Cụ thể là, theo Điều 28 Dự thảo, thì đất đô thị có thể được phân loại theo 02 cách: phân loại dựa vào “mục đích sử dụng đất” (theo pháp luật về đất đai) và “không gian sử dụng” (theo Luật này). Điều 29 quy định khi chuyển đổi giữa các loại đất thì tùy cách thức chuyển đổi (chuyển đổi mục đích sử dụng hay chuyển đổi không gian sử dụng) sẽ áp dụng theo các văn bản pháp luật tương ứng.

VCCI kiến nghị bỏ các quy định về phân loại đất đô thị

Theo VCCI, quy định trên dường như là chưa hợp lý và cần được xem xét lại ít nhất ở các khía cạnh sau:

Về mục tiêu quản lý. Hiện Luật Đất đai năm 2013 đang phân loại đất theo “mục đích sử dụng” và tương ứng với đó là các cơ chế quản lý đất đai theo từng loại đất. Chính sách của Nhà nước đối với mỗi loại đất này không giống nhau (có thể là khuyến khích hoặc hạn chế), cơ chế chuyển đổi mục đích sử dụng của đất từ loại này sang loại khác cũng được thiết kế với mức độ chặt – lỏng khác nhau. Vì vậy việc phân loại đất, cơ chế chuyển đổi giữa các loại đất là cần thiết.

“Dự thảo bổ sung thêm hình thức phân loại đất theo “không gian sử dụng”, tuy nhiên lại không có cơ chế quản lý nào gắn với từng loại đất theo hình thức phân loại này. Điều này khiến cho chính sách trở nên thiếu rõ ràng và không rõ về mục tiêu quản lý (không rõ phân loại để làm gì, tại sao phải phân loại)”, VCCI cho biết.

Về thủ tục chuyển đổi. Khoản 2 Điều 29 Dự thảo quy định “việc chuyển đổi giữa các loại đất theo không gian sử dụng đất được thực hiện theo quy hoạch đô thị đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”.

Theo VCCI, không rõ quy định này có được hiểu là việc chuyển đổi không cần thực hiện thủ tục gì, miễn là phù hợp với quy hoạch đô thị đã được phê duyệt hay không? Nếu đúng, thì điều này càng khẳng định việc phân loại đất theo không gian sử dụng không có ý nghĩa nào (vì cơ chế cho mỗi loại đất cũng như điều kiện chuyển đổi đều không có gì).

Nếu không đúng thì không rõ thủ tục chuyển đổi cụ thể ở đây là gì? Định hướng chính sách để xác định cơ chế, thủ tục chuyển đổi (điều kiện gì? cơ quan nào xem xét? Thủ tục nên chặt hay lỏng?) là như thế nào?

Về chính sách đối với vấn đề này. Theo giải trình của Ban soạn thảo thì Luật Đất đai sẽ được bổ sung quy định về “nguồn lực phát triển đô thị từ khai thác quỹ đất; điều kiện giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư; đất sử dụng để chỉnh trang, phát triển đô thị”. Nói cách khác, theo Ban soạn thảo, pháp luật đất đai cũng sẽ được điều chỉnh để đưa vấn đề đặc thù về đô thị vào trong Luật. Tuy nhiên, đối chiếu với Đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013 (phiên bản trình Bộ Tư pháp thẩm định ngày 17/12/2017), thì những vấn đề liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất lại không được điều chỉnh theo hướng mà Ban soạn thảo giải trình, có nghĩa đất vẫn quy định theo mục đích sử dụng và sẽ phải thực hiện các thủ tục hành chính tương ứng khi chuyển mục đích sử dụng đất mà không có quy định đất theo không gian sử dụng.

“Từ các vấn đề nêu trên, có thể thấy, các quy định về phân loại đất đô thị và quản lý chuyển đổi giữa các loại đất đô thị quy định tại Mục 1 Chương IV Dự thảo là không thật cần thiết và không rõ ý nghĩa cũng như hiệu quả quản lý. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo bỏ các quy định về phân loại đất đô thị (Điều 28, 29) khỏi Dự thảo”, công văn của VCCI nêu rõ./.