Công khai ngân sách của các bộ vẫn ở mức thấp đáng quan ngại
Thực tế đáng lo ngại
“Sau gần một thập niên thực hiện Luật Ngân sách nhà nước mới, các bộ, cơ quan Trung ương vẫn chưa thực hiện nghiêm túc việc công khai ngân sách theo tinh thần của Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 và hướng dẫn của các Thông tư số 61/2017 và Thông tư số 90/2018 của Bộ Tài chính, là một thực tế đáng lo ngại trong quản trị nhà nước…”, Giám đốc VESS Nguyễn Đức Thành, đại diện nhóm nghiên cứu nhận định, tại hội thảo công bố “Chỉ số công khai ngân sách bộ, cơ quan trung ương- MOBI 2021”, do Liên minh Minh bạch ngân sách tổ chức hôm nay (ngày 18/10).
 |
| Theo Giám đốc VESS Nguyễn Đức Thành, mức điểm trung bình của MOBI 2021 chỉ đạt 30,9 tiếp tục gây thất vọng |
Cũng theo ông Thành, như kết quả MOBI 2021 đã chỉ ra, vào thời điểm khảo sát gần nhất (31/3/2022), có tới 14/44 cơ quan trung ương không công khai bất cứ một tài liệu nào theo quy định của pháp luật. Các đơn vị có công khai thì đại đa số mức độ còn sơ sài, không đầy đủ. Mức điểm trung bình của MOBI 2021 chỉ đạt 30,9 tiếp tục gây thất vọng. Thử so sánh với việc công khai ngân sách của địa phương, thì các cơ quan trung ương đã đi sau rất nhiều…
| Theo ông Nguyễn Quang Thương, đại diện liên minh BTAP, chia sẻ, điểm trung bình của MOBI2021 là 30,9/100 điểm, trong khi điểm trung bình của chỉ số công khai ngân sách tỉnh POBI2021 là 69,53/100 điểm. Điều này cho thấy các bộ, cơ quan trung ương chưa cải thiện mức độ công khai ngân sách, chưa thực hiện đúng các quy định về công khai ngân sách như các tỉnh, thành phố. Quốc hội, Chính phủ cần thúc đẩy các bộ, cơ quan trung ương thực hiện đúng quy định công khai ngân sách như nội dung khuyến nghị của báo cáo MOBI2021. |
Khảo sát MOBI được thực hiện độc lập bởi hai tổ chức thành viên của Liên minh Minh bạch ngân sách (BTAP) là Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) và VESS. MOBI 2021 đánh giá mức độ công khai ngân sách của 44 bộ, cơ quan trung ương, trong đó có 38 bộ, cơ quan trung ương là đơn vị dự toán và 6 cơ quan, tổ chức trung ương được ngân sách Nhà nước hỗ trợ.
Trong kỳ đánh giá năm 2021, MOBI tiếp tục khảo sát mức độ công khai ngân sách dựa trên các chỉ số về tính sẵn có, tính kịp thời, tính đầy đủ, tính thuận tiện và tính liên tục của 6 loại tài liệu ngân sách bắt buộc phải công khai trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của các đơn vị theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 và hướng dẫn tại Thông tư số 61/2017/TT-BTC và Thông tư số 90/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Kết quả khảo sát MOBI 2021 cho thấy, mức độ công khai ngân sách của các bộ, cơ quan trung ương dù có sự cải thiện so với những năm trước đó, nhưng vẫn ở mức thấp đáng quan ngại. Cụ thể, điểm số trung bình MOBI 2021 chỉ đạt 30,9/100 điểm, tăng 9,26 điểm so với MOBI 2020. Trong xếp hạng MOBI 2021, Bộ Tài chính vẫn là đơn vị có thứ hạng cao nhất với 76,16 điểm quy đổi, và là đơn vị duy nhất xếp hạng công khai ở mức ĐẦY ĐỦ. Xếp thứ hai là Đài Truyền hình Việt Nam với 72,09 điểm, Ngân hàng Nhà nước ở vị trí thứ ba với 59,09 điểm…
Tài liệu ngân sách được công khai chưa đầy đủ
Về tính sẵn có, kết quả khảo sát cho thấy các bộ, cơ quan trung ương công khai chưa đầy đủ các tài liệu ngân sách theo quy định. Có 30/44 cơ quan, tổ chức trong kỳ khảo sát MOBI 2021 công khai ít nhất 1 tài liệu ngân sách (chiếm 68,2%), tăng 3 đơn vị so với kỳ khảo sát 2020. Tại thời điểm 31/3/2022, có 14 bộ, cơ quan trung ương (tương đương với 31,8%) không công khai bất cứ tài liệu ngân sách nào trên cổng thông tin điện tử của đơn vị, bao gồm: Ban Quản lý Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, Tòa án Nhân dân tối cao...
 | |
|
| Theo PGS, TS. Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính, chuyên gia chính của Nhóm nghiên cứu, việc công khai ngân sách nhà nước của các bộ, ngành vài năm qua chưa thực sự được cải thiện, nhất là so với việc công khai ngân sách của các địa phương, chưa thể hiện vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương dưới góc độ về minh bạch ngân sách. |
Về tính kịp thời, nhìn chung có sự cải thiện nhẹ nhưng không đáng kể. Các bộ, cơ quan trung ương chưa công khai kịp thời các tài liệu ngân sách theo quy định. Trong số 23 đơn vị có công bố tài liệu về Dự toán ngân sách năm 2022, chỉ có 7 đơn vị công bố đúng thời hạn theo quy định là trong vòng 15 ngày kể từ ngày 31/12/2020. Đối với tài liệu về quyết toán ngân sách năm 2020, có 12/20 đơn vị công khai thông tin công bố đúng thời hạn theo quy định. Không có đơn vị nào công khai đúng hạn báo cáo tình hình thực hiện ngân sách cả năm 2021.
Về tính thuận tiện, có 33/44 đơn vị có điểm về tính thuận tiện (tương đương với 75%), tăng 1 đơn vị so với khảo sát MOBI 2020. Định dạng của các tài liệu ngân sách được công khai trên cổng thông tin điện tử/trang thông tin điện tử của đơn vị chủ yếu dưới dạng pdf hoặc scan ảnh, nên còn hạn chế cho người dân đọc và sử dụng thông tin ngân sách từ các định dạng tài liệu này.
Về tính đầy đủ, kết quả khảo sát MOBI 2021 cho thấy, các tài liệu ngân sách được công khai chưa đầy đủ nội dung theo quy định tại Thông tư số 90/2018/TT-BTC, còn thiếu báo cáo thuyết minh hoặc không đầy đủ nội dung của các bảng biểu.
Kết quả khảo sát MOBI2021 cho thấy các bộ, cơ quan trung ương cần nỗ lực hơn nữa trong thực hiện đúng quy định công khai ngân sách theo luật định./.
Bình luận