Thời gian gần đây, có một số ý kiến liên quan đến việc NHNN sử dụng vàng Dự trữ ngoại hối Nhà nước để tăng cung, can thiệp bình ổn thị trường vàng, NHNN đã chính thức lên tiếng về vấn đề này.

Trước khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định 24) được ban hành, hàng năm, NHNN cấp phép nhập khẩu bình quân khoảng 50-60 tấn vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Toàn bộ lượng ngoại tệ để nhập khẩu vàng được lấy từ nền kinh tế. Do vậy, nhập khẩu vàng trên quy mô lớn đã ảnh hưởng đến tỷ giá, CPI, sự ổn định kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô Dự trữ ngoại hối Nhà nước.

Mặt khác, về tổng thể, toàn bộ vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng tiêu thụ tại Việt Nam phải dùng ngoại tệ để nhập khẩu từ nước ngoài; tại một số thời điểm, vàng miếng được xuất khẩu ra nước ngoài để thu ngoại tệ.

“Do vậy, về bản chất, vàng miếng được lưu thông trong nước cần phải được quản lý như ngoại tệ”, văn bản khẳng định.

Vì vậy, NHNN đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành và ban hành theo thẩm quyền đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật cần thiết. Việc can thiệp bình ổn thị trường vàng của NHNN trong thời gian qua hoàn toàn phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của NHNN theo quy định của Luật Ngân hàng Nhà nước và tuân thủ các quy định tại Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, Nghị định số 86 về quản lý Dự trữ ngoại hối Nhà nước, Quyết định 16 của Thủ tướng Chính phủ về mua bán vàng miếng của NHNN trên thị trường trong nước và các văn bản hướng dẫn thi hành 2 Nghị định nêu trên.

Từ đầu năm 2012, NHNN đã triển khai thực hiện một loạt giải pháp bình ổn thị trường vàng, cụ thể:

Thứ nhất, NHNN không cấp giấy phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng kết hợp với hiệu quả của các chính sách bình ổn kinh tế vĩ mô của Chính phủ, tình hình cung cầu ngoại tệ đã cải thiện cơ bản, giảm đáng kể tình trạng đô la hóa nền kinh tế.

Thứ hai, việc thực hiện chính sách Nhà nước độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng đã làm giảm mạnh nhu cầu ngoại tệ cho nhập khẩu vàng.

Thứ ba, việc NHNN kiên quyết thực hiện chính sách chấm dứt huy động và cho vay bằng vàng của các tổ chức tín dụng đã loại trừ rủi ro liên quan đến vàng trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, đồng thời, xử lý triệt để hiện tượng vàng hóa. Hơn nữa, trong một năm qua, các tổ chức tín dụng đã mua được trên 100 tấn vàng trên thị trường trong nước để chi trả cho người dân mà không cần ngoại tệ để nhập khẩu vàng.

Đồng thời, khối lượng ngoại tệ NHNN sử dụng để nhập khẩu vàng: (i) Nhỏ hơn nhiều lần lượng ngoại tệ nền kinh tế phải bỏ ra để nhập khẩu vàng trong những năm trước đây; (ii) chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ so với lượng ngoại tệ NHNN đã mua và tăng Dự trữ ngoại hối Nhà nước trong thời gian qua.

Thực tiễn thời gian qua cho thấy, việc NHNN độc quyền nhập khẩu vàng theo quy định tại Nghị định 24 không tác động bất lợi đến cung - cầu ngoại tệ và ổn định kinh tế vĩ mô như thời gian trước đây.

Ngoài ra, thực hiện chính sách chống vàng hóa nền kinh tế, Nghị định 24 cũng đã có quy định cấm sử dụng vàng miếng làm phương tiện thanh toán. Trên thực tế, kể từ khi ban hành Nghị định 24, vàng không còn là phương tiện thanh toán phổ biến và nhu cầu đầu tư vàng ở Việt Nam đã giảm rõ rệt.

“Như vậy, việc triển khai thực hiện Nghị định 24 đã góp phần quan trọng vào việc tăng Dự trữ ngoại hối Nhà nước và giảm đáng kể hiện tượng vàng hóa nền kinh tế”, văn bản nêu rõ.

Trước đó, Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng đã làm rõ nhiều vấn đề liên quan trên Chương trình Dân hỏi-Bộ trưởng trả lời tối ngày 5/5./.

An Nhi