Điểm xếp hạng trung bình về công khai ngân sách của các tỉnh chỉ tăng 0,44 điểm

Kết quả khảo sát POBI 2021 cho thấy, mức độ công khai ngân sách của các tỉnh cải thiện không đáng kể so với năm 2020, bởi điểm xếp hạng trung bình về công khai ngân sách của các tỉnh đạt 69,53/100 điểm, chỉ tăng 0,44 điểm so với năm 2020. Năm 2021, có 31 tỉnh công khai đầy đủ tài liệu và thông tin về ngân sách nhà nước, tăng 4 tỉnh so với năm 2020. Số tỉnh công khai chưa đầy đủ và công khai ít lần lượt là 6 và 2 tỉnh. Đây là thông tin được chia sẻ tại Lễ công bố POBI 2021 diễn ra hôm nay (ngày 28/9).

Nhiều thông tin đáng chú ý được chia sẻ tại Lễ công bố POBI 2021

Theo PGS, TS. Vũ Sỹ Cường, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, Bà Rịa- Vũng Tàu là tỉnh đứng đầu bảng xếp hạng khảo sát POBI 2021, đạt 98,59 điểm. Trong khi đó, Bình Phước và Hà Tĩnh là các tỉnh đứng cuối bảng xếp hạng với số điểm lần lượt là 5,15 điểm và 9,14 điểm…

Khảo sát POBI được thực hiện độc lập bởi 2 tổ chức thành viên của Liên minh Minh bạch ngân sách (BTAP) là: Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) và Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) dưới sự hỗ trợ của Tổ chức Oxfam tại Việt Nam.

Về mức độ tham gia của người dân, kết quả khảo sát cho thấy, các tỉnh vẫn ít tạo điều kiện để người dân tham gia vào quy trình ngân sách. Số điểm quy đổi trung bình của 63 tỉnh/thành phố là 41,8/100 điểm, tăng 2,55 điểm so với năm 2020 và 3,78 điểm so với năm 2019.

Kết quả khảo sát POBI 2021 còn cho thấy, điểm trung bình của 63 tỉnh/thành của trụ cột trách nhiệm giải trình là 48,2/100 điểm. Trên Cổng thông tin điện tử của HĐND tỉnh, có 41 tỉnh có thư mục hỏi đáp và có thể sử dụng được, 7 tỉnh có thư mục hỏi đáp nhưng không sử dụng được và 15 tỉnh không có thư mục hỏi đáp.

PGS.TS Nguyễn Đức Thành nhìn nhận, qua cuộc khảo sát năm 2022 có thể thấy, việc tuân thủ công khai ngân sách tỉnh nhìn chung tiếp tục được cải thiện

PGS.TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) nhìn nhận, qua cuộc khảo sát năm nay (2022), có thể thấy việc tuân thủ công khai ngân sách tỉnh nhìn chung tiếp tục được cải thiện. Có 31 tỉnh đạt mức độ công khai “đầy đủ”, so với 27 tỉnh vào năm trước. Đây là một bước tiến đáng khích lệ từ khi POBI ra đời. Quan sát cho thấy, những tỉnh nào đã thực hành công khai ngân sách tốt thường tiếp tục thực hành điều này một cách tích cực (Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Long, Đà Nẵng…), trong khi có những tỉnh còn thiếu ý thức tuân thủ Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 như Hà Tĩnh và Bình Phước (liên tục trong nhóm thấp nhất).”.

Một số khuyến nghị

Tuy đã có sự cải thiện về tính kịp thời trong việc công khai các tài liệu so với khảo sát năm 2020, nhưng vẫn có một số tài liệu giảm về số lượng tỉnh công bố đúng hạn. Đặc biệt là dự thảo dự toán ngân sách năm 2022 trình HĐND tỉnh, giảm tới 8 tỉnh so với năm 2020, trong khi đây là tài liệu rất quan trọng, chiếm trọng số tương đối cao trong kết quả tính điểm và xếp hạng POBI của tỉnh. Do đó, nhóm nghiên cứu khuyến nghị các tỉnh chưa làm tốt cần thực hiện đúng và đầy đủ việc công khai kịp thời các thông tin ngân sách, tránh tình trạng đi thụt lùi đối với một số tài liệu như kết quả khảo sát trong POBI 2021.

Kết quả khảo sát POBI 2021 cho thấy, việc lập dự toán ngân sách của các tỉnh năm 2020 chưa đảm bảo tin cậy cho quá trình thực hiện thực tế. Đặc biệt là đối với dự toán thu ngân sách, chỉ có 1 tỉnh có mức chênh lệch giữa số dự toán và số quyết toán dưới 5%, trong khi có tới 53 tỉnh/thành có mức chêch lệch trên 15% (tăng 18 tỉnh/thành so với POBI 2020). Do đó, việc lên kế hoạch lập dự toán cần được tính toán và xem xét kỹ lưỡng, để đảm bảo mức chênh lệch giữa số dự toán và số quyết toán không nhiều hơn quá 5%.

Liên quan đến giám sát và trách nhiệm giải trình, POBI 2021 là năm đầu tiên nhóm nghiên cứu tiến hành tách và chấm điểm trụ cột liên quan đến trách nhiệm giám sát và giải trình của HĐND các tỉnh/thành. Kết quả cho thấy, điểm số trung bình của trụ cột này là 48,2 điểm, ở mức trung bình. Do đó, cần cải thiện rất nhiều trong thời gian tới về trách nhiệm giám sát và giải trình của HĐND các tỉnh/thành.../.