không nhà đầu tư nào chịu nổi, nhất là trong trường hợp nhà đầu tư đã ứng tiền cho nhà nước để thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng.
“Nếu thực hiện giao đất đúng hợp đồng thì nhà nước sẽ tiết kiệm được không ít và nhà đầu tư cũng giảm được chi phí lãi vay. Hơn nữa, không có tổ chức tài chính nào dám cho vay nếu dự án BT kéo dài nhiều năm mới được giao đất vì sẽ dẫn đến chi phí tài chính thì quá lớn, khó dự đoán thị trường sau 5-7 năm”, HoREA nêu quan điểm.
Nhìn nhận dưới góc độ xây dựng chính sách, các chuyên gia cho rằng tình trạng chậm trễ ban hành nghị định, tạo khoảng trống luật pháp quá lâu, gây “bối rối” cho các cơ quan thừa hành… là tình trạng phổ biến hiện nay và cần chấn chỉnh sớm.
Với các hợp đồng ký trước thời điểm Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 có hiệu lực (tức ngày 1/1/2018) mà đã triển khai, hoàn thiện thì phải được thanh toán theo đúng hợp đồng đã ký. Nếu hồi tố đến thời điểm 1/1/2018 không thanh toán cho các doanh nghiệp diện này là không hợp lý bởi khi ký hợp đồng BT, các bên tuân thủ theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước 2008 chứ không phải Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017. Chỉ những hợp đồng ký sau khi Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 thì mới nên tạm dừng thanh toán để chờ nghị định hướng dẫn.
Phát biểu trên báo Dân trí, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Luật Basico, trường hợp nghị định chưa kịp ban hành cùng thời điểm có hiệu lực của luật mới thì theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, mọi vấn đề được giải quyết theo quy định đã có. Theo đó, nhà nước vẫn phải thanh toán toàn bộ giá công trình đã đầu tư dưới hình thức BT, bao gồm cả mức lợi nhuận được hai bên thỏa thuận theo hợp đồng đã ký trước đó.
Định hướng của Chính phủ
Cụ thể, việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho Nhà đầu tư thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (Hợp đồng BT) được ký kết theo quy định của pháp luật trước ngày 1/1/2018 mà chưa hoàn thành việc thanh toán thì tiếp tục thực hiện thanh toán theo nội dung Hợp đồng BT đã ký kết, đảm bảo theo đúng quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật về đất đai, pháp luật về ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật có liên quan đang có hiệu lực tại thời điểm ký kết Hợp đồng BT.
Đối với các Hợp đồng BT được ký kết từ ngày 1/1/2018, trong đó có điều khoản sử dụng tài sản công để thanh toán, yêu cầu cácbBộ, ngành địa phương rà soát lại nội dung của Hợp đồng đảm bảo tuân thủ Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, pháp luật về đất đai, pháp luật về ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật có liên quan.
Trường hợp nội dung Hợp đồng BT phù hợp với quy định của pháp luật thì tiếp tục thực hiện thanh toán theo quy định của Hợp đồng BT; trường hợp nếu có nội dung chưa phù hợp với các quy định của pháp luật thì phải đàm phán điều chỉnh lại nội dung Hợp đồng BT cho phù hợp với các quy định pháp luật nêu trên.
Đối với các dự án BT đã hoàn thành việc lựa chọn Nhà đầu tư theo đúng quy định của pháp luật trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành nhưng chưa ký Hợp đồng BT, cơ quan nhà nước có thẩm quyền tiến hành đàm phán, ký kết Hợp đồng BT đảm bảo tuân thủ Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, pháp luật về đất đai, pháp luật về ngân sách Nhà nước và các quy định của pháp luật có liên quan.
Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, ủy ban nhân dân các địa phương (cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với dự án BT) và nhà đầu tư các dự án BT chịu trách nhiệm rà soát lại các Hợp đồng BT đã ký kết và đang thực hiện, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật đối với các sai phạm (nếu có); đảm bảo công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật; không làm thất thoát tài sản công, không để xảy ra tham nhũng, lợi ích nhóm. Trường hợp phát hiện có vi phạm nhưng chưa gây thất thoát tài sản nhà nước thì phải điều chỉnh lại Hợp đồng BT; nếu phát hiện vi phạm (vi phạm pháp luật về ngân sách nhà nước, xây dựng, quản lý đất đai, đấu thầu, đầu tư công, quản lý tài sản công và pháp luật liên quan khác...) thì phải điều chỉnh hoặc hủy Hợp đồng BT, kịp thời thu hồi tài sản nhà nước bị thất thoát, đồng thời xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân sai phạm theo đúng quy định của pháp luật.
Chính phủ giao Bộ Tài chính có trách nhiệm hoàn thiện dự thảo Nghị định về sử dụng tài sản công để thanh toán cho các Nhà đầu tư thực hiện Dự án BT theo đúng Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 9/9/2018 của Chính phủ./.
Bình luận